A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

abbistralàre , vrb Definition tocai de seguri, pigare a cropos de segure, fàere dannu a segure Sentences li ant abbistraladu sas bacas, sas olias, sas binzas ◊ a isse l'ant abbistraladu in su barracu Etymon srd.

abbistrússu , nm: abistrussu, bistrussu Definition genia de pigione mannu fintzes de prus de cuintale, no bolat ma curret meda e portat unu tzugu longu longu: no abbitat in Sardigna ma che faet e ndhe pesant Scientific Terminology pzn, anall, struthio camelus Etymon spn. Translations French autruche English ostrich Spanish avestruz Italian struzzo German Strauß.

abbístu , agt: abbristu, arbistu, avistu Definition chi ischit, connoschet, cumprendhet in lestresa, chi tenet isperiéntzia, chi si acatat: est prus de cabosu Synonyms e antonyms abbillu, acatadu, àciu, cabosu, ischidadu, ispabillu, sapidu, schidu, speltu | ctr. ballalloe, tontu Sentences issa est bella, sàpia che abba, abbista e trabballante! ◊ Francu est un'Autori atentzionosu, iscípidu e abbistu ◊ pro locura a mi crere tantu abbistu fia ispintu ◊ sa maista nos’at tzerriau po nosi nàrrede de dhu mandhare a is iscolas mannas, ca su piciochedhu est abbistu ◊ tue ses malignu, no abbistu, ca malignidade no est abbistesa! ◊ si fint aizu abbistos, si tiant abbizare comente su chi ant fatu est errore ◊ est arbistu in dogni cosa ◊ merxani no si aspetàt unu caboni tanti abbistu! Scientific Terminology ntl Etymon itl. avvisto Translations French adroit, habile English shrewd Spanish avisado Italian avveduto, accòrto, intelligènte German umsichtig.

abbístu 1 , pps Definition de abbídere Synonyms e antonyms abbidu, abbitzadu Sentences in su mamentu no s'est abbistu de a mie ◊ s'amigu si l'intendhiat cun sa muzere, ma isse no si fit mai abbistu ◊ at tichirriadu fintzas chi si ndhe sunt abbistos sos cumpanzos ◊ che lis ant furadu noe milliardos e no si ndh'est abbistu neunu.

abbísu , avb Definition a bisu, a pàrrere (meu), po cantu si biet, si paret: si podet nàrrere in su sensu própriu, e duncas cun ccn. duda, ma fintzes in su sensu de una cosa segura e ladina e s'imperat agiummai sèmpere cun sa cng. "chi" / abbisu meu, abbisu mia chi…; no ischire ite abbisu pigare = no ischire su médiu de leare, ite tocat a fàghere Synonyms e antonyms abbisoca, abbisomeu Sentences abbisu chi pioet! ◊ si bos betades manu, a sos concluos, abbisu chi sos punzos bonos creides! ◊ abbisu chi azis gana de bufonare! 2. abbisu ses macu! Etymon srd. Translations French peut-être, évidemment English perhaps, evidently Spanish en mi opinión Italian a mio avviso, mi pare che…, evidenteménte German meiner Meinung nach, ich meine, daß, offenbar.

abbísu 1 , nm Definition cosa chi si cuncordat a dannu de s'àteru Synonyms e antonyms concivada, ilventu, imbentória, transa Sentences cussa est capatzi de fai dugn'abbisu, fintzas de fai intrai in domu is piciocus de is netas a iscusi de su babbu! (E.Serra)◊ cussu est abbisu cosa tua, ma no ti arrennescit! Etymon itl. avviso Translations French machination English machination Spanish maquinación Italian macchinazióne German Anzettelung.

abbísu 2 , nm: avisu Definition cosa chi si narat po giare a ischire, po avertimentu; paperi cun sa cosa iscrita de giare a ischire po avertimentu Synonyms e antonyms ammonestu, atisbada, avelténtzia Idioms csn: zúghere, batire, dare, leare s'avisu a unu = portai o donai s'isceda, fai avisu; betare s'avisu = mandai is avisus (es. comenti fait unu comunu chi dhu mandat in posta) Sentences un'avisu mi dias inviare de carignos, d'afetu e d'allegria ◊ chen'e fai avisu as torrau àcuas a is arréxinas assicorradas de s'esisténtzia mia (A.Angioni)◊ no dh'as inténdiu s'avisu, de andai totus? 2. s'isetore nos at betadu s'avisu a pagare s'afoghizu ◊ sa comuna at betadu s'avisu a pagare s'abba ◊ no apu mancu castiau s'avisu de sa riunioni! Etymon itl. Translations French avis, avertissement English notice Spanish aviso Italian avviso German Nachricht, Warnung.

abbisúi , nf: ambessua, ambesue, ambesughe, ambissui, ambisua, ambisuca, ambisue, ambisuga, ambisui, ammesue Definition genia de bobboitedhu chi faet in s’abba e poniant po che issuciare sàmbene a chie sufriat de ira de sàmbene; in cobertantza, chie isfrutat s’àteru, chie aprofitat de s’àteru po ndhe dhi leare totu su chi podet; figura o disegnu in su tessíngiu Synonyms e antonyms ambisújula, angassua, sambesuca, sangunera / irfrutadore Sentences fachet a sutzadura che a s'ambisuca! 2. sas féminas daghi si atacant sunt peus de s'ambisue cadhina!…◊ cussu no lu sudorat su bucone chi si mànicat, che a totu sas ambisugas ◊ nachi cussu fit su prus ricu, ma peus de s'ambisua sutzàndheche su sàmbene! Scientific Terminology crp, hirudo medicinalis Etymon ltn. sanguisuga Translations French sangsue English bloodsucker Spanish sanguijuela Italian sanguisuga German Blutegel.

