sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definizione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinonimi e contrari
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frasi
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Traduzioni
Francese
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Inglese
to scratch about,
to rub oneself
Spagnolo
hurgar,
frotar
Italiano
razzolare,
strusciarsi
Tedesco
scharren,
sich streifen.
sciortài, sciortàri , vrb Definizione
coment'e iscapiare, iscarragiare; nau de su chi podet fàere un'ómine a una fémina, su dhi leare e mescamente guastare sa verginidade, betandhosidhi a poderiu po si ndhe godire / sciortai su pipiu = catzarecheli sas fascas, bogàreli sa trogadura, s'imbussadura; sciortai is tallus, una cosa de àtera = ispartzire, istagiare, seberare
Sinonimi e contrari
irberzinare,
sbuzarrai,
sflorai
Frasi
cumentzeus a sciortai is tallus: dèu seu Nassiedhu, cussu est Arrichetu, fillu miu, e cussa est pobidha mia! (T.Addari)◊ si sciortat su trigu de sa palla, sa cosa maba de sa bona
2.
chi est berus ca dh'at sciortada, depit arruri in giustítzia! (G.Mura)
Traduzioni
Francese
violenter
Inglese
to rape
Spagnolo
violar
Italiano
violentare
Tedesco
vergewaltigen.
scirfinài , vrb Definizione
fàere a firchinidas, segare a círfinus, a farinos; foedhandho de gente, fàere a befa
Sinonimi e contrari
afirinedhai,
filchinare,
ifriare,
irfarfaruzare,
spamparinai,
spimpiridai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
émietter
Inglese
to mince
Spagnolo
desmenuzar
Italiano
sminuzzare
Tedesco
zerkleinern.
scirrài , vrb: iscirrare Definizione
segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna
Sinonimi e contrari
isbitare,
ischirrare,
iscoromedhai,
ispampinare,
ispatare,
scimai
Modi di dire
csn:
scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna
Frasi
in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu
2.
portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia
3.
mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épamprer,
écimer,
éclaircir
Inglese
to strip of its leaves (a vine),
to prune
Spagnolo
despampanar
Italiano
spampanare,
cimare,
sfoltire
Tedesco
abblatten,
stutzen,
lichten.
sciscillonàe, sciscillonài , vrb Definizione
segare e ingòllere iscaligiones in bíngia, o àteru chi si podet arregòllere cun dificurtade, a pagu a pagu
Sinonimi e contrari
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
apunghitai,
collire,
preulire,
regutzulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grappiller
Inglese
to scrape up
Spagnolo
juntar
Italiano
racimolare
Tedesco
zusammenkratzen.
scistài , vrb Definizione
fàere diferéntzia cun àteru, coment'e cosa chi no dhue deghet, no istat bene impare
Frasi
custa fuat una piciochedha bella, is làvuras arrúbias scistànt cun sa faci groga de is àterus piciochedhus
Traduzioni
Francese
différer
Inglese
to differ
Spagnolo
diferir,
diferenciarse
Italiano
differire,
divèrgere
Tedesco
sich unterscheiden.
sciurmài , vrb Definizione
pinnigare o andhare a sciurmas, a chedhas, a cambarada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aller en groupe
Inglese
to go in a crowd
Spagnolo
ir en grupo
Italiano
stormeggiare
Tedesco
sich zusammenscharen.
sciusciài , vrb: isciusciai* (sciu-sci-a-i)
sciusciari Definizione
bogare de pare, distrúere cosa o faina fata; betare a fuliadura, a meda, coment'e afacandho s'istrégiu, fintzes betare de artu, fàere orrúere a terra / sciusciai de cuadhu = betare de cadhu
Sinonimi e contrari
acavacai,
betae,
destrui,
idarrocai,
imbolare,
irfàchere,
isciasciai,
isconciare,
sculai,
torrocai
| ctr.
fàchere
Frasi
nd'ant sciusciau una domu bècia ◊ chi dèu narau "a tuis" a mamma, mi donàt unu cropu de turra a murrus e mi ndi sciusciàt is dentis! ◊ sciusciaus su letu e totu is móbbilis po nci cambiai a sa domu noa
2.
