A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

blandòni , nm: brandoni Definitzione genia de cosa po aguantare prantadas is candhelas allutas Sinònimos e contràrios aceri, candheleri, candhelorbu Ètimu spn. blandón Tradutziones Frantzesu chandelier Ingresu big candlestick Ispagnolu candelabro Italianu gròsso candelière Tedescu großer Kandelaber.

blandòri , nm Definitzione su èssere brandhu, nau mescamente de sa manera de fàere de unu Sinònimos e contràrios blandhura Ètimu srd.

blàndu blàndhu

blandúra blandhúra

blàu, blàvu , agt: brabu, brau Definitzione genia de colore, prus che àteru asulu cotu Sinònimos e contràrios biaitu, bleu, bronetinu, coloricheli, méschinu Sambenados e Provèrbios smb: Brau Terminologia iscientìfica clr Ètimu ctl. blau Tradutziones Frantzesu bleu bleu clair (ciel) Ingresu sky blue Ispagnolu azul celeste Italianu azzurro, celèste Tedescu himmelblau, hellblau.

bléu , agt Definitzione biaitu cotu Sinònimos e contràrios samegninu Ètimu frn., itl. bleu Tradutziones Frantzesu bleu (foncé) Ingresu blue Ispagnolu azul Italianu blu Tedescu blau.

blindhàdu , agt Definitzione nau prus che àteru de armamentos de gherra, chi portat arrefortzu po èssere prus de aguantu Frases oe bi sunt sas naes blindhadas chi resistint a sos siluros.

blò , nm: bròu, burò Definitzione genia de móbbile a pònnere trastos Sinònimos e contràrios cantaranu, cumò.

blocàre , vrb Definitzione mantènnere firmu, fàere firmare Sinònimos e contràrios firmai, tratèniri.

blòcu , nm Definitzione su firmare, su mantènnere firmu.

blugínos , nm pl Definitzione genia de pantalones, prus che àteru istrintos, fatos cun orrobba in colore asulu.

blúsa , nf: bruja, brusa, brúsia, bruxa Definitzione genia de bestimentu de fémina a bestire su bustu, una genia de camisa prus che àteru a chínghere in chintzu aintru de sa gunnedha Frases cosit brusas e fardetas ◊ sa brusa zughet una mantza ◊ s'ísula nostra abbarrat sempre in mustra che una bruxa betza, catigada (Z.Zazzu)◊ de brusas e malliones ndhe bolent sete parigas su mese ca dhos fúliant! Sambenados e Provèrbios smb: Brusa Terminologia iscientìfica bst Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu blouse Ingresu blouse Ispagnolu blusa Italianu blusa Tedescu Bluse.

bò , nm Definitzione su bàsciu in su cuncordu Sinònimos e contràrios bòbboro Frases funt cantendi a su contra e bò Ètimu srd.

boàda baulàda

boàda 1 , nf: abbuada, buada, bubada, uada, vuvada Definitzione su logu inue si aprigant, si cuant o si crocant is sirbones; cosa cuada / a buadas = a meda Sinònimos e contràrios burda, cala, cuadorzu, fuada, isticarzu, macra, tana Frases est totu ischirritzadu paret essinne de sa boada (Z.Porcu)◊ su porcrabu fit in sa buada ◊ si ch'est intradu a una buada de chessa ◊ custu buscu fit sa buada de sos sirvones ◊ sos sórighes si che ant fatu sa buada in su sacone (S.Bícchiri)◊ una traschia at acumpanzau su mortu a s'úrtima bubada, a campusantu ◊ pro corcare tenent una buada de fenu 2. sa landhe bi est a buadas Tradutziones Frantzesu tanière Ingresu lair Ispagnolu pocilga Italianu covile, cóvo Tedescu Lager.

boàle , nm: buale, poale Definitzione genia de istrégiu, de làuna o de plàstica, po umprire, pigare abba / min. bualitu Sinònimos e contràrios caltzida, candharja, gupiale, istagnale, umpuale Frases Salbadore fuit bénnidu pro azuare a che regòllere s'abba cun buales e padedhas ◊ lea sos buales de s'assucadura a sos porcos! Terminologia iscientìfica stz Ètimu ctl. poal Tradutziones Frantzesu seau Ingresu bucket Ispagnolu cubo, balde Italianu sécchio Tedescu Eimer, Kübel.

boàrgiu, boàrzu , nm Definitzione chie tenet contu boes Sinònimos e contràrios boinàgiu Frases teniat unu teracu a boarzu Ètimu srd.

bobàca , nm Definitzione bòi de is bacas, su mascu de is bacas chentza crastau Sinònimos e contràrios maglioru, trabu 1 Ètimu srd.

bobài , vrb: bolai, bolare, borai, volare Definitzione andhare a bólidu, movendhosi in is aeras; andhare lestros meda, coment'e cosa bolandho; imbolare, betare a una bandha a fuliadura (nau fintzes in su sensu de perdimentare sa cosa), pigare a bólidu; si narat de su crèschere a meda in pagu tempus de unas cantu erbas bogandho sa chima po fàere su frore e su sèmene, de is erbas chi perdent su frore e faent su sèmene Sinònimos e contràrios foliai, isperditziai / chimire, folai, indobiri Maneras de nàrrere csn: pesare a bolare = fàghere bolare, fàghere artziare bolendhe; pesare a bolare su dinari, sa cosa = ispèndhere impresse, a meda, finire, cossumare sa cosa in pagu tempus; andai o portai bola bola = in boleos, in lestresa meda de pàrrere bolendhe Frases sa caldeglina si che fit bolada ◊ is pillonis fiant bolaus ispartzinendusí atesu ◊ s'ómine est nadu pro tribagliare comente sa puzone pro bolare ◊ si fiat pesada a bobai asuba de is crabeturas ◊ donat una puntara de pei e dh'at fatu borai ◊ bola bola si acoilant a pitzus de una mata 2. za at boladu: est andhadu e torradu in d-unu sinnu! ◊ su dinari bois no l'ispendhides: lu pesades a bolare! 3. cussa est àliga, bolancedha! ◊ dh'iat donau unu corpu e nci dh'iat bolau atesu ◊ comente at iscopiadu, sa mina che at boladu sa preda atesu ◊ sa paza che l'at bolada su bentu ◊ a durudduru tzia Mariola, che li at boladu su culu su bentu…◊ cussu nci borat su dinai coment'e s'àcua! 4. in beranu, sa cosa prantada si tenet abba bolat ◊ sa latuca si ch'est bolada ◊ sa beda si ch'est bolada e at fatu su sèmene 5. su bentu forte pesat a bolare fintzas àrbures e caberturas Ètimu ltn. volare Tradutziones Frantzesu voler Ingresu to fly Ispagnolu volar Italianu volare Tedescu fliegen, auffliegen.

bobària , nf Definitzione nue de bentu forte Sinònimos e contràrios boriana, bulione, furione, momonissa, torvellinu, tremizolu, tribizone, turbiana Frases una bobària furiosa de bentu moimoi fadiat curri itzérrius e prantus de dónnia arratza (Fr.Onnis)