sciorroncinài, sciorronciuài , vrb: sciurrunciài Definitzione
su forrogare e ispartzinare chi faent is pudhas cricandho cosa de bicare, andhare cricandho, tocandho; passare o andhare friga friga
Sinònimos e contràrios
iforrogare,
isforronciare,
isterronciare,
scarrovai,
scorrovonai
/
scrabutzinai
Frases
is pudhas sciorrónciuant sa cosa ammuntonada ◊ sciorrónciua sciorrónciua, sa pudha at aghetau unu sodhixedhu in su lodami ◊ is perdixis bandant a sa stua a sciurrunciai ◊ unu caboni nci essit e sciurrúncia sciurrúncia arribbat acanta de unu boscu
3.
me in bidha sa piciocalla sciorrónciuat a totu dí me is arrugas.
Tradutziones
Frantzesu
fouiller,
gratter le sol,
se frotter
Ingresu
to scratch about,
to rub oneself
Ispagnolu
hurgar,
frotar
Italianu
razzolare,
strusciarsi
Tedescu
scharren,
sich streifen.
sciortài, sciortàri , vrb Definitzione
coment'e iscapiare, iscarragiare; nau de su chi podet fàere un'ómine a una fémina, su dhi leare e mescamente guastare sa verginidade, betandhosidhi a poderiu po si ndhe godire / sciortai su pipiu = catzarecheli sas fascas, bogàreli sa trogadura, s'imbussadura; sciortai is tallus, una cosa de àtera = ispartzire, istagiare, seberare
Sinònimos e contràrios
irberzinare,
sbuzarrai,
sflorai
Frases
cumentzeus a sciortai is tallus: dèu seu Nassiedhu, cussu est Arrichetu, fillu miu, e cussa est pobidha mia! (T.Addari)◊ si sciortat su trigu de sa palla, sa cosa maba de sa bona
2.
chi est berus ca dh'at sciortada, depit arruri in giustítzia! (G.Mura)
Tradutziones
Frantzesu
violenter
Ingresu
to rape
Ispagnolu
violar
Italianu
violentare
Tedescu
vergewaltigen.
scirfinài , vrb Definitzione
fàere a firchinidas, segare a círfinus, a farinos; foedhandho de gente, fàere a befa
Sinònimos e contràrios
afirinedhai,
filchinare,
ifriare,
irfarfaruzare,
spamparinai,
spimpiridai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
émietter
Ingresu
to mince
Ispagnolu
desmenuzar
Italianu
sminuzzare
Tedescu
zerkleinern.
scirrài , vrb: iscirrare Definitzione
segare is puntas de sa bide, de sa cosa chi creschet in is cresuras, e àteru: nau de sa bide in ierru, bogare in croba, segàreche is pértigas chi no si lassant po bogare frutu o fàere linna
Sinònimos e contràrios
isbitare,
ischirrare,
iscoromedhai,
ispampinare,
ispatare,
scimai
Maneras de nàrrere
csn:
scirrai s'ollu = sceberai o chirriare s'ozu dae s'abbagrasta; s. sa porta = iscancarare sa zanna
Frases
in austu si scirrat sa bíngia ◊ tocat a scirrai sa cresuri ca est pighendi tropu logu
2.
portat su bistiri scirrau, po fai biri ca est créscia
3.
mi dh'aberis, cussa genna, o bolis a ndi dha scirrai?!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épamprer,
écimer,
éclaircir
Ingresu
to strip of its leaves (a vine),
to prune
Ispagnolu
despampanar
Italianu
spampanare,
cimare,
sfoltire
Tedescu
abblatten,
stutzen,
lichten.
sciscillonàe, sciscillonài , vrb Definitzione
segare e ingòllere iscaligiones in bíngia, o àteru chi si podet arregòllere cun dificurtade, a pagu a pagu
Sinònimos e contràrios
acabidae,
acabigiulare,
acabulare,
apunghitai,
collire,
preulire,
regutzulare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
grappiller
Ingresu
to scrape up
Ispagnolu
juntar
Italianu
racimolare
Tedescu
zusammenkratzen.
scistài , vrb Definitzione
fàere diferéntzia cun àteru, coment'e cosa chi no dhue deghet, no istat bene impare
Frases
custa fuat una piciochedha bella, is làvuras arrúbias scistànt cun sa faci groga de is àterus piciochedhus
Tradutziones
Frantzesu
différer
Ingresu
to differ
Ispagnolu
diferir,
diferenciarse
Italianu
differire,
divèrgere
Tedescu
sich unterscheiden.
sciurmài , vrb Definitzione
pinnigare o andhare a sciurmas, a chedhas, a cambarada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aller en groupe
Ingresu
to go in a crowd
Ispagnolu
ir en grupo
Italianu
stormeggiare
Tedescu
sich zusammenscharen.
