scabeciài , vrb: iscabeciai* Definition
pònnere o fàere su pische (o fintzes àteru) in bagna o in àtera cosa suciosa (ógiu, aghedu) po pigare sabore o fintzes po dha chistire; nau in cobertantza, furare a fura prana / tunina scabeciada = tonnina posta in ozu (budhida in abba salida, posta in isterzu, cuguzada cun ozu, tupada a sízigu e torrada a budhire)
Synonyms e antonyms
arpiai,
aungrare,
eritare,
furai
Sentences
papendi portada unu pratigliedhu cun cuatru olias scabeciaras ◊ si scabèciat sa tunina cun ollu
Translations
French
mariner
English
to pickle
Spanish
marinar,
escabechar
Italian
marinare,
méttere sott'òlio
German
marinieren,
in Öl einlegen.
scabidài , vrb: iscabidare*,
scabudai,
scaburai Definition
lassare a càbudu, agoa, lassare addaesegus in su sensu de abbandhonare, lassare istare, bogare de càbudu, lassare de fàere una faina de sighire apustis
Synonyms e antonyms
abbandhonare,
disamparai,
discodiare,
irbandhonare,
lassai,
scabulai
/
cambare
/
tasire
| ctr.
contifizare
Sentences
Gesugristu no tenit ànimas de scaburai ◊ mamma mia, comenti e totu is mamas de su mundu, no tenit fillus de scabudai ◊ teni fidi e no scabudis a Deus! ◊ s'ortu ocannu dh'apu scabidau
2.
seu sola e scabudada ◊ in s'ospítziu prangit unu babbu scabudau
3.
apusti scabidau de trabballae obiaiant peri is óminis
Translations
French
négliger
English
to neglect
Spanish
descuidar
Italian
trascurare
German
vernachlässigen.
scabidhài , vrb: iscabidhai* Definition
bogare sa cabitza de sa canna, fàere s'ispiga, nau de is laores chi ispigant; lòmpere, nau fintzes de persona
Synonyms e antonyms
iscabissare,
ispicare,
ispighire
Sentences
candu su trigu iat scabidhau e si fut drimpiu fut cumparta fintzas s'erba mala ◊ sa terra etotu fait cresci su lori: prima su cambu, apustis scabidhat e infinis si drimpit s'ispiga
Translations
French
monter en épi
English
to ear
Spanish
espigar
Italian
spigare
German
Ähren ansetzen.
scabiossài , vrb: scaviossai Definition
betare in d-unu scabiossu, iscrébigu, o àteru, de logu artu
Synonyms e antonyms
imbolare,
ispantumare,
isperrumai,
issussiare
Sentences
nc'eus a scabiossai sèmpiri de prus a fundu ◊ nci dh'at scabiossau conca a bàsciu de susu de una roca ◊ lessintiminci cabai de su trenu, chi no mi nci scabiossu!
Translations
French
précipiter
English
to precipitate
Spanish
precipitar,
despeñar,
arrojar
Italian
precipitare
German
hinabstürzen.
scabulài , vrb: iscavulai*,
scavuai,
scavulai,
scavulari Definition
fuliare a un'ala, lassare istare, fintzes betare; bogare de càbudu, lassare de fàere una cosa; foedhandho de laore nou, rèndhere, giare de resa
Synonyms e antonyms
betare,
foliai,
frundhire,
imbolare
/
acabbae,
scabidai
| ctr.
arragolli,
chistie,
coglire
Sentences
prestu, scavuancedha sa sigareta! ◊ in fàbbrica ant serrau totu: si nci ant scavuau aici… cumenti a petza pudéscia! ◊ scàbula totu e benidindi! ◊ depit scabulai su bufóngiu, su fumóngiu e papai chena sali ◊ fai finta de èssi aintru de unu barribi e scavuadinci a bàsciu
2.
scabulamidha, no mi fàcias erriri! ◊ scabulaidedha de prangi, gomai, e prusaprestu agiudaimí a fai custas pabassinas!
Translations
French
jeter
English
to throw away
Spanish
arrojar,
echar,
tirar
Italian
buttar via
German
wegwerfen.
scadèsciri , vrb: iscadèssere*,
scaresci,
scarèsciri,
scheresci Definition
passare, essire de sa mente de una cosa chi s'ischit
Synonyms e antonyms
ilmentigare,
ischèsciri,
olvidai,
variai
| ctr.
ammentare,
arregordai
Sentences
cunfessu su chi mi est scherésciu in su cunfessori ◊ seus bècius scadéscius in custa terra scadéscia ◊ no mi apu a scarèsciri mai de is finesas tuas ◊ cussu mi dh'apu scherésciu!
