achétu , nm Definitzione
cuadhu piticu de tempus, giòvono
Sinònimos e contràrios
cabadhu,
cuadhedhu
/
achetone
Frases
su pariglianti est prontu a brincai acanta a un'achetu ◊ una die l'aferrei a montes, a bídere su coile, a gropera de s'achetu ◊ est istripizendhe che un'achetu muscadu
Terminologia iscientìfica
anall
Tradutziones
Frantzesu
petit cheval
Ingresu
small horse
Ispagnolu
potro
Italianu
cavallùccio,
pulédro
Tedescu
Fohlen,
Pferdchen.
aferritài , vrb Definitzione
segare orrobba o paperi a ferros; in cobertantza, nàrrere male de s'àteru
Sinònimos e contràrios
afolfigare,
aforticare 1,
slinguai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
coupailler,
médire
Ingresu
to cut into small pieces,
to speak badly
Ispagnolu
tijeretear,
cortar,
hablar mal,
criticar
Italianu
sforbiciare,
tagliuzzare,
sparlare
Tedescu
zerschneiden,
schlecht reden.
alchítu , nm Definitzione
min. de alcu, arcu piticu
Tradutziones
Frantzesu
petit arc
Ingresu
small arch
Ispagnolu
arco pequeño
Italianu
archétto
Tedescu
kleiner Bogen.
altarítu , nm: artaritu Definitzione
min. de altare, artare minore, su chi faent inue si firmat sa crufessone, passandho passandho in is orrugas; logu adatu po arrimare cosa (es. is màrigas)
2.
unu cassadori po s'ibasai iat postu in pissu de un'artaritu su sirboni mortu chi portàt a pala
Tradutziones
Frantzesu
petit autel
Ingresu
small altar
Ispagnolu
altar menor
Italianu
altarino
Tedescu
kleiner Altar.
ampudhíta, ampudhítu , nf, nm: ampullita Definitzione
min. de ampudha, ampulla minoredha, chi leat pagu (a pònnere profumos, campiones de licores, o àteru)/ min. ampudhitedhu
Sinònimos e contràrios
ambuledha,
ambulita,
ampulledha,
butigliedhu,
flacone
Frases
ci no arreiant abba in buca no arrenesciant a prènnere s’ampudhitu
Tradutziones
Frantzesu
petite bouteille
Ingresu
small bottle
Ispagnolu
ampolla
Italianu
bottigliètta
Tedescu
Fläschchen.
anedhúciu, anedhútzu , nm Definitzione
min. de anedhu, anedhu piticu
Sinònimos e contràrios
anedhixedhu
Tradutziones
Frantzesu
petite bague
Ingresu
small ring
Ispagnolu
anillo pequeño
Italianu
anellino
Tedescu
Ringlein.
angúdha , nf Definitzione
crobedha, cugutu o raga de su landhe, ue portat su nasedhu (ue su landhe est atacau a su cambu)
Sinònimos e contràrios
càliga,
cocotu,
croghedha,
curcuvedha
Terminologia iscientìfica
rbr
Tradutziones
Frantzesu
cupule du gland
Ingresu
small dome
Ispagnolu
cúpula,
cascabillo
Italianu
cupolino della ghianda
Tedescu
Eichelkopf.
archète , nm: architu Definitzione
arcu minore o cosa fata a bisura de arcu; aina po piscare coradhu / èssere de archete (nau de ccn.)= àere àlchida, àrchidos, fortza
Sinònimos e contràrios
archizone
2.
apo sos annos mios ma so de archete!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Archittu, Architto
Terminologia iscientìfica
dmo, ans
Ètimu
ctl.
arquet
Tradutziones
Frantzesu
petit arc
Ingresu
small arch
Ispagnolu
arco pequeño
Italianu
archétto
Tedescu
kleiner Bogen.
arretzixèdha , nf Definitzione
min. de arretza, arretza pitica
Tradutziones
Frantzesu
petit filet
Ingresu
small net
Ispagnolu
redecilla
Italianu
reticèlla
Tedescu
Netzchen.
assabédhu , nm Definitzione
gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias
Sinònimos e contràrios
gantzitu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
petite agrafe
Ingresu
small hook
Ispagnolu
ganchete,
corchete
Italianu
gancétto
Tedescu
kleiner Haken.
