A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

òe , avb, nm: oge, oi, oje, oxe, oze Definitzione sa die chi seus passandho candho foedhaus, candho seus foedhandho, fintzes is tempos nostos; oe, oi dhu narant fintzes arrespondhendho po nàrrere chi sa cosa no est própriu comente est naendho o pentzandho s'àteru Maneras de nàrrere csn: oe chi est oe, oje chi est oje = galu oje (fintzas: como, própiu como in su tempus nostru); oje pro oje = a dies de oe; po inditari fatus giai sussédius: otu, cuíndixi a oi, a cras, a ariseru; po inditai fatus chi depint ancora sussèdiri: oi otu, oi cuíndixi, cras otu = dae inoghe a oto, a bíndhighi dies, oto dies a comintzare de cras; mi paret oe = arregordu bèni meda coment'e chi siat cosa de oi; in die de oe = un'àteru annu in custa própiu dí; ei oe!… = genia de ammeletzu Frases oe o cras andhamus ◊ oi in frigura e cras in sepultura ◊ oe mi connosches, mih, si no mi l'agabbas de fàghere burdellu! ◊ ei, oe, si no ti ndhe andhas!…◊ oe no est in dare: no li essit súlida! ◊ oge tocat a favedhare, a iscríere e a pessare in sardu ◊ oze puru za bos apo istraviadu chin sas novas!◊ oxe est una die de bentu 2. oe chi est oe, bénnida una tzerta ora mi paret chi mi pungant a puntorzu ◊ mi paret oe, candho in pitzinnia iscultaia sos poetas cantendhe in palcu! ◊ seu de tundidroxu in tundidroxu: otu a oi su tallu de tziu miu, oi su tallu de babbu, oi otu su de un'amigu ◊ mi arregordu cument’e chi siat oi candu iat isposau cussa 3. - Si bit ca no dh'arregordas aundi si passat! - Oi no dh'arregordu!… (= bae ca za mi l'ammento!)◊ - Fata l'aias cudha cosa? - Oe fata!… E chie ndh'at tentu de tempus?! ◊ eh, fabas est, oi!…◊ - Aciapadu l'azis su conígliu? - Oe t'aciapo!… ◊ E mancu chin sa nàschida de su fizu at cambiadu? – Oe ti càmbio!… Terminologia iscientìfica tpc Ètimu ltn. hodie Tradutziones Frantzesu aujourd'hui Ingresu today Ispagnolu hoy Italianu òggi Tedescu Heute.

òedi! , iscl Definitzione oe + ti (oi, como + a tie: s'acentu, mescamente candho su foedhu est nau a solu, podet orrúere fintzes a úrtimu): bah!…, nudha!…, mancu pro sonnu!, nono! Frases - Abbàida sa peta, chi depet èssere cota! - Oedí!… Mancu a ndhe montovare! ◊ - Fatu azis? - òedi fatu: totu a fàghere est! ◊ - Bidu l'as, a Pedru, recuendhe? - Oedí!… Tradutziones Frantzesu mais non! Ingresu of course not Ispagnolu ¡qué va!, ¡anda! Italianu macchè! Tedescu keine Spur.

oèna , nf: aena*, ena Definitzione genia de erba chi si sèmenat po brovendha, e fintzes sa calidade areste chi creschet a sola; pitarioledhu; su pigiolu de su linu Sinònimos e contràrios aenamurra, arvenarzu, enàrgiu, fenapu, fenarza, fenumurru Terminologia iscientìfica lrs.

oesèro , avb Definitzione custu sero, su sero de oe, oe a mericedhu, a primu note Sinònimos e contràrios istasero Frases bos ndhe cheria faedhare eo, oesero, de custa chistione Terminologia iscientìfica tpc.

