A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

aglianadúra , nf Definition su apraniare, su fàere pranu, lisu Synonyms e antonyms aplanadura, apranamentu Etymon srd.

aglianài , vrb Definition aparigiare, fàere bene oguale / a. una dificultadi = ispiegare, fàghere a cumprèndhere una cosa Synonyms e antonyms alladiae, apalisare, apianare, arrepranai, illadiare, ispianare, splanai Etymon spn. allanar Translations French aplanir, égaliser English to level, to equalize Spanish aplanar, allanar Italian appianare, pareggiare German ebnen, einebnen.

aglianaméntu , nm Synonyms e antonyms aplanadura, apranamentu Etymon srd.

agliéntu , nm: argentu, arghentu, arzentu Definition genia de metallu craru, elementu chímicu de símbulu Ag, númeru atómicu 47, pesu atómicu 107,88: dh'impreant meda po fàere istrégiu de lussu e prendhas / arghentu biu = mercúriu Synonyms e antonyms plata Sentences poltat una rughe de aglientu Scientific Terminology mtl Etymon ltn. argentum.

agliénu agénu

agliòla , nf: alzola, argiola, arjola, arxoa, arxoba, arxola, arzola, asola, azola, orgiola Definition su logu, tretu tundhu, largu, in paris e a fundhu tostau, inue si tréulat su laore; su treulóngiu e su laore treulau; su tanti de laore chi si dhue podet treulare in d-una borta in d-un'argiola; logu inue si sèmenat erbas de ortu po fàere prantàgia / arzola terrarza = argiola a fundhu de terra Synonyms e antonyms basola, ena 1, incunza, rodu / argiolada / atuedha / ttrs. agliora Idioms csn: istèrriri s'a. = istèrrere o ispàrghere su sede pro lu triulare; furriare s'arzola = furriare, morigare su sede a manera de lu triulare totugantu; essíreche che sóriche in arjola fata = càdriu, debressi, a fuidura Sentences ispicas sanas amus a trazolare in s'arjola de sa vida ◊ si aiat culliu s'arjola, si at ghetau una bella arjola ◊ in tempus de agliola azuda a bentulare! ◊ bandant a sartai e cranciai, funt cumenti a mobentis in s'arxoba! ◊ sica est sa funtana, s'oliàriu chixina, s'asola muda 2. apo semenadu arzolas de latuca, de chibudha, de frenugu: mi ndhe pranto deo e bendho prantaza puru 3. si totu cussos ti ponent manu che essis che sóriche in arjola fata! Surnames and Proverbs smb: Argiola, Argiolas Scientific Terminology msg Etymon ltn. areola Translations French aire English farmyard Spanish era, semillero Italian àia, semenzàio German Tenne, Saatkamp.

àgliu àgiu

agliudrédhu , nm Definition genia de àgiu areste Scientific Terminology rba.

agliugliài , vrb Definition nau de erbas, igragalare, pèrdere abba Synonyms e antonyms allacanae, allartzanai, allebigiare.

agliugliàu , pps, agt: allullau Definition de agliugliai Synonyms e antonyms acalamau, allebizadu, allizadu Sentences est sicau fintzas su matutzu, su lampatzu est allullau.

agnadína, agnadínu , nm, nf: angiadina, anzadina Definition su angiare de su bestiàmene; is animaledhos apenas naschios; su tempus chi is animales funt angiandho Synonyms e antonyms agnamenta, angiadura, angiamentu, anzera 2. sas bamas como giughent s'anzadina ifatu 3. un'annu, bénnida s'anzadina, sa menzus ebba chi teniat faghet unu bellu pudhérigu Etymon srd. Translations French portée, mise bas, mettre bas, agnelage English litter Spanish camada Italian figliata German Wurf.

agnamènta , nf: anzamenta Synonyms e antonyms angiadura, agnadina, angiamentu, anzera Sentences tramudant sos pastores: est tempus de anzamenta Etymon srd.

agnànghere , vrb: annàgghere, annàghere, annànghere Definition pònnere una cosa cun s'àtera po fàere tot'unu, una suma, aciúnghere una cosa a un'àtera / pps. annantu, annatu, annànghiu Synonyms e antonyms aciúgnere, additzionare, agiànghere, ammedare, annatare, summai | ctr. bocare, irjànghere, leai, miminare Sentences donzi tantu agnanghiat linna a su furru ◊ dae tantu in tantu annàgheli custa ficumurisca a su lapiolu ◊ est a annànghere pena subra a pena ◊ si faghes gai ti annanghes disonore ◊ ndhe li annango un'àteru pagu ◊ dàemi sa valude de sa cosa annaghèndhebbi su chimbunu! ◊ si che bogas totu su chi bi amus agnantu ite bi restat? 2. raju cantu ti deghet sa cravata, issa ti paret nàschida in su tuju: sos chírrios ti arrivint a benuju forsi ca ses bascitu o l'as annata! Etymon srd. Translations French ajouter, joindre English to add, to connect Spanish añadir Italian aggiùngere, connèttere German hinzufügen, verbinden.

