Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

incalamàre , vrb Definition pigare acalamamentu po calecuna cosa Synonyms e antonyms abborborare, ascalamare Translations French enflammer English to impassion Spanish enfervorizar Italian infervorire, accalorarsi German sich ereifern.

incalamidàe , vrb Definition carrigare de magnetismu Synonyms e antonyms calamidare Translations French aimanter English to magnetize Spanish imanar, magnetizar Italian calamitare, magnetizzare German magnetisieren.

incalancàre , vrb Definition pònnere in calecuna calanca; foedhandho de animales (sórighes, margianes, bobbois), cuare in sa cala, in sa calanca Synonyms e antonyms impelciare, imprecolare, incalare, incolonconare, ingarghilare, intergare / abbuare, atanai | ctr. essire, bocare 2. in catza at bidu pegos incalancados Etymon srd. Translations French mettre quelque chose dans une fissure English to slip in Spanish meter algo en un agujero, encavarse Italian métter qlcs. déntro una fessura German etw. in einen Spalt stecken.

incalcàre , vrb: incarcare, incascare, inchircare, incracai, incracare Definition ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu Synonyms e antonyms abbarrigare, abbaticare, apretigare, calcai, crichiri, istibbire, pretare Sentences s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat 2. comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori) 3. de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju Etymon srd. Translations French presser, s'épaissir English to press, to thicken Spanish apretar Italian prèmere, addensarsi, infittire German drucken, sich verdichten, dichter werden.

incalchetàre , vrb: incaschetare Definition incasciare o pònnere un’idea firma in conca, fintzes chentza de motivu Synonyms e antonyms incasciae Sentences si che l'at incaschetadu, como, ca depet fàghere gai, e no lu fúrrias prus dae s'idea sua! Translations French se mettre en tête English to be fixed Spanish obstinarse Italian fissarsi, inculcare German eine fixe Idee haben.

incalchinàre , vrb: incalcinai, incalcinare, incarchinare, incarcinae, incarcinai, incarcinare, incarcinari, incartzinare, incrachinare, incracinai Definition betare crachina, carragiare, imbrutare de crachina, fintzes ischedrare is muros cun impastu de crachina o passare su late de sa crachina (sa prima manu) a is muros ischedraos Synonyms e antonyms albinare, arrabbussai, arraspagliai, impalitai, impilatzare, intunigare, irrustigare / imbarchinai Sentences is maistus de muru s'incarcinant totu sa bistimenta 2. seu aici totu biancu ca ci seu imbàtiu in d-unu muru incracinau ◊ incrachinant sa dommo una borta a s'annu ◊ sa coghina si incalchinat donzi annu ◊ de cantu in cantu is aposentus tocat de dhus incarcinari Etymon srd. Translations French crépir English to plaster with lime Spanish encalar Italian incalcinare German mit Kalkmörtel bewerfen.

incalchíre , vrb Definition essire cracu, tibbiu Synonyms e antonyms incalchiare Sentences sas nues si sunt incalchidas ◊ si est incalchidu su ludu comente si ch'est assutada s'abba Etymon srd. Translations French condenser English to condense Spanish condensar Italian condensare German verdichten.

incalèschere , vrb Definition nau de unu male, impeorare, tirare a tempus longu chentza sanare Synonyms e antonyms incruai, incrudèschere Etymon ltn. incalescere Translations French aggraver, devenir chronique English to aggravate Spanish volverse crónica una enfermedad Italian rincrudire, diventar crònico German sich verschärfen.

incallíre, incallíri , vrb: ingallire Definition essire tostau, a càgiu, nau de sa carre (es. in is manos po comente si trebballat); nau de gente, abbetiare, perricare Synonyms e antonyms abbadhare / abbetiae, aperrare, ostinai, tostai Etymon srd. Translations French rendre calleux, durcir English to make horny Spanish encallecer, curtir, empedernir Italian incallire German verhärten.

incaloritzíre , vrb Definition iscaentare, pigare una chistione cun apentu forte e a s'airada foedhandho o faendho cosa o po calecuna cosa Synonyms e antonyms afodogai, imberborare, iscajentare Etymon srd. Translations French s'échauffer English to grow fervent Spanish acalorarse Italian accaldarsi, infervorarsi German sich ereifern.

incamasinàre , vrb: incomasinare Definition pònnere o chistire in magasinu Synonyms e antonyms ammagasinai, incungiai Etymon srd. Translations French emmagasiner English to store Spanish almacenar Italian immagazzinare German einlagern.

incaminàre , vrb: incamminai Definition cumenciare a andhare, cumenciare su camminu, su viàgiu, pònnere in o ammostare su camminu (bonu) de fàere; fàere andhare, bogandhoche a ccn. Synonyms e antonyms comentzari, incarrebai, tocai 1 Sentences Deus at a incamminai is passus nostus in sa bia de sa paxi ◊ sa cussorza che fit atesu e si fit incamminadu luego ◊ sa chistioni si podit incamminai fàcias a su giustu ◊ candho creias chi fist arrivadu ti fist pagu prima incaminendhe ◊ s'afari est incamminau ◊ incamminarí e bai a s'ortixedhu! 2. is serbidoras nci dhas apu incamminadas totu: sa cosa mi dha fàciu dèu Translations French acheminer English to begin Spanish emprender el camino, encaminar Italian avviare German sich auf den Weg begeben.