sciusciài , vrb: isciusciai* (sciu-sci-a-i)
sciusciari Definitzione
bogare de pare, distrúere cosa o faina fata; betare a fuliadura, a meda, coment'e afacandho s'istrégiu, fintzes betare de artu, fàere orrúere a terra / sciusciai de cuadhu = betare de cadhu
Sinònimos e contràrios
acavacai,
betae,
destrui,
idarrocai,
imbolare,
irfàchere,
isciasciai,
isconciare,
sculai,
torrocai
| ctr.
fàchere
Frases
nd'ant sciusciau una domu bècia ◊ chi dèu narau "a tuis" a mamma, mi donàt unu cropu de turra a murrus e mi ndi sciusciàt is dentis! ◊ sciusciaus su letu e totu is móbbilis po nci cambiai a sa domu noa
2.
custu est carramatzímini de sciusciai a rúmbulus de innòi a bàsciu ◊ cussa cosa sciusciancedha de sa ventana! ◊ no ghetis a pagu a pagu: sciúscia! ◊ si nc'est sciusciau a gisterra ◊ sa pira crua ndi dh'at sciusciada su bentu
Tradutziones
Frantzesu
démolir,
démanteler
Ingresu
to demolish
Ispagnolu
deshacer,
derribar
Italianu
disfare,
demolire
Tedescu
zerstören,
niederreißen.
sclavài , vrb: isclavai*,
scravai Definitzione
bogare is craos; istacare sa cosa cravada, incravada o bene firma punciada, pigare a poderiu, a fortza
Sinònimos e contràrios
iscabbúllere,
isclavai,
istacare,
leare
/
iscúrpere
| ctr.
clavai
Frases
iant scravau su corpus de Gesús e dh'iant trogau cun tiras de linu (Ev)
2.
cust'àxina, de cantu dh'eis incracada, no ndi dha potzu scravai ◊ chi no fut poita, cussu lampu de telèfunu ndi dhu scravau, po su chi costat! ◊ no arrennescia a ndi dha scravai: candu si picigat est peus de sa càncara! ◊ est sidhada che cóciula: mancu cun is tanallas ndi dhi scravas foedhu! ◊ nd'apu scravau prus de deximila francus
Tradutziones
Frantzesu
déclouer,
détacher
Ingresu
to unnail,
to detach
Ispagnolu
desclavar
Italianu
schiodare,
staccare
Tedescu
einen Nagel entfernen,
lösen.
sclosài , vrb: iscrusare,
scrosai Definitzione
apèrrere, pigare e bogare su sigillu o crosadura (es. de líteras, pacos o àteru), bogare de pare, istesiare is oros de calecuna cosa, de duas cosas
Sinònimos e contràrios
abbèrrere,
desclosai
| ctr.
crosai,
segliai
Frases
sa lítera a sa famíglia no est tardada a dhi arribbai e dh'ant fata scrosai (L.Matta)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
décacheter
Ingresu
to unseal
Ispagnolu
desellar
Italianu
dissigillare
Tedescu
entsiegeln.
scociài , vrb: iscotare* 1,
scossai,
scotzai Definitzione
bogare is cotzas de asuta de calecuna cosa; fàere iscostare, istesiare, fàere mòvere a ccn. de unu logu o de una cosa (fintzes postu), mòvere sa terra coment’e istesiandhochedha de calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
irmoventare,
irraighinare,
scotzedhai
Frases
trabballendi apu scotzau su marroni
2.
no ti ses prus scotzara de su treminaxu de sa porta! ◊ a tui no ti ndi scotzat nisciunus de cussu postu!◊ postu chi siat su culu in su scannu est mau a dhu scociai!
Tradutziones
Frantzesu
déplacer
Ingresu
to shift
Ispagnolu
mover
Italianu
smuòvere
Tedescu
umgraben.
scodredhài , vrb Definitzione
iscapiare is liòngios, is codriolas
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
délier
Ingresu
to unlace
Ispagnolu
desatar
Italianu
slacciare
Tedescu
aufschnüren.
scoetài , vrb: iscoitai*,
scoitai,
scuetai Definitzione
iscaviare sa coa, mòvere a cropu de dónnia betu; andhare a egas e a ogas comente faet su pische o su lampu; pigare s'àteru a frandhigos po si dhu fàere a sa manu, po dhu tènnere a favore / avb.: andai scoita scoita = bantzighendhe o saidendhe su culu
Sinònimos e contràrios
brincae,
fruschinare,
ischirchinare
/
fuire
Frases
su pisci aintru de sa retza scoetàt e si moviat che ànimas in pena ◊ scoetat coment'e un'anguidha ◊ no ti ndh'atzichist chi scoitant is lampus! ◊ scuetant is murenas in s'àcua de su mari ◊ scuetat su corou
2.
no dhui fuat mancunu giassu acantu ci scoitai
3.
totu est chi scoetist: dèu mancu ti sumu! (G.Mura)
Tradutziones
Frantzesu
frétiller,
remuer la queue
Ingresu
to dart,
to frisk
Ispagnolu
deslizarse,
escabullirse
Italianu
guizzare
Tedescu
schnellen.
scoilài , vrb: iscujai,
scuilai,
sculiai Definitzione
bogare o fàere essire de su cuile, de s'acoliadórgiu, giagarare
Sinònimos e contràrios
assagnare,
irfusare,
iscobilare*
Frases
comenti funt passaus ant scuilau duas perdixis ◊ oi puru as scuiau unu lèpuri? ◊ cussu furoni scuilancedhu!