custu est carramatzímini de sciusciai a rúmbulus de innòi a bàsciu ◊ cussa cosa sciusciancedha de sa ventana! ◊ no ghetis a pagu a pagu: sciúscia! ◊ si nc'est sciusciau a gisterra ◊ sa pira crua ndi dh'at sciusciada su bentu
Traduzioni
Francese
démolir,
démanteler
Inglese
to demolish
Spagnolo
deshacer,
derribar
Italiano
disfare,
demolire
Tedesco
zerstören,
niederreißen.
sclavài , vrb: isclavai*,
scravai Definizione
bogare is craos; istacare sa cosa cravada, incravada o bene firma punciada, pigare a poderiu, a fortza
Sinonimi e contrari
iscabbúllere,
isclavai,
istacare,
leare
/
iscúrpere
| ctr.
clavai
Frasi
iant scravau su corpus de Gesús e dh'iant trogau cun tiras de linu (Ev)
2.
cust'àxina, de cantu dh'eis incracada, no ndi dha potzu scravai ◊ chi no fut poita, cussu lampu de telèfunu ndi dhu scravau, po su chi costat! ◊ no arrennescia a ndi dha scravai: candu si picigat est peus de sa càncara! ◊ est sidhada che cóciula: mancu cun is tanallas ndi dhi scravas foedhu! ◊ nd'apu scravau prus de deximila francus
Traduzioni
Francese
déclouer,
détacher
Inglese
to unnail,
to detach
Spagnolo
desclavar
Italiano
schiodare,
staccare
Tedesco
einen Nagel entfernen,
lösen.
sclosài , vrb: iscrusare,
scrosai Definizione
apèrrere, pigare e bogare su sigillu o crosadura (es. de líteras, pacos o àteru), bogare de pare, istesiare is oros de calecuna cosa, de duas cosas
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
desclosai
| ctr.
crosai,
segliai
Frasi
sa lítera a sa famíglia no est tardada a dhi arribbai e dh'ant fata scrosai (L.Matta)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
décacheter
Inglese
to unseal
Spagnolo
desellar
Italiano
dissigillare
Tedesco
entsiegeln.
scociài , vrb: iscotare* 1,
scossai,
scotzai Definizione
bogare is cotzas de asuta de calecuna cosa; fàere iscostare, istesiare, fàere mòvere a ccn. de unu logu o de una cosa (fintzes postu), mòvere sa terra coment’e istesiandhochedha de calecuna cosa
Sinonimi e contrari
irmoventare,
irraighinare,
scotzedhai
Frasi
trabballendi apu scotzau su marroni
2.
no ti ses prus scotzara de su treminaxu de sa porta! ◊ a tui no ti ndi scotzat nisciunus de cussu postu!◊ postu chi siat su culu in su scannu est mau a dhu scociai!
Traduzioni
Francese
déplacer
Inglese
to shift
Spagnolo
mover
Italiano
smuòvere
Tedesco
umgraben.
scodredhài , vrb Definizione
iscapiare is liòngios, is codriolas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
délier
Inglese
to unlace
Spagnolo
desatar
Italiano
slacciare
Tedesco
aufschnüren.
scoetài , vrb: iscoitai*,
scoitai,
scuetai Definizione
iscaviare sa coa, mòvere a cropu de dónnia betu; andhare a egas e a ogas comente faet su pische o su lampu; pigare s'àteru a frandhigos po si dhu fàere a sa manu, po dhu tènnere a favore / avb.: andai scoita scoita = bantzighendhe o saidendhe su culu
Sinonimi e contrari
brincae,
fruschinare,
ischirchinare
/
fuire
Frasi
su pisci aintru de sa retza scoetàt e si moviat che ànimas in pena ◊ scoetat coment'e un'anguidha ◊ no ti ndh'atzichist chi scoitant is lampus! ◊ scuetant is murenas in s'àcua de su mari ◊ scuetat su corou
2.
no dhui fuat mancunu giassu acantu ci scoitai
3.
totu est chi scoetist: dèu mancu ti sumu! (G.Mura)
Traduzioni
Francese
frétiller,
remuer la queue
Inglese
to dart,
to frisk
Spagnolo
deslizarse,
escabullirse
Italiano
guizzare
Tedesco
schnellen.
scoilài , vrb: iscujai,
scuilai,
sculiai Definizione
bogare o fàere essire de su cuile, de s'acoliadórgiu, giagarare
Sinonimi e contrari
assagnare,
irfusare,
iscobilare*
Frasi
comenti funt passaus ant scuilau duas perdixis ◊ oi puru as scuiau unu lèpuri? ◊ cussu furoni scuilancedhu!