incangrenàe, incangrenài, incangrenàre , vrb: ingranghenai Definition fàere a cancrena, nau de sa carre bia chi giughet infetu Synonyms e antonyms aggangrenare, cangrenai Sentences sa camba fiat totu ammaciugada e si est ingranghenada Etymon srd. Translations French se gangrener English to become gangrenous Spanish gangrenarse Italian incancrenire German brandig werden.

incaniàre , vrb Definition no àere làstima nudha, su èssere malos che cane Synonyms e antonyms incanire 1, iscaniare Etymon srd. Translations French être cruel English to be cruel Spanish hacerse cruel Italian èsser crudèle, non aver compassióne German grausam sein.

incaníre , vrb Definition essire (e fintzes fàere) canu a pilos, imbeciandho Synonyms e antonyms ammurrai 1, immurrai, incanudai Sentences no ant a èssere sos oriolos pro sas annadas malas a ti fàghere incanire! ◊ si sunt incanidos sos pilos, ma su coro no est imbetzadu! ◊ cun custa morte mala m'incanis sos pilos ◊ tue, daghi de tempus ses babbai, tevias incanire a isse puru! (Piras) Etymon srd. Translations French devenir chenu English to turn white Spanish encanecer Italian incanutire German grau werden.

incaníre 1, incaníri , vrb, rfl Definition fàere su cane, èssere malu, chentza làstima peruna, arrennegare che cane Synonyms e antonyms incaniare Sentences sa malasorti si est incania cun Mariedha de sa primu dí chi at biu sa luxi, scedada!(G.Ortu) Etymon itl. incanire Translations French s'acharner English to be pitiless Spanish ensañarse Italian accanirsi German sich erbosen.

incannài, incannàre, incannàri , vrb Definition pònnere sa canna (es. a is tamatas po istare artas de terra, o a orrugos acapiaos a s'arremu segau de un'animale); fàere s'incannitzada; fàere cannedhos, imbodhigare (su filu o cosas deasi) in su cannedhu de s'ispola; incamminare, cumenciare? Synonyms e antonyms arraigare / incannedhae / incannitare Sentences ma ita nanca at a fai cudhu béciu, ca boit incannau po abarrai istrantaxu?!… 2. po incannari sa crobitura de sa domu agiudaus totus 5. ant a incannare su messonzu cun d-una messadolza Etymon srd. Translations French ramer, couvrir de chaume, entourer de chaume English to stake Spanish encañar, encanillar Italian incannucciare German mit Rohr umzäunen.

incannitàre , vrb: incannitzai, incannitzare Definition fàere s'incannitzau; pònnere orrugos de canna po poderare firmu s'arremu segau de un'animale, fintzas pònnere canna po arraigare (es. a is tamatas, a su pisu) Synonyms e antonyms cannitare, incannai, incannedhae Etymon srd. Translations French ramer English to stake Spanish encañar Italian incannucciare German mit Rohr umzäunen.

incannugài, incannugàre, incannugràre, incannujàre , vrb: incronucare Definition pònnere in sa cannuga; arrennèscere a fàere una cosa; rfl. fuire, pentzandhosi cosa de tímere Synonyms e antonyms incarrebai, intzodhai 2. fiat de diora sentza de fai tzípulas e timiat de no nd'incannugai una 3. candu apu biu ca mi castiàt cun idea mala, dèu, mischinu, mi dh'apu incannugada!…◊ candu at inténdiru aici si dh'at incannugara ca no dhi boremu fai su prexei Etymon srd. Translations French garnir la quenouille English to put in the distaff Spanish enrocar Italian inconocchiare German auf den Spinnrocken wickeln.

incantài , vrb: incantare Definition fàere incantos, mescamente in su sensu de pigare, bínchere, acapiare s’àteru o fàere abbarrare ammammalucaos cun calecuna cosa ispantosa, de bonu o de bellu meda (fintzes solu pentzau deasi): si narat fintzes de unu mecanísimu o de calecuna parte chi si firmat, no si movet po difetu, o sighit arrepitindho sa matessi cosa (es. discu); nau de sa giustítzia, leare su chi tenet a unu e bèndhere a fortza, pònnere a s’asta (o a s’asubasta) po dhi fàere pagare unu dépidu Synonyms e antonyms ecisai, inamorai, indeosare / abbelegare, ismentare Sentences mamma tua ti at fatu pro incantare a mie! ◊ bae chi no m'incantas tue, mancari ndhe zutas de barra! ◊ mih no t'incantet ca la ses bidindhe bella: proa si est bona! ◊ sos abbocaos in sos protzessos incantabant sa zente chin sos porrogos issoro ◊ mai t'incantit arriu sulenu mancai luxat coment'e cristallu! 2. sa zustíssia t'incantet! Etymon itl. Translations French charmer, ravir English to enchant Spanish encantar Italian incantare, estasiare German verzaubern, begeistern.