Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

limàtzu , nm Definitzione ludighedhu fine Sinònimos e contràrios limàgiu, limmu Ètimu srd.

límba , nf: limma 2, língua Definitzione músculu ladu e longu in su fundhu de sa buca chi si movet po agiudare a matzigare, a ingurtire e po foedhare; su limbàgiu o foedhóngiu de sa gente, capacidade de nàrrere su chi sa mente pentzat, registru e singiale de s'istória, de sa cultura e de s'identidade de unu pópulu / calidades de erba assimbigiadas a una limba po comente faent sa fògia: l. de boe (Borago officinalis); l. de cane (Cynoglossum creticum, C. officinale, Rumex crispus) Sinònimos e contràrios limbàgiu / cdh. linga Maneras de nàrrere csn: filu o pitu de sa l. = itl. frènulo; truncu de sa l. = s'ala russa, a parte de daisegus; sa punta = sa parte prus addainanti e chi prus si moet; a limba a pala = a limba fora, cun pelea meda; imbrutàresi sa l. = nàrrere male de ccn.; l. mala = limba de fogu, limbi malu, limbi mala, punghixola, unu o una chi istat ponindhe male de s'àteru; limbi presu = chi no podet faedhare comente cheret; leare a unu a l. = dare crétida a su chi narat, fàghereli nàrrere o impromítere una cosa; èssere leadu a l., a sa l. = àere pecu, àere male a sa limba, fintzas in su sensu de no resèssere a faedhare o de no faedhare bene pro carchi male; leare sa limba a unu = fàghere s'efetu de no pòdere faedhare, de no faedhare; torrare sa l. a ccn. = torràreli sa capatzidade chi aiat pérdidu o no teniat de faedhare; pèrdiri língua = istare mudos, callare; iscapai língua (nadu de sa criadura) = comintzare a faedhare; portai unu fuedhu in punta o in pitzedhu de sa língua = pàrrere de chèrrere ammentare sa peràula ma chentza bi resèssere; portai sa l. longa = èssere limbi longos, faedhare male, tropu, nàrrere peràulas pesantes, èssere limba de foete; ciogare sa l. = critigare, faedhare male de s'àteru; èssiri ispuntu de língua = èssere limbilongu, faedhare male; trobedhai sa l. = atropeliai fuedhendu, no resèssere a faedhare bene, impresse, a nàrrere totu; ischire una l. = isciri fuedhai, cumprèndiri una língua; èssere totu limba pista (su fuedhai de una chistioni) = fuedhai po debbadas, po nudha; zúghere sa limba sica = abarrai citius; andai a limba tira tira = a malu ispravorzu, apretados a birgonza; nàrriri una cosa, fuedhai a truncu de l. = a limba lada, che unu chi no podet faedhare, imbriagu o malàidu (chi est perdindhe sos atuamentos); samunàresi sa l. = nàrrere totugantu su chi unu tenet in gana de nàrrere, fintzas faedhendhe male, chentza rispetu, mescamente pro si pagare de carchi male chi li ant fatu; pònneresi l. manna = faedhare chentza birgonza e ne critériu; nàrrere o faedhare sut'a l. = in suspu, in cobertantza; língua tua santa! = e deabbonu chi siat comente ses nendhe! Frases portaimidhu unu cichedhu de àcua, ca portu sa língua grussa e impastara! ◊ manighendhe cumbinat de si mossigare sa limba ◊ su male chi at tentu l'at leadu a sa limba e no podet faedhare 2. prus de unu a limba lada, cotu dae su sutzu de su sarmentu, mancu si l'afurcarzant istat reu ◊ a limba a pala, assagatatos, si sont imbolatos a terra ◊ sentza ndhe pòdere, est trazendhe sa carena a limba fora ◊ cumenti ca dh'as nau a truncu de língua no dhu cumprendu! ◊ chi sa língua mia no est frabància, cussa picioca no dh'eus a torrai a biri 3. sa limba mustrat chie est sa zente ◊ si unu pópulu perdet sa limba perdet totu ◊ sa limba chi si salvat est sa chi benit impreada cada die in totu ◊ sa cosa piús rica e bella chi sos pòveros ant e chi niunu lis podet leare: sa limba ◊ sa limba est su sidhadu veru de sa cultura de unu pópulu ◊ sa língua de mamma mia, antiga de candu est mundu, est bella oindí coment'e ariseru 4. in dónnia logu dhui funt is línguas malas ◊ e it'est, filla tua oi at iscapau língua? no fuedhat mai! ◊ no est presu a limba, cussu, no! ◊ lèalu a limba e si est ómine za no torrat in daisegus! ◊ si est postu de limba nandhe: Cussu est preitosu! ◊ nàrrere no poto de tantas vanidades, ca cantecantu est totu limba pista ◊ samunadebbolla, sa limba: oro netu no timet taca, però! ◊ a totu cudhos ci mi ant fatu male los perdono de limma e de coro ◊ circa de t'iscabbúlliri, fillu miu, e sempri cun sa língua, lah: dhis at a intrai prus de is istocadas! ◊ no cumprendheit su chi cudhu cheriat nàrrere sut'a limba ◊ Nostra Segnora at torratu sa limba a una pòvera muta ◊ it’est, sa língua puru eis pérdiru, chi no arrispundeis?! Sambenados e Provèrbios smb: Limba / prb: sa língua no portat ossu ma segat prupa e ossu ◊ sa limba mala ponet sa taca chei s'ozuermanu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. lingua Tradutziones Frantzesu langue Ingresu tongue, speech Ispagnolu lengua Italianu lìngua, favèlla Tedescu Zunge, Sprache.

