A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

agrèsa , nf Definition su èssere aghedu de is frutuàrios candho no funt ancora cotos de papare, ma nau fintzes de maneras de fàere pagu dilicadas Synonyms e antonyms abidore, agrera Etymon srd. Translations French acerbité, âpreté English sourness, unripeness Spanish agror, agrura Italian acerbità, asprézza German Bitterkeit.

agrestàre , vrb: arestai, arestare Definition essire areste, si narat de animales e de erbas chi, unu tempus contivigiaos cun su trebballu, dhos ant lassaos a sirba issoro, abbandhonaos, e ant pérdiu in calidade; si narat fintzes de is terrenos lassaos chentza trebballaos chi si prennent de totu su chi dhue naschit; nau de gente, istare aillargu de is àteros agiummai coment'e tenendho bregúngia o ifadu de sa cumpangia, fàere che a s'animale areste chi no si lassat tocare nudha nudha Synonyms e antonyms abriare, aferare, arestire, arruarzare, eremire, imbragadinai, imburdiri, irratzare / ammugronare, assirbonae, azanare | ctr. ammasedare Sentences custu frenugu si ch'est arestadu ◊ nos fit mancadu su batu: apustis de meda za l'amus àpidu ma si che fit arestadu e a lu cramare no beniat prus Etymon srd. Translations French rendre sauvage English to make wild Spanish volver silvestre (plantas), salvaje (animales), huraño (personas) Italian inselvatichire German verwildern.

agrèste , agt: areste 1, aresti, arestu Definition nau de erbas o de matas (e fintzes de terras), chi faent a solas, chentza contivígiu de sa gente, chentza chi nemos ndhe prantet; nau de animales, chi no funt pesaos apostadamente, ne domaos o abbituaos a sa manu de sa gente, chi no si lassant acostire o tocare, pagu o nudha abbituaos a bíere gente; nau de ccn., chi est iscontriosu, chi no bolet istare cun àtere, pagu amedhosu / lassai su masedu po s'aresti = lassare su bonu pro su malu, su menzus pro su peus Synonyms e antonyms arrui 2, buldu, faràstigu / agrestosu, aréstigu | ctr. coltivau / domadu, masedu / ammedhósicu Sentences fustinaga, frúture areste ◊ bi at erbas arestes bonas a manigare ◊ est una terra agreste chi in beranu si cucutzat de ervas e fiores ◊ sas erbas fuint tropu cracas: si bidiat ca fuit logu areste, terra chena triballiare ◊ su pisellu de àinos nostru est areste ◊ Bustianu fit perricau imbucandhe in su gúturu agreste a s'intrada de sa bidha 2. apo chircatu de tènnere sa gatu pro la curare, ma si est fughita che gatu agreste ◊ as a curri de crabetura in crabetura coment'e unu gatu aresti ◊ immoi dhas podiat sètzi comenti bolliat issu is tres purdedhas arestis ◊ Giuanni papàt pibitziris e meli aresti 3. cussu est areste che fera ◊ si podet nàrrere chi dogni bidha at àpidu sos bandhidos suos, bonos e malos, masedos o arestes, umanos o sambeneris Surnames and Proverbs smb: Areste, Aresti Etymon ltn. agrestis Translations French sauvage English wild Spanish silvestre (plantas), montés (animales), bravo, huraño (pers.) Italian selvàtico, insociévole German wild, ungesellig.

agrèsti , nm Synonyms e antonyms acratzu, ispórula, sarmentuaresti, sporra, zàmpina Scientific Terminology mt, Vitis vinifera ssp. sylvestris Etymon itl. agresta.

agrestínu , agt, nm: arestinu Definition chi tenet sabore de agreste, chi est pagu druche, aghedu / èssere, fàghere a s'arestinu = che is animales Synonyms e antonyms acronzu, agritu Scientific Terminology sbr Etymon srd. Translations French aigre, acidulé, aigrelet English sour, unripe, sourish Spanish áspero, agrio Italian aspro, acèrbo, agrigno German sauer, säuerlich.

agrestíu , agt Synonyms e antonyms agreste, arestadu, arestidu Etymon srd.

agrestósu , agt: arestosu Definition chi est unu pagu areste, chi no si agatat tanti bene in cumpangia, nau de gente Synonyms e antonyms agreste, aréstigu, arestolu, assirbonau, cravosu, murvonassu, spiolu | ctr. ammedhósicu Scientific Terminology ntl Etymon srd. Translations French scorbutique English cantankerous Spanish hosco, huraño Italian scorbùtico German mürrisch.

agrestúmene, agrestúmini , nm: arestúmene, arestúmine, arestúmini Definition su èssere arestes o arestaos, fintzes animales arestes, fera Synonyms e antonyms aresténtzia, arestiu | ctr. masedia, masedúmini Sentences donzunu fit cumbintu chi s'usu de sa limba sua no fit arestúmene e ignorànscia ◊ est andhadu a cassa de agrestúmene de vatire a domo Etymon srd. Translations French sauvagerie English wildness Spanish selvatiquez Italian selvatichézza, selvaticume German Wildheit, wildes Zeug.

agréu , nm Definition genia de murrúngiu chi faent is animales candho s'istésiant de sa chedha, pistighingiosos ca dhis mancat sa cumpangia de is àteros Synonyms e antonyms chensa, lamènta, morrugnu Sentences Allica sorri cun dolori e agreu cantat is doloris de sa família (G.Moi).

agriàda , nf Definition su si agriare, aghedare / dare, fàghere un'a. Etymon srd.

agriàdu acriàu

agriadúra , nf Definition su si agriare Synonyms e antonyms axedadura, axedamentu, imbischidadura Etymon srd.

agriài, agriàre acriàre

agricortòre , nm Definition chie trebballat sa terra Synonyms e antonyms laoradore, laoreri, massàgiu, narvonaju.

agricortúra , nf Definition totu is trebballos chi pertocant sa terra, su sartu, po contu de produire Synonyms e antonyms laorera, laoronzu, laurantza, messarítzia.

agrídha, agrídhu , nf, nm: alghidhu, arghidha, arghidhu, argidha Definition genia de terra orrúbia apicigosa chi impastada e sicada essit tostada meda; terramíngiu de arghidha; genia de terra lugiana, orrúbia Synonyms e antonyms altzidha, gliurminu, lassedu, lozana, torco Sentences su Sarcidanu est logu de argidha e de calchina 4. cuss'ómine est tota chijina antiga chi servit de cunfortu a s'alghidha istraca de oe, a sos ojos chi lútzigant de piantu Etymon ltn. argilla Translations French argile English clay Spanish arcilla Italian argilla German Ton.

agriedhàre , vrb Definition agriare, aghedare; pigare unu pagu de arrennegu, de tzacu Synonyms e antonyms acriare Etymon srd.

agríle , agt: arghile Definition logu inue si betat su ladamíngiu o dhue at ladamíngiu meda / terras agriles = terra muntonarzina, fintzas sa terra asuta de is matas, grassa cun totu sa folla chi orruet e si púrdiat Synonyms e antonyms aligàgiu, aligurru, ledamenàrzu, muntonàgliu Etymon srd. Translations French fosse à fumier English dung-hill Spanish estercolero Italian letamàio German Dunghaufen.

agrimensòre , nm Definition istudiau bonu a medire is terrenos Synonyms e antonyms mesuradore, suradore.

agrionàe , vrb Synonyms e antonyms ociare