scabeciài , vrb: iscabeciai* Definizione
pònnere o fàere su pische (o fintzes àteru) in bagna o in àtera cosa suciosa (ógiu, aghedu) po pigare sabore o fintzes po dha chistire; nau in cobertantza, furare a fura prana / tunina scabeciada = tonnina posta in ozu (budhida in abba salida, posta in isterzu, cuguzada cun ozu, tupada a sízigu e torrada a budhire)
Sinonimi e contrari
arpiai,
aungrare,
eritare,
furai
Frasi
papendi portada unu pratigliedhu cun cuatru olias scabeciaras ◊ si scabèciat sa tunina cun ollu
Traduzioni
Francese
mariner
Inglese
to pickle
Spagnolo
marinar,
escabechar
Italiano
marinare,
méttere sott'òlio
Tedesco
marinieren,
in Öl einlegen.
scabidài , vrb: iscabidare*,
scabudai,
scaburai Definizione
lassare a càbudu, agoa, lassare addaesegus in su sensu de abbandhonare, lassare istare, bogare de càbudu, lassare de fàere una faina de sighire apustis
Sinonimi e contrari
abbandhonare,
disamparai,
discodiare,
irbandhonare,
lassai,
scabulai
/
cambare
/
tasire
| ctr.
contifizare
Frasi
Gesugristu no tenit ànimas de scaburai ◊ mamma mia, comenti e totu is mamas de su mundu, no tenit fillus de scabudai ◊ teni fidi e no scabudis a Deus! ◊ s'ortu ocannu dh'apu scabidau
2.
seu sola e scabudada ◊ in s'ospítziu prangit unu babbu scabudau
3.
apusti scabidau de trabballae obiaiant peri is óminis
Traduzioni
Francese
négliger
Inglese
to neglect
Spagnolo
descuidar
Italiano
trascurare
Tedesco
vernachlässigen.
scabidhài , vrb: iscabidhai* Definizione
bogare sa cabitza de sa canna, fàere s'ispiga, nau de is laores chi ispigant; lòmpere, nau fintzes de persona
Sinonimi e contrari
iscabissare,
ispicare,
ispighire
Frasi
candu su trigu iat scabidhau e si fut drimpiu fut cumparta fintzas s'erba mala ◊ sa terra etotu fait cresci su lori: prima su cambu, apustis scabidhat e infinis si drimpit s'ispiga
Traduzioni
Francese
monter en épi
Inglese
to ear
Spagnolo
espigar
Italiano
spigare
Tedesco
Ähren ansetzen.
scabiossài , vrb: scaviossai Definizione
betare in d-unu scabiossu, iscrébigu, o àteru, de logu artu
Sinonimi e contrari
imbolare,
ispantumare,
isperrumai,
issussiare
Frasi
nc'eus a scabiossai sèmpiri de prus a fundu ◊ nci dh'at scabiossau conca a bàsciu de susu de una roca ◊ lessintiminci cabai de su trenu, chi no mi nci scabiossu!
Traduzioni
Francese
précipiter
Inglese
to precipitate
Spagnolo
precipitar,
despeñar,
arrojar
Italiano
precipitare
Tedesco
hinabstürzen.
scabulài , vrb: iscavulai*,
scavuai,
scavulai,
scavulari Definizione
fuliare a un'ala, lassare istare, fintzes betare; bogare de càbudu, lassare de fàere una cosa; foedhandho de laore nou, rèndhere, giare de resa
Sinonimi e contrari
betare,
foliai,
frundhire,
imbolare
/
acabbae,
scabidai
| ctr.
arragolli,
chistie,
coglire
Frasi
prestu, scavuancedha sa sigareta! ◊ in fàbbrica ant serrau totu: si nci ant scavuau aici… cumenti a petza pudéscia! ◊ scàbula totu e benidindi! ◊ depit scabulai su bufóngiu, su fumóngiu e papai chena sali ◊ fai finta de èssi aintru de unu barribi e scavuadinci a bàsciu
2.
scabulamidha, no mi fàcias erriri! ◊ scabulaidedha de prangi, gomai, e prusaprestu agiudaimí a fai custas pabassinas!
Traduzioni
Francese
jeter
Inglese
to throw away
Spagnolo
arrojar,
echar,
tirar
Italiano
buttar via
Tedesco
wegwerfen.
scadèsciri , vrb: iscadèssere*,
scaresci,
scarèsciri,
scheresci Definizione
passare, essire de sa mente de una cosa chi s'ischit
Sinonimi e contrari
ilmentigare,
ischèsciri,
olvidai,
variai
| ctr.
ammentare,
arregordai
Frasi
cunfessu su chi mi est scherésciu in su cunfessori ◊ seus bècius scadéscius in custa terra scadéscia ◊ no mi apu a scarèsciri mai de is finesas tuas ◊ cussu mi dh'apu scherésciu!
