afràsciu , nm Definitzione
genia de pentzamentu, de oriolu coment'e de chie tenet cosa apretosa de fàere o timet calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
afródhiu,
arraolu,
finitzu,
furighedha,
ischinitzu,
pestighinzu,
pistu
Frases
a si ndhe leat de afràsciu!…
Tradutziones
Frantzesu
hâte,
anxieté
Ingresu
anxiety,
urgency
Ispagnolu
apremio,
ansia
Italianu
premura,
ànsia
Tedescu
Aufmerksamkeit,
Angst.
ànsa 2 , nf: ànsia,
àntias,
àntzias 1 Definitzione
su chi si provat candho si timet, si ibertat o si disígiat meda calecuna cosa; a logos est fintzes vítziu, abbitúdine metzana / èssere in ànsias = istare in pessos; èssere in ànsias de… = èssere apunt'a…; àntzia mala = gana mala
Sinònimos e contràrios
desizu
Frases
sas ànsias de sa morte ◊ in àntzias dudosu so: male apo a ndhe disgustare e pejus si gustos do ◊ mi benit s'àntzia de mi còere unu crantu de petza de prochedhu!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
anxiété,
angoisse
Ingresu
anxiety,
anguish,
longing
Ispagnolu
ansia,
afán,
angustia
Italianu
ànsia,
brama,
angòscia
Tedescu
Angst,
Begierde.
apéliu , nm: apíliu,
apílliu Definitzione
disígiu mannu, coment'e candho unu dha pedit, sa cosa / pigare apílliu de…= benni su disígiu, sa gana de…
Sinònimos e contràrios
desizu,
ispédhiu
Frases
mi ndh'at pigadu apílliu e comporada mi l'apo, sa cariasa ◊ e adhias, no ndhe li pigat apílliu a fàghere carchi faina?! ◊ nono, gai, chi ti at pigadu apílliu a lèzere, cantu chi ses zoghendhe!
Ètimu
itl.
appiglio
Tradutziones
Frantzesu
désir ardent
Ingresu
strong desire
Ispagnolu
ansia,
anhelo
Italianu
fòrte desidèrio
Tedescu
Begier.
pedíne , nm, nf: pedinu,
pidina,
pidinu Definitzione
genia de pentzamentu chi si tenet po ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
apensamentu,
apinnicu,
arraolu,
pedighinu,
pestighinzu,
revinu,
solovu
Maneras de nàrrere
csn:
est unu pedinu (nadu de unu) = ifadosu; fàchere una cosa a p. = bene, cun contivizu; intrare pedine = leàresi pessamentu
Frases
tota addolimada est sa persone chi pro sa cura li ponet pedinu ◊ lu tenia a pidinu de andhare a fàghere cussu cumandhu ◊ si essis, tene pidinu de torrare! ◊ mama tua ti sighit a pedinu in s'isconsolu ◊ cun cussu pidinu in conca no resesso a drommire ◊ su dutore l'at bisitada cun cuidadu e mudu: in cara si li leghiat però sa pidina e unu belu de suore si est mudadu in gútios
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no at pedinu est ómine mischinu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
anxiété,
hantise
Ingresu
worry
Ispagnolu
ansia,
inquietud,
angustia
Italianu
ànsia,
assillo
Tedescu
Angst,
angstvolle Unruhe.
síde , nm: sidi,
sidis,
sídiu,
sidu,
siri,
síriu 2,
siti,
sitis,
sítiu Definitzione
bisóngiu o disígiu de bufare, nau de gente, matedu e animales chi dhis fartat s'abba; in cobertantza, disígiu o bisóngiu mannu de calecuna cosa
Maneras de nàrrere
csn:
batire, intrare, bestire o pònnere sidi = fai bènniri bisóngiu de bufai, fai sidi; bènnere sidi = bènniri ganas de bufai; rucrare su sidi = catzare, passare, bogai, bogaisindi, tòdhere su sidi; fai sidi = pònnere o batire sidi; cassidu, cotu, tzegu, mortu, de sidi = sidiu meda meda; ispiolandhe, alluscau de su sídiu = tzegu de su sidi; patire sidi (nau de erbas e matas) = sunfriri pro mancamentu de àcua
Frases
ti at batidu sidi sa calura ◊ cuss'abba no ndhe rucrat de sidi ◊ so mortu de sidu e no bi at abba! ◊ apo tentu sídiu e m'agis dadu a bufare ◊ custas àrbures sunt patindhe sidi ◊ sas piantas patint pro su sítiu de s'istiu ◊ sa sartitza bestit sídiu ◊ su sole li aiat missu unu sitis chi non resessiat a si catzare ◊ s'abba ndhe leit su side a totu sa zente (R.Sardella)◊ no as a mòrrere ne de side e nemmancu de fàmmene, ca dhue at cosighedha de papare (L.Mura)
2.
fàmene e sídiu de giustesa ◊ chie bufat de cuss'abba at a tènnere torra sídiu ◊ cussu tenit sidi de dinai!
Sambenados e Provèrbios
prb:
abba budhit farina e sidis mintet ira
Ètimu
ltn.
sitis
Tradutziones
Frantzesu
soif,
désir ardent
Ingresu
thirst,
burning wish
Ispagnolu
sed,
ansia,
deseo vehemente
Italianu
séte,
desidèrio ardènte
Tedescu
Durst,
Begierde.