A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

istugiadinài , nm Definitzione istúgiu (prus che àteru de terra) serrau deunudotu cun petzi una segadedha chi fatzat a che istichire dinare prus che àteru in moneda, de segare candho est prenu Sinònimos e contràrios serbadinai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu tirelire Ingresu moneybox Ispagnolu hucha Italianu salvadanàio Tedescu Sparbüchse.

istugiài, istugiàre , vrb: istuxare, istuzare 1, stugiai Definitzione pònnere in calecunu istúgiu, nau in su sensu de chistire, pònnere a parte, badrare Sinònimos e contràrios abbuare, aclisare, acucai, allogae, apaltare, coltoire, cuerrai, frànghere, impertusare, intuzare, istichire Frases totu su dinai dh'iat istugiau in sa posta ◊ unu postu in su chelu istuxamindhe: deo pro te in terra apo a pregare! (Pirastru)◊ no istuzes custa cosa in cue ca no dh'agatant! 2. apant totu unu postu bonu istugiadu pro íscios! Ètimu ctl. estojar Tradutziones Frantzesu conserver Ingresu to keep Ispagnolu guardar Italianu conservare Tedescu bewahren.

istúgiu iltúzu

istúigu iltóigu

istujàre istrugàre

istúla , nf: istulla, stua Definitzione is campos messaos, pàsculu, totu su chi abbarrat in su campu de su sede de su laore messau (canna, ispiga, fenu)/ pònnere una cosa a s'istula = pònnere a cúrrere, dare Sinònimos e contràrios sutalle / messonzu Frases tiu Mauredhu boliat leare a pesone s'istula po dha pàschere su fígiu Basile finas a cabudanni ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta, a lucore de luna, in s'istula, a gramuzu e a trachedhu 2. cussos unu motivu, zustu o tortu, l'ant pro pònnere a s'istula sa bida: ma nois pro cale motivu semus fachendhe custa gherra? ◊ a sa cumarca li at postu a s'istula chentu litros de binu Ètimu ltn. *stup(u)la Tradutziones Frantzesu chaume, éteule Ingresu stubble Ispagnolu rastrojo Italianu stóppia Tedescu Stoppel.

istulàda , nf Definitzione su istulare, tempus de istula Frases su pastori trantziat su bestiàmini a Orroli e torràt a Nurri in beranu e nci passàt s’istadi puru cun s'istulada.

istulài, istulàre , vrb: stuai 1 Definitzione pàschere in s'istula Frases is brebeis funt calendi a istulai in Campidanu ◊ collidos sos laores, sos pastores betant su bestiàmine a istulare ◊ mi che seo annadu a sas marinas de Cabras po torrare a bíere sos logos connotos canno istulamis Ètimu srd.

istulàriu , nm Definitzione is campos o terras inue dhue at istula Frases ant cuncordau ordíngius in tretu in tretu a manera de allui is fogus totus in pag’ora e ispaciau s'istulàriu!

istuldíre , vrb: isturdire, isturdiri, sturdiri Definitzione passare su fogore de calecuna cosa, ma mescamente de s'àrculu e de s'imbriaghera; pèrdere sa capacidade de giare frutu; dhu narant fintzes in su sensu de fàere abbarrare ispantaos, incantaos, privaos de su sentidu, coment'e iscutulaos Sinònimos e contràrios ibentiare, istudinare / asturdire, isturdinare Frases bae ca l'at isturdida, s'imbriaghera, tota note fora in su fritu! 2. sa pudha at isturdidu ◊ ocannu at fatu un'istiu abbosu: s'erba no si n'est istuldida e at fatu de sa betza a sa noa 3. drommia prus de su sacone e bi cheriat corpu de cannone pro isturdire sa pessone mia Ètimu itl. stordire.

istúlla istúla

istúllu istrúlliu 1

istultinàda iltrutinàda

istumbàda , nf: istumbata, stumbada Definitzione su istumbare; cropu, atumbada a calecunu logu Sinònimos e contràrios abbrúnciu, atàbbida, atumbada, atzapulada, imbrúnchinu, imbrunchioni, stumbamentu Ètimu srd.

istumbàda 1 , nf Definitzione est foedhu chi si narat foedhandho de càntigos a tenore: pesada de sa boghe, cuménciu Sinònimos e contràrios tumbada, tumburinada Ètimu srd.

istumbài , vrb: istumbare, stumbai Definitzione fèrrere o iscúdere a calecunu logu o apare Sinònimos e contràrios atumbae, corpare, fèrrere, intumbare, istumbiri Frases candho unu boe istumbat chin sos corros contr'a unu o a una cheret apredicadu! ◊ custu est boe avesu a istumbare chin sos corros ◊ at istumbau sa conca e portat su sànguini calendi ◊ comenti ses passau currendi fiast acanta de m'istumbai! Ètimu srd. Tradutziones Italianu cozzare, tamponare

istumbaratzàda , nf Definitzione cropu, atumbada forte Sinònimos e contràrios addobbada, atapada, atzapulada, stumbaciada Ètimu srd.

istumbàre istumbài

istumbàre 1 , vrb Definitzione pesare, fàere essire o mòvere a denanti; foedhandho de tenores, cumenciare su càntigu Sinònimos e contràrios istumbire Frases sas berbeghes che cherent istumbadas a pàschere ◊ s'innicru istumbat che boche de cuntentu ◊ intendho tocos de campana… ma cussu no fuit su campanile de bidha: su nostru istumbiat de prus ◊ s'abba in cue no che istumbat, si apojat ca agatat impédumu.

istumbarinàda , nf Definitzione su istumbarinare, sonada de tumbarinu; fintzes tzàcurru mannu (i. de bomba, de tródhia) Ètimu srd.