abbisuméu abbisoméu

abbisurài , vrb Definition presentare o ammostare una bisura, bíere Sentences su mundu si abbisurat po su chi est (A.Cannas) Etymon srd.

abbíta , nf Definition próida de pagu contu Synonyms e antonyms abbichedha, arrosina, papuschina, paspia, proischina, propixina, tzibina Etymon srd. Translations French petite pluie fine English drizzle Spanish llovizna Italian pioggerèlla German Sprühregen.

abbitabbilidàde , nf Definition nau de is domos o fàbbricos, èssere a puntu de dhue pòdere istare gente a bívere e fintzes genia de paperi de sa Comuna chi testimòngiat custa cunditzione.

abbitài , vrb: abbitare Definition fàere abbitu, istare, andhare fatuvatu a unu logu, istare fatuvatu cun ccn.: su vrb. aus. est èssere Synonyms e antonyms afitianae, atravigare, trassigiai Sentences fuedhadí cun totus e abbitadí cun pagus! ◊ deo uso rispetu a chie agato totue ue abbito ◊ s'àbbile che abbitat in sos montes piús altos ◊ dae candho est abbitadu a domo tua no ndhe so piús padrona! ◊ cun cussu no bi abbites, ca est malu! ◊ e bénzichi Bodale est abbitendhe a domo de Fulana?! ◊ custus fiant pobidhu e mulleri chi si abbitànt meda cun d-unu gopai ◊ custu piciocu abbitat meda a bidha nosta e si est fatu a isposu puru Surnames and Proverbs prb: nàrami cun chie abbitas e ti naro chie ses Etymon itl. abitare Translations French fréquenter English to frequent Spanish frecuentar Italian frequentare German verkehren.

abbitànte , nm Definition chie faet abbitu fitianu in su logu e dhue bivet puru Sentences s'assessori prus antzianu isparat una pariga de guetus po avisai is abbitantis de Santu Michei ca is basciuresus funt in perígulu ◊ una bidha allirghita… ma cantus abbitantis nci tenit? Translations French habitant English inhabitant Spanish habitante Italian abitante German Einwohner.

abbitàntzia , nf Definition domo o logu inue unu istat, bivet, su bívere puru in su logu; a logos dhu narant a sa natura de sa fémina Synonyms e antonyms abbitu.

abbitàre abbitài

abbitatziòne, abbitatziòni , nf Definition su si abbitare, àere tratamentu, su istare fatuvatu cun ccn. o in calecunu logu Synonyms e antonyms abbitu Sentences Deus ndi campit de fai abbitatzioni cun cussa genti! ◊ no dhus connòsciu: no fatzu abbitatzioni cun cussa genti ◊ s'abbitatzione chi teniat cun cussa famíllia no fiat po nudha: est ca cheriat sa fiza a isposa! Surnames and Proverbs prb: sa tropu abbitatzioni càusat minisprétziu Translations French fréquentation English attending Spanish frecuentación Italian frequentazióne German Verkehren.

abbíte , avb: addite, agghite, aita, aite, aiteu Definition a ite, pro ite (iscopu, càusa): prus che àteru si narat domandhandho, ma fintzes candho si bolet nàrrere cun fortza (o tzacu) chi una cosa est totu in debbadas / aitemilu/la/los/las, aitedilu, aitennollu? = ita mi ndi fatzu, ita ti ndi fais, ita si ndi feus? Synonyms e antonyms eaite?, poita? Sentences aite no andhas, como chi est ora? ◊ addite mi cherias, chi mi as cramadu? 2. addite ti miro in su retratu, candho ses morta?! ◊ addite piras, melas, e pro chie, riservades su dulche frutu?! ◊ míseru naschimentu: e abbite su póberu in su mundhu?! ◊ abbite torrades su calche a s'àinu?! ◊ ohi… aite cumpresu m'as?!…◊ e addite tiat èssere a samunare sa conca a s'àinu! ◊ aite a b'istúdiat, cussu? nudha! 3. aitesilas, sas armas, si no pro las impreare? ◊ aitebbolla custa cosa totu andhada male?! Etymon srd. Translations French pourquoi, à quoi bon? English why? Spanish por qué Italian perchè (a che scòpo) German warum.

abbitóriu , nm Definition logu inue s'istat, inue si faet abbitu Synonyms e antonyms abbitu Sentences in cuss'abbitóriu abberint pagu sa gianna ◊ sos randhajos sunt chen'abbitóriu perunu.

abbítu , nm Definition su istare a s'andhetorra a unu logu o fatuvatu cun ccn.; su abbitare a unu logu, su dhue istare / pònnere a. in unu logu = andhare a istare Synonyms e antonyms abbitàntzia, abbitatzioni / abbitóriu Sentences narat sa paristória ch'in sas lontanas èpocas passadas fis abbitu de fadas ◊ cheres puru cudhos emigrados chi torrent prestu a s'abbitu insoro pro mezorare in sa terra nadia ◊ custos montes sunt abbitu de puzones e feras ◊ in una domo bàscia e mesu ruta faghet sempre s'abbitu e s'iscola custa mastra che santa in una gruta ◊ inie at postu su sacu ca bi faghet abbitu Etymon srd. Translations French domicile, demeure English domicile, residence Spanish frecuentación, morada Italian frequentazióne, dimòra German Verkehren, Aufenthalt.