Traduzioni
Francese
oublier
Inglese
to forget
Spagnolo
olvidar
Italiano
dimenticare
Tedesco
vergessen.
scadracilài , vrb: iscadranchilare*,
scardacilai,
scardacillai,
scardancilai Definizione
segare is cardanchiles a un'animale (po fàere dannu a su mere)
Sinonimi e contrari
irdarcilae,
scardanchinare,
scarracillai,
scarrengibai
Frasi
si ndi arregordais su corrinu de is bacas scardacilladas? ◊ no ant a cantai prus su prantu po is tírrias ne is revesas chi scardancillant is bacas
Traduzioni
Francese
couper le jarret
Inglese
to cut the hocks
Spagnolo
desjarretar
Italiano
sgarrettare
Tedesco
die Hachsen durchschneiden.
scadrancài , vrb: iscadancare*,
scardancai Definizione
istacare sa cadanca; tirare o bogare de fundhu, de is arraighinas, iscosciare, orrugare totu (nau de cosa firma)/ s. una porta = betàrendhe una zanna, iscancarare
Sinonimi e contrari
irfraigare,
iscancarai,
iscratzare,
ispitzigare,
tostare
/
irraighinare
2.
su partiri suu fiat istau coment'e a ndi scardancai una mata de terra ◊ is piciochedhus nd'iant scardancau is téulas de teulara ◊ is maistas fiant pagadas po ndi scadrancai dónnia fuedhu chi iaus imparau de babbu e mamma
Traduzioni
Francese
crocheter
Inglese
to force open
Spagnolo
descerrajar,
forzar
Italiano
scassinare
Tedesco
aufbrechen.
scadrigiài , vrb: iscardigiai*,
scardigiai Definizione
fàere caente, su si frigare is manos po si dhas caentare; imbudhidare a meda; nau in cobertantza, foedhare cun tzacu, ferenandho, arrennegare / donai una scadrigiada de… = dare una bella passada de… (corpos, presone e gai)
Sinonimi e contrari
caentare
/
abbrigai,
cardiare,
ingrujare
Frasi
bufa ca ti scadrígiat pagu pagu! ◊ unu tzichedhu de binu ti scadrígiat prus de su craboni ◊ sa genti intrat impriutzia, si scardígiat is manus in su fogu fintzas a dhi torrai carrítzia in trempas
2.
scardigendusí sempri de prus, si fiant ghetaus apari, iscarrafiaus e mussiaus
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to heat (up)
Spagnolo
calentar
Italiano
scaldare
Tedesco
wärmen.
scadrogài , vrb: iscrodocare*,
scardogai,
scodrogai,
scordocai,
scordogai Definizione
bogare de pare, nau mescamente de ossos, de is crogas
Sinonimi e contrari
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
irdroghillae,
irrenare,
isarrigai,
iscrocare 1,
sdellocai,
isderenare
Frasi
pesa de mesu ca bandu a dhu circai: chi dh'aferru dhu scadrogu! ◊ est totu struciendusí: nau ca est sannori chi si scadrogat! ◊ nchi dhu scodroghit sa manu de sa dustítzia! ◊ agiummai mi scardogu su tzugu acomenti mi as fatu furriai!
2.
custus sàndalus si funt totu scordogaus
3.
su soli mi scardogat
Traduzioni
Francese
se fouler,
se luxer
Inglese
to dislocate
Spagnolo
dislocar,
torcer
Italiano
slogare
Tedesco
verrenken.
scalaxíri , vrb: scaligiri,
scalixiri Definizione
nau de ccn., essire o fàere làngiu, in cara mala, in cara che sa tela
Sinonimi e contrari
apedhuncare,
illangiare,
irromasire,
isminunchire,
istincare,
scaliri,
slangiri
/
incerai
Frasi
ti fiast scalaxia ◊ Minnia si scalixiat sempri prus, dí po dí su tziu dha biriat mortoxinendusí
Traduzioni
Francese
maigrir
Inglese
to make thin
Spagnolo
adelgazar
Italiano
dimagrire
Tedesco
abnehmen.
scallentài , vrb: iscajentare*,
scaxentai Definizione
fàere caente meda; nau in cobertantza, su si arrennegare, artzare sa boghe foedhandho
Sinonimi e contrari
imbudhighinare,
iscaldire
2.
chi dha pigu a buciconis dha scallentu dèu!…
Traduzioni
Francese
surchauffer
Inglese
to overheat
Spagnolo
recalentar
Italiano
surriscaldare
Tedesco
überhitzen.