òfa , nf Definitzione bucone, móssigu de cosa Ètimu ltn. offa.

ofédhu , nm Definitzione min. de ofu: nodighedhu chi si faet in sa lana filada (mescamente candho no est bona) Sinònimos e contràrios budhuca, burroni 1, murutuledhu, nodichedhu, tzurunga Sambenados e Provèrbios smb: Offeddu Tradutziones Frantzesu petit nœud Ingresu small knot Ispagnolu nudo pequeño Italianu nodétto Tedescu Knötchen.

ofelléri , nm Definitzione ómine, maistu chi faet druches a bèndhere Sinònimos e contràrios druceri, cunfetureri, cunfiteri, truteri Terminologia iscientìfica prf Tradutziones Frantzesu pâtissier Ingresu confectioner Ispagnolu pastelero Italianu pasticcère Tedescu Feinbäcker.

ofellería , nf Definitzione butega ue faent e bendhent druches, ma fintzes cosas a bufare, ue faent su gafè Frases est una grandu ofelleria: unu portali cantu su de crésia, totu in birdiera ◊ in is ofellerias emu biu liconerias chi mi faiant su tziritziri Ètimu itl. offelleria Tradutziones Frantzesu pâtisserie Ingresu confectioner's Ispagnolu pastelería Italianu pasticcerìa Tedescu Konditorei.

ofèndhere, ofèndi, ofèndiri , vrb: ofènnere Definitzione giare dispraxere mannu, fàere un'ofesa, ofesas, fàere o nàrrere apostadamente cosa de malu, de dannu contr'a unu a tales fintzes de si ndhe primmare o arrennegare: prnl. pigaresidha po un'ofesa, primmare fintzes chentza neghe o chentza arrexone / pps. ofénniu, ofesu Sinònimos e contràrios abbituperare, aciociai, afrentai, aggravae, arrochizare, desdorai, ilzenzare, innorare, ofensai Frases dae tentu a comente faedhas, ca podes ofèndhere! ◊ nara su chi cheres ma chentza ofèndhere! 2. si no ti ofendhes ti naro una cosa ◊ cussu cristianu deretu si ofendhet: no faghet a li nàrrere nudha! Tradutziones Frantzesu vexer, offenser Ingresu to offend Ispagnolu ofender, agraviar, afrentar Italianu offèndere Tedescu beleidigen.

oféndiu , pps, agt: ofénniu Definitzione de ofendi Sinònimos e contràrios aggromolau, ofesu / annicadu, inconadu, pirmau Tradutziones Frantzesu offensé Ingresu offended Ispagnolu ofendido Italianu offéso Tedescu beleidigt.

ofènnere ofèndhere

ofénniu oféndiu

ofènsa , nf: ofentza, ofesa Definitzione fata o nada mala a dannu de ccn. a tales de si ndhe primmare o dispràxere / campaniare un'o. = circai de si fai perdonai fendi calincuna cosa de bonu, pònniri arrimédiu a un'ofesa Sinònimos e contràrios aggràbiu, lesiadura, tàschilu | ctr. defensa Frases at domandau perdonu a Deus, a pobidha e connada po is ofesas fatas ◊ s'ofesa est menzus a la perdonare! ◊ cantu tui prus perdonas is aggràvius e is ofentzas prus merescis ◊ chi seo brentaghedu, no ndhe tengiais ofesa! Ètimu spn., ctl. Tradutziones Frantzesu offense Ingresu offence Ispagnolu ofensa, afrenta Italianu offésa Tedescu Beleidigung.

ofensài , vrb Sinònimos e contràrios ofèndhere Ètimu srd.

ofèntza ofènsa

oferessiméntu , nm Definitzione cosa de bonu chi si giaet o si bolet giare a ccn. Sinònimos e contràrios oferta Frases fatzat comenti dhi nau dèu arresendi un'oferessimentu a sa Trinidadi.

ofèrrere, ofèrri, ofèrriri , vrb Definitzione bòllere giare o giare cosa de bonu a unu / ind. pres. 1ˆ p. sing. oferzo, ofèglio; cong. pres. 1ˆ p. sing. oferza Sinònimos e contràrios dare Ètimu ltn. offerre Tradutziones Frantzesu offrir Ingresu to offer Ispagnolu ofrecer Italianu offrire Tedescu anbieten.

ofèrta , nf Definitzione cosa de bonu chi si giaet o si bolet giare a ccn. mescamente po caridade o in crésia Sinònimos e contràrios iferta 1 Tradutziones Frantzesu offre Ingresu offer Ispagnolu oferta, ofrenda Italianu offèrta Tedescu Angebot.

ofertóriu , nm Definitzione mamentu e funtzione in sa missa: su ofèrrere a Deus su pane e su binu de cunsacrare.

ofértu , pps Definitzione de ofèrrere Sinònimos e contràrios dadu.