A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

igérru ibérru

igganaciòne , nm Definitzione farta, mancamentu de gana, de apititu Sinònimos e contràrios dirgana, irganidura, irganu, ispititu, sganimentu | ctr. apetitu, gana.

iggannadórgiu , nm: irgannadórgiu, irgannadorju, iscannadógiu, iscannadolzu, iscannadorzu, sgannadroxu Definitzione tretu de su gúturu ue iscannant is animales; logu inue iscannant is animales faendho sa petza Sinònimos e contràrios irgannighinadorju, ispojoladolzu, puntórgiu 2 / bochidorju 2. cussu est un'iscannadorzu, no est logu de bi leare zente! Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fossette jugulaire, abattoir Ingresu jugular fossa, slaughterhouse Ispagnolu fosa yugular, degolladero, matadero Italianu fossétta giugulare, scannatóio Tedescu Kehlgrübchen, Schlachthof.

iggannài, iggannàre , vrb: irgannai, irgannare, iscannai, iscannare, isgannare, sgannai Definitzione segare is cannas de su tzugu, is artérias e venas chi passant in su gúturu Sinònimos e contràrios irgangare, irgannighinare, irguturai, ispajolare, ispobiai, ispojai, sgraguenai Frases maleita cussa gherra chi nos ponet in flagellu: che fiados de masellu nos iscannat! (A.Dettori)◊ a sos chi sunt torraos de sa gherra s'istadu lis at dau zustu sa paca de su voe domau (chi naschit corrudu e morit irgannau) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu égorger Ingresu to cut s.o.'s throat Ispagnolu degollar Italianu scannare Tedescu abstechen.

iggrabbagiòne , nm Sinònimos e contràrios ispantamata, malmuntone, mustagione.

iggràbbu , nm, agt: irgràbbiu, irgrabbu, isgarbu, isgrabbu Definitzione cosa chi si faet de malu betu e unu pagu coment'e a dispetu a ccn.; coment'e agt., chi est légiu, malu / torrare s’irgràbbiu a ccn. = torrare su dirbetu, fàghere sa matessi cosa a tírria Sinònimos e contràrios disgarbu | ctr. amànsciu, assétiu, chíschiu, galania, tratu 2. cussas fint istórias iggrabbas Ètimu itl. sgarbo.

iggragnàre , vrb Definitzione fàere sa cosa a gràngia, a farra, a orrughedhos Sinònimos e contràrios machinare, mòlere, pistae, pistatzare Ètimu srd.

iggúbbia , nf, nm: ilgúbbia, irgúbbia, isgrúbbia, isgrúbbiu, isgúbbia, sgúbbia Definitzione genia de iscrapedhu chi serbit a segare linna coment’e a istuvonadura Sinònimos e contràrios cúbbia Frases bi apo acatatu unu bàntzicu fatu a irgúbbia de linna de otzastru pro carchi criatura Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl. sgubbia Tradutziones Frantzesu gouge Ingresu gouge Ispagnolu gubia Italianu sgórbia Tedescu Hohleisen.

iggúe icúi

iggurriàu , agt Definitzione nau de su pane, chi est pesau meda, passandhosiche de pesadura Frases ajó, moviebbosi a còere, ca custu pane mi paret giai iggurriau! (G.A.Cui)

igheliàe , vrb Sinònimos e contràrios ischeliare.

ighelliàda , nf Definitzione su ighilliare, su essire de sa vista, su no si bíere prus, nau de calecuna cosa chi si movet Sinònimos e contràrios iscumpàrfida, iscumparta, isparéssia | ctr. incaru 1 Frases apo isparau su sirbone ma, si biet, no dh'apo mortu e at fatu s'ighelliada! Tradutziones Italianu diléguo

ighiài, ighiàre , vrb: agghiai, ghiai* Definitzione bogare, fàere andhare, pònnere ainnanti a trubbu; incarrerare coment’e mandhandho Sinònimos e contràrios imbrocare, incarrebai Frases nce dhus ighiat a abbitai in fundhagus ammucoraus ◊ nce dhus torrat a ighiai a s'unferru 2. cussu pizosu dh'at ighiau male sa mama!

íghile ígili

ighilliàre , vrb Definitzione iscumpàrrere, essire de sa vista de no si bíere Sinònimos e contràrios imbèlghere, irghelare Frases sa pobidha at acumpangiau su pobidhu abbaidandhodhu fintzes a candho no si che fut ighilliau (Deidda-Saderi)◊ s'arrastu che dhos at giutos fintzes a Monte Mannu: de cue prus nudha… ighilliaos in mesu de is matas atupadas!

igiàgiu , nm: ajaju, giàgiu, ijaju, izazu Definitzione su babbu de su babbu o de sa mama Sinònimos e contràrios abu*, mannoi, minnannu Frases apo bistu sos babbos, sas mamas, sos izazos e sas izazas (L.Pisano)◊ su costúmene fiat a zare a su primu pipiu o a sa prima pipia su lúmene de s'izazu o de s'izaza.

igiàri , nm: izare Definitzione donniuna de is duas partes de un’animale e fintzes su tretu a bisura de surcu (corrus de su i.) tra bentre e parte de aintru de sa còscia / pònneresi, caminare in su izare de ccn. = própiu serente, a costazu Sinònimos e contràrios fiancu, igiarile, igliari* Frases ponèndhedi sa manu in su izare, su dolore chi tenes naramilu!

igiaríle , nm: izarile Definitzione su fiancu de un’animale: unu tretu, tra sa còscia in artu, sa bentre e s'ischina, de ue si cumprendhet si s’animale est tzatzau o famiu; fintzes ímbenas Sinònimos e contràrios fiancu / igliari*.

igiène , nf Definitzione totu su chi est limpiesa, a manera de èssere sanos.

igiénicu , agt Definitzione chi pertocat s’igiene, sa limpiesa; chi est límpiu de no pònnere intzimia de maladia.