2.
istrasura de bentu iscrabionat su sentidu sculiendu arregodus (D.Erriu)
Traduzioni
Francese
dénicher
Inglese
to flush (out)
Spagnolo
desencovar
Italiano
scovare
Tedesco
aufspüren.
scollíri, scòlliri , vrb: isculli,
sculliri Definizione
assaborire calecuna cosa, àere calecunu indítziu, su ndhe ischire o leare oru, bíere, fintzes sodigare o agatare a unu faendho dannu, in farta
Sinonimi e contrari
assabèschere,
assebeltare,
bodhiri,
cumprèndhere,
iscobèrrere
/
segudare,
sejare
Frasi
dhu pregontànt po dhi podi scolliri calincunu fuedhu mali nau ◊ iant mandau unus cantus bugonis po dhu scolliri s'isbàgliu chi fiat chistionendu ◊ dh'iant betiu una fémina cojada, scollia cun d-un'atru ◊ chini truessat in su mali torrat ódia a sa luxi e no si ponit in sa luxi poita no siant scollias is òperas suas (Ev.)◊ apu sculliu aundi est chi fait s'ou sa pudha nosta ◊ apu sculliu is afatallus tuus!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
surprendre,
découvrir
Inglese
to catch,
to discover
Spagnolo
sorprender,
descubrir
Italiano
sorprèndere,
scoprire
Tedesco
überraschen,
entdecken.
scomputài , vrb Definizione
bogare unu tanti de unu contu, de una suma
Sinonimi e contrari
chitire,
iscontai,
istòdhere
| ctr.
annànghere
Traduzioni
Francese
décompter
Inglese
to subtract
Spagnolo
descontar
Italiano
scontare,
detrarre
Tedesco
abziehen.
sconchiài, sconchinài , vrb: isconchinare* Definizione
mòvere sa conca a cropu (coment'e orruendho ainnanti), fàere isconchiadas, mescamente candho unu tenet sonnu e fintzes apostadamente po nàrrere chi eja o chi nono; istorrare a unu de fàere una cosa
Sinonimi e contrari
iscabiare,
tzilibbecare,
tzurumbecare
/
scronnoriai
Frasi
candu no est de acórdiu abarrat sconchiendi ◊ est a su scónchia scónchia, mortu de sonnu
Traduzioni
Francese
chanceler,
trébucher (de la tête)
Inglese
to overbalance with one's head
Spagnolo
cabecear
Italiano
tracollare della tèsta
Tedesco
kippen des Kopfes beim Einnicken.
scongiobài , vrb: iscongiuai*,
scongiuai Definizione
betare abbasanta cun s'ispergiadore, beneíghere (fintzes po badramentu o sanamentu de male)
Sinonimi e contrari
babbiscare,
ischingiolare,
ispanzolare,
ispergiare
Frasi
Arega de candu est partiu Ninnedhu no est prus cussa: stau ca mi at a tocai a dha scongiobai!
Traduzioni
Francese
asperger
Inglese
to sprinkle
Spagnolo
rociar,
asperjar
Italiano
aspèrgere
Tedesco
mit Weihwasser besprengen.
scongiuntài , vrb Definizione
segare, istacare, istesiare duas cosas aciuntas, duos arremos
Sinonimi e contrari
innànghere,
irgiànghere,
iscrobare
| ctr.
aciuntai,
agiànghere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
disjoindre,
séparer
Inglese
to separate
Spagnolo
desunir
Italiano
disgiùngere
Tedesco
trennen.
scontrariài , vrb: iscontroriare*,
scontroriai,
scuntroriai Definizione
andhare contras a unu, nàrrere cosa a murrúngiu, brigare
Sinonimi e contrari
arrefrigai,
certai,
contraíchere,
contriare,
iscontriai,
scuntretzai
| ctr.
audire
Frasi
fait is cosas totu tzachitzachi ca dh'ant scontroriau
Traduzioni
Francese
contrarier,
contredire,
réprimer
Inglese
to oppose,
to contradict
Spagnolo
contrariar,
obstaculizar,
contradecir
Italiano
contrariare,
avversare,
contraddire,
reprìmere
Tedesco
widersprechen,
anfeinden.