assaédhu , nm: assedhu Definitzione
tacita o turnu, genia de ferru (o àteru) tundhu e curtzu chi permitit a duas cosas intradas apare de girare, de fàere giogu (ma si ndhe ponet fintzes in su giuale po arrèschere is loros)
Sinònimos e contràrios
asciedha,
ispículu
/
ossiedhu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
petit pivot,
petit tourillon
Ingresu
small pivot
Ispagnolu
pernio
Italianu
perniétto
Tedescu
kleiner Zapfen.
barchighèdha , nf: barchixedha Definitzione
min. de barca, barca pitica
Sinònimos e contràrios
barchita
Tradutziones
Frantzesu
petit bateau,
batelet
Ingresu
small boat
Ispagnolu
barca,
bote
Italianu
barchétta
Tedescu
kleines Boot.
bartzíta , nf Definitzione
min. de bartza, bàrcia pitica
Sinònimos e contràrios
bratzichedha
Tradutziones
Frantzesu
petit bassin,
bassinet
Ingresu
small basin,
tub
Ispagnolu
pila
Italianu
vaschétta
Tedescu
kleine Wanne.
basighédhu , nm Definitzione
min. de basu, prus che àteru nau deasi a sa bona
Sambenados e Provèrbios
smb:
Basigheddu
Tradutziones
Frantzesu
bise
Ingresu
small kiss
Ispagnolu
besito
Italianu
bacétto
Tedescu
Küsschen,
Küßchen.
bendhijólu , nm: bendhiolu,
bendiou,
benniolu,
vendhijolu Definitzione
chie bendhet cosa, prus che àteru cosas de pagu contu; a logos est ue bendhent a bufare
Sinònimos e contràrios
bendhidore,
bendhiolante,
bendhuleri
/
botighinu,
cilleri
| ctr.
comporadore
Frases
e si ghetat sa grida: chini bollit comporai patata e pisu, andai a pratza ca dhui est su bendiou! ◊ su benniolu est banninne frófighes, pètenes, aguzeris e agos de banita
2.
si che sunt aggrodhados in calchi bendhijolu e si sunt fatos a unu trummentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
vendeur ambulant
Ingresu
small retailer
Ispagnolu
quinquillero
Italianu
rivendùgliolo
Tedescu
Krämer.
beradítos , nm pl: biraditos,
viraditzu Definitzione
s'istentina fine / biraditos altarados = itl. ileite
Sinònimos e contràrios
beladitos,
busellos,
garaitzos*,
iltentina,
mannaditzus,
stintinigu
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
intestin grêle
Ingresu
small intestine
Ispagnolu
intestino
Italianu
intestino tènue
Tedescu
Dünndarm.
bollònca , nf: buglianca,
bullanca,
bullonca,
bulluca Definitzione
busciuca o bubburuca de abbruxadura, de sabone, de abba, de salia; fintzes fruschedha, gurone
Sinònimos e contràrios
bobbollonca,
bubbulica,
bubburuca,
buciuca,
bodhonca,
fiodha,
ilfiodha,
impudha
/
babballuca
Frases
in manu zuchiat una bollonca chi si at fatu fachendhe unu zirante ◊ est cun sas ancas prenas de bolloncas ca nch'est colau in mesu de s'urtiga ◊ rimédios e ispannos sanant dogni bullanca ◊ is bullucas s'isciopant
2.
sas leadas in giru chi mi as fatu sunt bullancas de sabone! ◊ su pisci est annadendi fadendi bullucas in sa bratzita ◊ sighit cun is ogus su fui fui de bulluchedhas de saboni
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
cloque,
bulle,
ampoule,
vésicule
Ingresu
small blister
Ispagnolu
burbuja,
ampolla
Italianu
bólla,
vescichétta
Tedescu
Blase.
botichédhu , nm Definitzione
min. de bote
Sinònimos e contràrios
botaredhu,
botuledhu,
lamedhutza
Tradutziones
Frantzesu
petite boîte
Ingresu
small tin
Ispagnolu
botito
Italianu
barattolino
Tedescu
kleine Dose.
botíta, botítu , nf, nm Definitzione
min. de bota 2
Frases
bi at unu paju de botitas rujas subra de unu muntone de botitas de pisedhos ◊ comporeit botitos a tacones altos
Tradutziones
Frantzesu
petit soulier
Ingresu
small shoe
Ispagnolu
zapato pequeño
Italianu
scarpétta
Tedescu
Schühchen.
brandhichèdha , nf Definitzione
min. de brandha
Tradutziones
Frantzesu
petit lit de sangle
Ingresu
small camp bed
Ispagnolu
catre pequeño
Italianu
brandina
Tedescu
kleines Feldbett.