Translations
French
oublier
English
to forget
Spanish
olvidar
Italian
dimenticare
German
vergessen.
scadracilài , vrb: iscadranchilare*,
scardacilai,
scardacillai,
scardancilai Definition
segare is cardanchiles a un'animale (po fàere dannu a su mere)
Synonyms e antonyms
irdarcilae,
scardanchinare,
scarracillai,
scarrengibai
Sentences
si ndi arregordais su corrinu de is bacas scardacilladas? ◊ no ant a cantai prus su prantu po is tírrias ne is revesas chi scardancillant is bacas
Translations
French
couper le jarret
English
to cut the hocks
Spanish
desjarretar
Italian
sgarrettare
German
die Hachsen durchschneiden.
scadrancài , vrb: iscadancare*,
scardancai Definition
istacare sa cadanca; tirare o bogare de fundhu, de is arraighinas, iscosciare, orrugare totu (nau de cosa firma)/ s. una porta = betàrendhe una zanna, iscancarare
Synonyms e antonyms
irfraigare,
iscancarai,
iscratzare,
ispitzigare,
tostare
/
irraighinare
2.
su partiri suu fiat istau coment'e a ndi scardancai una mata de terra ◊ is piciochedhus nd'iant scardancau is téulas de teulara ◊ is maistas fiant pagadas po ndi scadrancai dónnia fuedhu chi iaus imparau de babbu e mamma
Translations
French
crocheter
English
to force open
Spanish
descerrajar,
forzar
Italian
scassinare
German
aufbrechen.
scadrigiài , vrb: iscardigiai*,
scardigiai Definition
fàere caente, su si frigare is manos po si dhas caentare; imbudhidare a meda; nau in cobertantza, foedhare cun tzacu, ferenandho, arrennegare / donai una scadrigiada de… = dare una bella passada de… (corpos, presone e gai)
Synonyms e antonyms
caentare
/
abbrigai,
cardiare,
ingrujare
Sentences
bufa ca ti scadrígiat pagu pagu! ◊ unu tzichedhu de binu ti scadrígiat prus de su craboni ◊ sa genti intrat impriutzia, si scardígiat is manus in su fogu fintzas a dhi torrai carrítzia in trempas
2.
scardigendusí sempri de prus, si fiant ghetaus apari, iscarrafiaus e mussiaus
Translations
French
chauffer
English
to heat (up)
Spanish
calentar
Italian
scaldare
German
wärmen.
scadrogài , vrb: iscrodocare*,
scardogai,
scodrogai,
scordocai,
scordogai Definition
bogare de pare, nau mescamente de ossos, de is crogas
Synonyms e antonyms
iderrigari,
illumbai,
illumbedhare,
irdroghillae,
irrenare,
isarrigai,
iscrocare 1,
sdellocai,
isderenare
Sentences
pesa de mesu ca bandu a dhu circai: chi dh'aferru dhu scadrogu! ◊ est totu struciendusí: nau ca est sannori chi si scadrogat! ◊ nchi dhu scodroghit sa manu de sa dustítzia! ◊ agiummai mi scardogu su tzugu acomenti mi as fatu furriai!
2.
custus sàndalus si funt totu scordogaus
3.
su soli mi scardogat
Translations
French
se fouler,
se luxer
English
to dislocate
Spanish
dislocar,
torcer
Italian
slogare
German
verrenken.
scalaxíri , vrb: scaligiri,
scalixiri Definition
nau de ccn., essire o fàere làngiu, in cara mala, in cara che sa tela
Synonyms e antonyms
apedhuncare,
illangiare,
irromasire,
isminunchire,
istincare,
scaliri,
slangiri
/
incerai
Sentences
ti fiast scalaxia ◊ Minnia si scalixiat sempri prus, dí po dí su tziu dha biriat mortoxinendusí
Translations
French
maigrir
English
to make thin
Spanish
adelgazar
Italian
dimagrire
German
abnehmen.
scallentài , vrb: iscajentare*,
scaxentai Definition
fàere caente meda; nau in cobertantza, su si arrennegare, artzare sa boghe foedhandho
Synonyms e antonyms
imbudhighinare,
iscaldire
2.
chi dha pigu a buciconis dha scallentu dèu!…
Translations
French
surchauffer
English
to overheat
Spanish
recalentar
Italian
surriscaldare
German
überhitzen.
