ilvilúpu , nm: irvilupu,
isvilupu Definitzione
su crèschere e cambiare de calecuna cosa, nau de animales, gente, matedu, de s’economia (e prus che àteru coment’e mannària o cantidade)
Sinònimos e contràrios
créschida
Frases
apo aconcau a mi comporare unu càmiu ca mi paret de bi àere possibbilidade de irvilupu ◊ cust'arburedha est abbada, ma de irvilupu no ndh'est faghindhe ◊ s'Europa at fatu isvilupu industriali mannu ◊ s'irvilupu de sas maladias no est progressu!
Tradutziones
Frantzesu
développement
Ingresu
development
Ispagnolu
desarrollo
Italianu
sviluppo
Tedescu
Entwicklung.
ilviolàdu , pps, agt: irbiolau,
irvioladu Definitzione
de ilviolare; nau de ccn., chi no tenet pistighíngiu, chi no si leat pentzamentu, chi est chentza fàere
Sinònimos e contràrios
trancuillone
/
disabbutu,
disimperau,
ifainadu
/
filísigu,
iscuidadu
| ctr.
apensamentau,
penciamentosu
2.
de su palatu si pesant lizeris fiamedhas chi durant che penseris de ómines betzos e ilviolados ◊ so irvioladu e ndhe apo sa cara in terra
Tradutziones
Frantzesu
inoccupé,
oisif,
distrait
Ingresu
inattentive,
inactive
Ispagnolu
inactivo,
holgazán
Italianu
inoperóso,
svagato
Tedescu
untätig,
gedankenlos.
ilviolàre , vrb: irbiolare, irviolare, iviolare, sviolai Definitzione coment'e tènnere violu, su si dha passare chentza pistighíngios, chentza pentzamentos, a sa trancuilla, pèrdere tempus, portare sa conca ocupada meda pentzandho in àteru (e fintzes coment'e ammachiare, iscassolare); fintzes cobèrrere una fémina a fortza, contr’a sa volontade sua Sinònimos e contràrios isbuzarrare Frases cussu s'irviolat chin sas badaledhas chi be sont ziràndheli intundhu ◊ sas preocupasciones de sa famíllia nos ant ivioladu (N.Satta Turris) 2. capitadu est innoghe de irviolare una pitzoca contra a sa volontade sua? Terminologia iscientìfica ssl.
ilvitzàre irbitzàre
ilvíu ilbíu
ilvoligàre ilboligàre
ilvoltàdu , pps: irbortau Definitzione
de ilvoltare
Sinònimos e contràrios
cdh. isvultatu
Tradutziones
Frantzesu
détourné
Ingresu
dissuaded
Ispagnolu
disuadido
Italianu
distòlto
Tedescu
abgebracht.
ilvoltàre, ilvortàre ibbortàre
ilvúliu , nm: irbúliu, irbulu, irgulu, irvulu, isvulu Definitzione su s’irgulare (de calesiògiat cosa), su èssere tzatzaos, su papare a tzatzadura; cosa de papare (o àteru) fintzes solu su tanti de si ndhe bogare su disígiu 2. in cussu cannarzu bi tenet donzi irvulu ◊ innoghe no che at ilvúliu perunu ◊ mi che ant furadu totu dae s'ortu, mancu s'irgulu mi ant lassadu! Ètimu srd.
ilzàchida , nf Definitzione
genia de ispartzidura, coment’e parte de unu fàere, unu fàere in d-unas cantu bortas (fàere una cosa a i.)
Sinònimos e contràrios
pasia
Frases
sas dichiaratziones de amore las faghiant a ilzàchida, coment'e cussas chi faghiant bídere in televisione (A.Marroni).
Tradutziones
Frantzesu
feuilleton
Ingresu
instalment
Ispagnolu
episodio
Italianu
puntata
Tedescu
Stich,
Fortsetzung.
ilzachidàre , vrb Definitzione cambiare posidura de sa carena candho unu est orróschiu de istare de unu betu, po s’illebiare.
ilzenzàre, ilzunzàre , vrb: ingengiai,
inzelzare,
inzenzare,
inzunzare,
inzuzare,
irgengiae,
irgrenzare,
irzenzare,
iszenzare Definitzione
pigare a disprétziu, nàrrere male de ccn. o de calecuna cosa o fàere cunsideros po ndhe menguare su valore o s’importu
Sinònimos e contràrios
abbenzare,
ingiugliare,
isvenzare
/
aciociai,
afrentai,
desdorai,
disprejare,
ilbantare,
irghenzare,
menispresiare
| ctr.
abantai,
aprentziare
Frases
est babbu tou su chi mi at ilzunzadu ◊ mancari istracos de tzapare e un'acantu bufados, la leant a cantare ilzenzèndhesi paribari ◊ de s'operadu de sa vida passada no l'inzunzemus mancu po cumprou! ◊ cussu at irgrenzadu a tie ◊ ti ant inzenzadu a fizos tuos!
Sambenados e Provèrbios
prb:
su molenti ingengiau est bell'e comporau
Ètimu
itl.t
ingiuliare
Tradutziones
Frantzesu
mépriser,
déprécier,
se moquer (de)
Ingresu
to despise,
to scorn at
Ispagnolu
despreciar,
menospreciar,
depreciar
Italianu
disprezzare,
deprezzare,
schernire
Tedescu
verachten,
abwerten,
verspotten.
ilzúnzu , nm Definitzione cosa chi si narat, cunsideru chi si faet po abbasciare su valore o s’importu de unu, de ccn. cosa Sinònimos e contràrios abbenzu, inzenzu, menisprésiu | ctr. bàntidu, càlculu Frases como ses meses mi at fatu ilzunzu babbu tou Ètimu srd.
íma , prn: imma, imi, mimi Definitzione prn. de 1ˆ persona sing. m. o f.: a mie Sinònimos e contràrios mimi, mie Frases dhu scis ca a imi mi praxit unu pagu marigosu, su cafei! ◊ bèni po imi dh'apu nau a mi agiudai a fai s'istrexu: arratza de tréulu chi mi at postu! ◊ issu dh'at nau a ima ◊ mabagràbiu a tui e a imma!
imbabadúra , nf Definitzione su imbabare Ètimu srd.
imbabàre , vrb Definitzione imbrutare de bàula Sinònimos e contràrios imbabulare Ètimu srd.
imbabballucàdu , agt: imbrabballucau Sinònimos e contràrios abbabballocadu, ammammalucadu, arrellocau, isantalau, transidu Frases imbabballucadu, compares mios, mi frimmo candho che bido sa crésia totu illuminada e prena prena de zente! ◊ cussas imbrabballucadas de femminedhas giogant a bambuledhas de itzapu Ètimu srd.
imbabésciu , agt: (im-ba-bé-sci-u) Definitzione nau de unu male, chi est grave de no si pòdere padire, immalésciu Ètimu srd.
imbabosinàre , vrb: imbabusinare Definitzione
isciúndhere, imbrutare de bàula, cun sa baulada, de salia
Sinònimos e contràrios
imbabare,
imbaulai 1
2.
li dabant carchi tzica de zigarru imbabosinada e a bortas peri una níchera de mesu petza
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
baver
Ingresu
to slobber
Ispagnolu
babosear
Italianu
imbavare
Tedescu
begeifern.
imbabuladúra , nf Sinònimos e contràrios imbabusinadura Ètimu srd.