2.
istrasura de bentu iscrabionat su sentidu sculiendu arregodus (D.Erriu)
Tradutziones
Frantzesu
dénicher
Ingresu
to flush (out)
Ispagnolu
desencovar
Italianu
scovare
Tedescu
aufspüren.
scollíri, scòlliri , vrb: isculli,
sculliri Definitzione
assaborire calecuna cosa, àere calecunu indítziu, su ndhe ischire o leare oru, bíere, fintzes sodigare o agatare a unu faendho dannu, in farta
Sinònimos e contràrios
assabèschere,
assebeltare,
bodhiri,
cumprèndhere,
iscobèrrere
/
segudare,
sejare
Frases
dhu pregontànt po dhi podi scolliri calincunu fuedhu mali nau ◊ iant mandau unus cantus bugonis po dhu scolliri s'isbàgliu chi fiat chistionendu ◊ dh'iant betiu una fémina cojada, scollia cun d-un'atru ◊ chini truessat in su mali torrat ódia a sa luxi e no si ponit in sa luxi poita no siant scollias is òperas suas (Ev.)◊ apu sculliu aundi est chi fait s'ou sa pudha nosta ◊ apu sculliu is afatallus tuus!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
surprendre,
découvrir
Ingresu
to catch,
to discover
Ispagnolu
sorprender,
descubrir
Italianu
sorprèndere,
scoprire
Tedescu
überraschen,
entdecken.
scomputài , vrb Definitzione
bogare unu tanti de unu contu, de una suma
Sinònimos e contràrios
chitire,
iscontai,
istòdhere
| ctr.
annànghere
Tradutziones
Frantzesu
décompter
Ingresu
to subtract
Ispagnolu
descontar
Italianu
scontare,
detrarre
Tedescu
abziehen.
sconchiài, sconchinài , vrb: isconchinare* Definitzione
mòvere sa conca a cropu (coment'e orruendho ainnanti), fàere isconchiadas, mescamente candho unu tenet sonnu e fintzes apostadamente po nàrrere chi eja o chi nono; istorrare a unu de fàere una cosa
Sinònimos e contràrios
iscabiare,
tzilibbecare,
tzurumbecare
/
scronnoriai
Frases
candu no est de acórdiu abarrat sconchiendi ◊ est a su scónchia scónchia, mortu de sonnu
Tradutziones
Frantzesu
chanceler,
trébucher (de la tête)
Ingresu
to overbalance with one's head
Ispagnolu
cabecear
Italianu
tracollare della tèsta
Tedescu
kippen des Kopfes beim Einnicken.
scongiobài , vrb: iscongiuai*,
scongiuai Definitzione
betare abbasanta cun s'ispergiadore, beneíghere (fintzes po badramentu o sanamentu de male)
Sinònimos e contràrios
babbiscare,
ischingiolare,
ispanzolare,
ispergiare
Frases
Arega de candu est partiu Ninnedhu no est prus cussa: stau ca mi at a tocai a dha scongiobai!
Tradutziones
Frantzesu
asperger
Ingresu
to sprinkle
Ispagnolu
rociar,
asperjar
Italianu
aspèrgere
Tedescu
mit Weihwasser besprengen.
scongiuntài , vrb Definitzione
segare, istacare, istesiare duas cosas aciuntas, duos arremos
Sinònimos e contràrios
innànghere,
irgiànghere,
iscrobare
| ctr.
aciuntai,
agiànghere
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
disjoindre,
séparer
Ingresu
to separate
Ispagnolu
desunir
Italianu
disgiùngere
Tedescu
trennen.
scontrariài , vrb: iscontroriare*,
scontroriai,
scuntroriai Definitzione
andhare contras a unu, nàrrere cosa a murrúngiu, brigare
Sinònimos e contràrios
arrefrigai,
certai,
contraíchere,
contriare,
iscontriai,
scuntretzai
| ctr.
audire
Frases
fait is cosas totu tzachitzachi ca dh'ant scontroriau
Tradutziones
Frantzesu
contrarier,
contredire,
réprimer
Ingresu
to oppose,
to contradict
Ispagnolu
contrariar,
obstaculizar,
contradecir
Italianu
contrariare,
avversare,
contraddire,
reprìmere
Tedescu
widersprechen,
anfeinden.