scallitài , vrb: scatibai,
scatilai,
sgalitai,
sgatilai Definition
bogare de pare is pilos de conca cun su pètene, a petenadura; fintzes fàere scafa, segare male is pilos, túndhere de no arresurtare una segadura parívile
Synonyms e antonyms
ispertare 1,
ispizare,
pantonai,
scabitai
| ctr.
abberrisonare
Translations
French
peigner
English
to let one's hair down
Spanish
peinar,
desenmarañar
Italian
strigare
German
entwirren.
scambillài , vrb: scambixai Definition
pònnere a s’afaiu, a tréulu, fintzes iscambiare una cosa cun àtera in fadhina; pèrdere o segare parte de una cabidhada de istrègios oguales
Synonyms e antonyms
iscopiai,
iscumpagnare,
iscumpanzinare,
isgualare,
isperzeniare
/
agiolotare,
atrepillai,
stragamullai,
studugai,
trumbugliai
Idioms
csn:
scambillai su prétziu = fàghere prétzios diferentes po cosas chi si bendhent paris; scambillai una cópia (fintzas de personas, de unu fiotu)= iscrobare, pèrderesi
Sentences
abarraus totus acanta de pari: no si scambilleas! ◊ cussas chi s'intendiant fiant brebeis scambilladas ◊ cussa s'est scambillada de su grupu e s'at fatu penai unas cantu oras circhendi! ◊ ge no ant a scambillai is pipius in s’ospidali?!
2.
cun cussu chi ti est arrutu a terra mi as scambillau is càlixis bellus ◊ su Sedhoresu proponit de scambillai is prétzius fadendi tres arrialis a is crapitas e cincuanta francus a is corrias
Etymon
itl.
scombigliare
Translations
French
bouleverser,
dépareiller
English
to upset
Spanish
desordenar
Italian
scompigliare
German
durcheinenderbringen.
scambitài , vrb Definition
nau mescamente de pipios, mòvere is cambas, istare a su move move cun is cambas
Synonyms e antonyms
acambitai,
iscambaritare,
sciampitai
Etymon
srd.
Translations
French
gigoter
English
to kick about
Spanish
patalear
Italian
sgambettare
German
strampeln.
scampaniài, scampaniàri , vrb: iscampaniai Definition
apèrrere in campu, deunudotu; nau de unu malàidu in letu, iscarragiare
Synonyms e antonyms
ilbambarriare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
sparrancai
2.
candu seus sudaus, su si scampaniari noxit
Etymon
srd.
Translations
French
ouvrir grand
English
to open wide
Spanish
abrir de par en par
Italian
spalancare
German
aufreißen.
scanài , vrb Definition
nau de su cane, candho paret isalidendhe assupandho a limba fora
Synonyms e antonyms
acaogare
Etymon
srd.
Translations
French
haleter
English
to pant
Spanish
jadeante
Italian
trafelare
German
keuchen.
scandèssi, scandèssiri , vrb Definition
fàere biancu càndhidu, samunandho s'orrobba
Synonyms e antonyms
candessi,
candhizare,
irbianchire,
scandixai
Etymon
spn.
excandecer
Translations
French
blanchir
English
to bleach
Spanish
blanquear
Italian
candeggiare
German
bleichen.
scanníri , vrb: ischinniri*,
schinniri Definition
apèrrere che canna, apèrrere, fàere un'isperradura chi pagu pagu si biet (coment'e unu filu)
Synonyms e antonyms
abbèrrere,
afilai,
cannire,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Translations
French
lézarder
English
to damage
Spanish
lesionar
Italian
lesionare
German
beschädigen.
scarangiài , vrb: iscarangiai*,
scarrangiai,
schiringiai,
schirringiai Definition
naendho de gennas o fentanas, apèrrere unu pagu, lassare ne aperta e ne serrada deunudotu / s. a arriri = abbèrrere sas laras coment'e pro ríere
Synonyms e antonyms
imbasare,
irganzare,
iscanzire,
ischinzare,
scaravangiai,
sucunzare,
tambai
Sentences
comenti dèu mi schiríngiu a arriri sa pipia puru arrit asseliada ◊ poni scrutzonis niedhus a guàrdia de sa tancadura, chi nisciunus scaringit is portas! ◊ portat is ogus scarangiaus
Translations
French
entrouvrir
English
to half-close
Spanish
entornar,
entreabrir
Italian
socchiùdere
German
halb schließen.