limbacútzu , agt Definitzione malevaedhadu, limbi longu, chi foedhat male, chentza arrespetu Sinònimos e contràrios limbilongu, limbimannu Ètimu srd.

limbàgiu, limbàlzu , nm: limbazu, limmàgiu, linguatzu 1, linguàgiu Definitzione capacidade de nàrrere su chi sa mente pentzat, de foedhare, de ammostare o fàere a ischire o a cumprèndhere cosa cun singiales Sinònimos e contràrios limba / cdh. lingàgiu Frases in su nòmene meu che ant a catzare sos dimónios e ant a faedhare limbalzos noos (N.Fois)◊ custas orasciones sunt in limbàgiu ulianesu ◊ cantant sos Sardos in limbazu insoro ◊ e ita chi dhu intendis prallatendu, a fillu tuu: fuedhat in dónnia linguatzu! ◊ su linguatzu est su fundamentu de s'imparai ◊ prandendu, su binu traitori dh'isciollit su linguatzu ◊ donzi animale tenet su limbazu sou Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu langue, language Ingresu language Ispagnolu lenguaje Italianu linguàggio Tedescu Audrucksweise.

limbànte , agt, nm Sinònimos e contràrios bauladori, bucaleri, limbimannu, limbilongu, limbudu Ètimu srd.

limbànu libbànu

limbarésu , agt Definitzione de su Limbara, su monte prus artu de sa Cadhura Ètimu srd.

limbàrzu limbàgiu

limbàssa , nf: limbata, limbatza, limmàcia Definitzione in campanas e sonàgias, s'orrugu de su ferru (o fintzes de ossu) chi tontonandho pendhe pendhe iscudet a costaos faendhodhas sonare; genia de cota; in is pitariolos a sulu, tígia de cosa chi si movet e sonat cun su sulu; in is iscarpas, tígia de pedhe, a parte de ananti, chi che arresurtat asuta de su lióngiu (po badrare su pei de no dhu ispitzulare o istrobbare sa corria); in is araos, sa punta de sa dentale ue intrat e si firmat s'abrada Sinònimos e contràrios antarzu, batàgliu, limbatzu, limbedha, limbiredhu, matàgliu, pichiagiolu, trantallu / ciafita, oriciola / incummentadolzu Frases po no dhis lassare sonare sas càmpanas che aiat tirau sa limbatza Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu languette Ingresu tongue Ispagnolu lengüeta Italianu linguétta Tedescu Zünglein, Zunge.

limbàssu , nm Definitzione erba de axedu Sinònimos e contràrios binuvorti, coraxedu, suciosa Terminologia iscientìfica rba.

limbàta limbàssa

limbatàre , vrb: allimbatare* Sinònimos e contràrios linguatzai.

limbàticu , agt Sinònimos e contràrios limbacutzu, limbilongu, limbudu.

limbàtza limbàssa

limbàtzu , nm: limmatzu, linguatzu Definitzione in is pitariolos, tígia fine de cosa chi si movet e sonat cun su sulu (a cropu a tiradura in is campanas, inue est un'orrugu longu de ferru tundhu grussu; in is sonàgias po bestiàmene, biculedhu de ferru o ossu longhitu chi si movet apicau aintru e iscudendho a is costaos dhos faet sonare) Sinònimos e contràrios cabitzinu, limbassa, limbedha, limbiredhu / antarzu, batàgliu, matàgliu, pichiagiolu, trantallu Frases como mi pàrgio iscutu comente a su limmatzu de una sonàgia istonada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu anche Ingresu reed Ispagnolu lengüeta Italianu ància Tedescu Rohrblatt.

limbàzu limbàgiu

limbèdha, limbédhu , nf, nm: linguedha Definitzione su pupujone o fràvula de sa bula, o fintzes campanedha de su gúturu; foedhandho de sa natura de sa fémina, su limbedhu currispondhet a sa natura de s'ómine ma chentza chi si siat isvilupau; sa tzeurra chi bogant is sèmenes naschindho; limbedhu est fintzes su limbatzu de is sonàgias; a logos, limbata in is iscarpas Sinònimos e contràrios agaju, àngua, gagaju, gargarista, limbiredhu, saxinedhu / tituledha / antarzu, limbassa, matàgliu, pichiagiolu, trantallu / tudhu 3. sas erbas sunt bocandhe sas limbedhas 4. isse si apiligaiat a sos cànnaos de sos limbedhos de sas campanas ◊ tochedhabat cuntentu che limbedhu in càmpanas de prata sonandhe in die de festa Ètimu srd.

limbibrésu , agt, nm Definitzione chi o chie portat sa limba leada, chi no podet foedhare, chi foedhat cun dificurtade coment'e chi portet sa limba acapiada Sinònimos e contràrios limbicheche, limbidentu Ètimu srd.

limbibúdidu , agt: limbipúdiu Definitzione nau de ccn., chi no faet àteru che foedhare male de calecunu naendho cosas chi no funt Sinònimos e contràrios abbruxaderi, fogaresu, fogoneri, mincidiosu, mintapare Frases dae atentu, ca cussu limbipúdiu de Tilipu ti ndh'est cenendhe sa vidha ca anca ses zelosu! Tradutziones Frantzesu mauvaise langue Ingresu backbiter Ispagnolu mala lengua Italianu malalìngua Tedescu Lästermaul, Lästerzunge.

limbicàda , nf: limbicata Definitzione una cota, su tanti chi si podet fàere a una borta de cosas de fàere a limbicu Frases finida sa limbicada e prena sa dimizana!◊ tantu già ne lis cheret duas de limbicatas de bruschete pro s'imbreacare!…(A.Pau) Ètimu srd.