scallitài , vrb: scatibai,
scatilai,
sgalitai,
sgatilai Definizione
bogare de pare is pilos de conca cun su pètene, a petenadura; fintzes fàere scafa, segare male is pilos, túndhere de no arresurtare una segadura parívile
Sinonimi e contrari
ispertare 1,
ispizare,
pantonai,
scabitai
| ctr.
abberrisonare
Traduzioni
Francese
peigner
Inglese
to let one's hair down
Spagnolo
peinar,
desenmarañar
Italiano
strigare
Tedesco
entwirren.
scambillài , vrb: scambixai Definizione
pònnere a s’afaiu, a tréulu, fintzes iscambiare una cosa cun àtera in fadhina; pèrdere o segare parte de una cabidhada de istrègios oguales
Sinonimi e contrari
iscopiai,
iscumpagnare,
iscumpanzinare,
isgualare,
isperzeniare
/
agiolotare,
atrepillai,
stragamullai,
studugai,
trumbugliai
Modi di dire
csn:
scambillai su prétziu = fàghere prétzios diferentes po cosas chi si bendhent paris; scambillai una cópia (fintzas de personas, de unu fiotu)= iscrobare, pèrderesi
Frasi
abarraus totus acanta de pari: no si scambilleas! ◊ cussas chi s'intendiant fiant brebeis scambilladas ◊ cussa s'est scambillada de su grupu e s'at fatu penai unas cantu oras circhendi! ◊ ge no ant a scambillai is pipius in s’ospidali?!
2.
cun cussu chi ti est arrutu a terra mi as scambillau is càlixis bellus ◊ su Sedhoresu proponit de scambillai is prétzius fadendi tres arrialis a is crapitas e cincuanta francus a is corrias
Etimo
itl.
scombigliare
Traduzioni
Francese
bouleverser,
dépareiller
Inglese
to upset
Spagnolo
desordenar
Italiano
scompigliare
Tedesco
durcheinenderbringen.
scambitài , vrb Definizione
nau mescamente de pipios, mòvere is cambas, istare a su move move cun is cambas
Sinonimi e contrari
acambitai,
iscambaritare,
sciampitai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gigoter
Inglese
to kick about
Spagnolo
patalear
Italiano
sgambettare
Tedesco
strampeln.
scampaniài, scampaniàri , vrb: iscampaniai Definizione
apèrrere in campu, deunudotu; nau de unu malàidu in letu, iscarragiare
Sinonimi e contrari
ilbambarriare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
sparrancai
2.
candu seus sudaus, su si scampaniari noxit
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ouvrir grand
Inglese
to open wide
Spagnolo
abrir de par en par
Italiano
spalancare
Tedesco
aufreißen.
scanài , vrb Definizione
nau de su cane, candho paret isalidendhe assupandho a limba fora
Sinonimi e contrari
acaogare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
haleter
Inglese
to pant
Spagnolo
jadeante
Italiano
trafelare
Tedesco
keuchen.
scandèssi, scandèssiri , vrb Definizione
fàere biancu càndhidu, samunandho s'orrobba
Sinonimi e contrari
candessi,
candhizare,
irbianchire,
scandixai
Etimo
spn.
excandecer
Traduzioni
Francese
blanchir
Inglese
to bleach
Spagnolo
blanquear
Italiano
candeggiare
Tedesco
bleichen.
scanníri , vrb: ischinniri*,
schinniri Definizione
apèrrere che canna, apèrrere, fàere un'isperradura chi pagu pagu si biet (coment'e unu filu)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
afilai,
cannire,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Traduzioni
Francese
lézarder
Inglese
to damage
Spagnolo
lesionar
Italiano
lesionare
Tedesco
beschädigen.
scarangiài , vrb: iscarangiai*,
scarrangiai,
schiringiai,
schirringiai Definizione
naendho de gennas o fentanas, apèrrere unu pagu, lassare ne aperta e ne serrada deunudotu / s. a arriri = abbèrrere sas laras coment'e pro ríere
Sinonimi e contrari
imbasare,
irganzare,
iscanzire,
ischinzare,
scaravangiai,
sucunzare,
tambai
Frasi
comenti dèu mi schiríngiu a arriri sa pipia puru arrit asseliada ◊ poni scrutzonis niedhus a guàrdia de sa tancadura, chi nisciunus scaringit is portas! ◊ portat is ogus scarangiaus
Traduzioni
Francese
entrouvrir
Inglese
to half-close
Spagnolo
entornar,
entreabrir
Italiano
socchiùdere
Tedesco
halb schließen.