agnànta , nf: annanta, annata Definition su aciúnghere e pruschetotu sa cosa o su tanti chi si aciunghet; cosa chi narant in prus de su chi est sa beridade, candho si contat unu fatu Synonyms e antonyms aciunta, agianta, annànghida, annunta | ctr. mímina Idioms csn: a part'e annata = itl. d'altrónde; a mal'e annata = pro parte mal'agianta, pro aciunta, a prus de s'àteru Sentences sa mama l'at brigau e zeo l'apo dau s'annata 2. nois a su contu un'annata bi la ponimus 3. bos sezis fatos intendher fintzas a carrela, a part'e annanta faghindhe lúmenes de zente connota! ◊ a part'e annata, no poto fàghere totu deo! ◊ como mi ponent totu a zocadorju e, a mal'e annata, cuss'arga de prefetinu m'at a facher lassare sentza binu (G.A.Solinas) Etymon srd. Translations French addition, adjonction English addition Spanish añadidura Italian aggiunta German Zusatz.

agnantúra , nf Definition su agnànghere Synonyms e antonyms aciunta, agianta, agnanta, annànghida, annunta Etymon srd.

agnàre , vrb: angiai, angiari 1, antzare, anzare Definition su fàere is fígios, nau de is animales: solu unu pagu a brulla o a befa si narat de sa fémina / anzare a croba = fàere duos fedos Synonyms e antonyms afedai Sentences sas berbeghes in custos meses de santandria e nadale sunt anzendhe ◊ inuve est su pudhéricu chi at antzatu s'ebba? ◊ tenit duas brebeis acanta de angiai 2. is marxanis apostant is angionedhus apena angiaus Etymon ltn. *agniare Translations French mettre bas, faire ses petits, agneler English to litter Spanish parir Italian figliare German Junge werfen.

agnelòtu , nm: agnulotu, angeloti, angelotu, angiulotu, anzelotu Definition genia de papare che is culurgiones ma prenu de petza acapulada Sentences cussa est genti chi no si acuntentat de papai matzamurru: bolit aligusta, angiulotus e binu bonu ◊ pro s'ustu ant preparadu sos angelotos, su ghisadu, prugnolos e seadas ◊ nontamus de sos anzelotos, inoche acatat fintzas sebadas Scientific Terminology mng Etymon itl.p

àgnelu , nm: àngelu, ànghelu, ànghilu, àngiu, àngiulu, ànzelu, ànzulu Definition (f. -a) un'èssere chentza corpus, ispíridu ebbia e bonu, segundhu sa dotrina de sa Crésia; parte de s'ogu, sa pupia; malàidu chi no sanat / Angelinu, Angheledhu, nm. personale Synonyms e antonyms màlturu Idioms csn: s'ànghelu de sa guàrdia = itl. àngelo custòde; s'ànzelu de s'ogru = sa pupia; falare s'ànghelu = bènniri ccn. a nàrriri un'isceda (pentzau sempri coment'e cosa chi no fait); àngiulu in glória = ispétzia de brocau de seda a floris mannus; allirgu che àngelu in glória = prexau meda; fai morti de àngiulu = mòrrere chentza istare sufrindhe; pisci àngiulu = genia de piscigani, mannu; àxina de àngiulus = una creze de ua regadia Sentences àgnelos e santos begnant a innoge a nosi salvare!◊ cussas duas sorres sunt veras àngelas de su paradisu! ◊ in cue paret chi bi pasat ànghelos ◊ si no mi la narat calicunu, sa cosa, no mi falat s'ànghelu! ◊ custu pitzinnu est un'anghiledhu ◊ depides semper pregare a s'ànghilu 2. cherjo bíere si s'ispina est intrada a sa piperista o a s'ànzelu Surnames and Proverbs smb: Angeleddu, Angheleddu, Angiu, Angius / prb: buconi pretziu s'àngiulu si dhoi setzit Translations French ange English angel Spanish ángel Italian àngelo German Engel.

agnénu agénu

agnonàrgiu , nm: angionàgiu, angionaju, angionàrgiu, angionaxu, anzonarju, anzonarzu Definition chie pastórigat is angiones Synonyms e antonyms atocadori, bagadriaxu, lachinzaju, laghinzaresu Sentences s'anzonarju colabat sas dies ifatu de sos anzones ◊ comente est créschidu est andhadu a fàghere s'anzonarzu ◊ a babbu tuu dh’eus tentu a giòvunu unus cant’annus coment’e angionaju Surnames and Proverbs smb: Angionargia, Angionargiu Scientific Terminology pst Etymon srd.