àta àssa 1
atabarradòre , nm Definition chini atabarrat sa cosa Etymon srd.
atabarràre , vrb: atavarrare Definition su si aposentare, su si fàere meres a prepoténtzia, pigare a s’aferra aferra, a fura fura Synonyms e antonyms abbrancai, acafai, acabarrare, aciapai, afarrancae Sentences fint donnos propietàrios de tancas atavarradas chin lezes fatas aposta pro issos.
atabàzu , nm: atamàzidu,
atamazu Definition
avolotu e moida, sonos a meda
Synonyms e antonyms
atacazu,
carralzu,
chimentu,
mamudinu,
tifitanu
Sentences
sa bama est in atamazu, recuindhe ◊ s'atamazu de su bentu indrughet sos ozastros muilanne ◊ candho si pesaiat s'atamazu fint órulos, colpos, tichírrios e piantos
Etymon
srd.
Translations
French
tapage
English
uproar
Spanish
estrépito,
jaleo
Italian
strèpito,
chiasso
German
Lärm.
atabbacài, atabbacàre , vrb: tabbacai* Definition pònnere tebbacu in nares Sentences su babbu iat atabbacau e luegu iat incumentzau a isturrusciai ◊ candho atabbacàt issa ndhe cumbidàt a totus.
atabbellàre , vrb Definition pònnere is tabbellas in su logu po sinnalare un'órdine (es. chi no si podet cassare) Sentences ant atabbelladu sa cussorza pro no bi colare neunu Etymon srd.
atàbbia afàbbia
atàbbida , nf, nm: atàpida,
atàpidu Definition
atapamentu de calecuna cosa, atumbada; bàtida de su coro forte, lestra
Synonyms e antonyms
addóbbida,
atapada,
bàtima,
batimentu,
irdóbbita,
istrampada
Sentences
atàbbida de zannas, de balcones
2.
sero s'atàbbida de su coro tou ◊ s'ómini tenit un'ispédhiu mannu de lompi a dogna istella, a s'atàpidu eternu e a is bias de is celus (S.A.Spano)
Etymon
srd.
Translations
French
palpitation
English
palpitation
Spanish
palpitación
Italian
palpitazióne
German
Herzklopfen.
atacadítu , agt Definition
chi si atacat, chi atacat cun facilidade
Synonyms e antonyms
apicigosu,
apitzigaditu,
apodhosu,
atacadore,
piculosu,
pigaditu,
pitziculatu
Sentences
una musca est abbarrada ingaitzada in su belu atacaditu de su ranzolu
Etymon
srd.
Translations
French
gluant
English
sticky
Spanish
pegajoso
Italian
vischióso
German
klebrig.
atacadòlza, atacadólzu , nf, nm: atacadorza,
atocadolza,
atocadorza,
tacadoza Definition
genia de pigione bellu, froriu, mannu, chi a bicadas istampat is truncos tuvudos e dhue faet su niu: in Sardigna nidat e faet abbitu in dónnia tempus; un’arratza (dryobates minor buturlini) est prus pitica
Synonyms e antonyms
bicalinna,
bicamata,
pertunghemuru,
pertungheustes,
picabica,
picuaméndula,
pítau,
pitigone,
pitulatrunca,
tocafuste,
tochedhadòrgia
Sentences
s'atacadorza pertunghet su chercu (G.Fiori)◊ s'intendhiat unu fracassu pariat chi bi aiat milli atocadorzas ◊ s'intendhet isbicadas de atacadorzas e muizos de tudones
Scientific Terminology
pzn, dryobates major harterti
Etymon
srd.
Translations
French
pic
English
woodpecker
Spanish
picamaderos
Italian
pìcchio
German
Specht.
atacadòre , agt: atacadori Definition chi atacat, chi serbit po atacare, po aciúnghere duas cosas Etymon srd.
atacadórgiu , nm: atacadorju Definition
tretu inue una cosa atacat a un'àtera
Synonyms e antonyms
atacadura
Etymon
srd.
Translations
French
attache
English
junction
Spanish
enganche,
acometida
Italian
attacco
German
Verbindungsstelle.
atacadòri atacadòre
atacadòri 1 , nm Synonyms e antonyms cuscusoni Scientific Terminology rba, Xanthium spinosum Etymon srd.
atacadórju atacadórgiu
atacadòrza atacadòlza
atacadúra , nf Definition su atacare; su tretu inue una cosa si atacat o est atacada a un'àtera Synonyms e antonyms aciuntura, annodricadorju, atacadórgiu 2. s'atacadura de is cambas ◊ dh'iat atacau is peis aici bèni chi no si bidiat mancu sinna de atacadura Etymon srd.
atacài , vrb: atacare,
atzacare Definition
pònnere duas cosas impare a manera de pàrrere totuna, de andhare o abbarrare impare s'una cun s'àtera (e fintzes abbarrare, istare che apicigau, nau de ccn.); giare a pitzu, betare manu a ccn. o a una cosa; cumenciare o pigare a fàere una faina
Synonyms e antonyms
acollegai,
afisciai,
afraighinare,
apicigai,
apodhai,
arbiare
/
acometare,
assaltizare,
atracae,
colpire
/
apilicare
/
comentzari,
temperare
| ctr.
ispitzigare
/
sessare
Idioms
csn:
atacai certus, pletu = atacare a brigare, andhare in lite; atacàresi (nadu de ccn.) = imbucai a chistionai sentza de si ndi pòdiri iscabbulli
Sentences
cussa colla atacat fintzas bidru ◊ si atacat bene no ispítzigat prus ◊ sa edra si ch'est atacada a su muru ◊ su fillu si fut atacau in domu fintzas e chi no fut arribbau su para (F.Marcialis)◊ como mi ataco innoje: cummente passat mi nce tzaco apitzu e mi dha papo!
2.
sos atacaos abbarrant chimbe e ses dies chin su tússiu ◊ a cussa fémina dh'enta atacara e furara ndi dh'enta s'oraria ◊ custas dies so atacadu a bula
3.
e atacat a pròere, a frocare, a brigare, a cantare!… no sessaiat prus ◊ apustis de sa cursa de sos molentes atzacaiaus sos ballos ◊ atachiant a cúmeros, cussos molentes!…◊ candho si atacat a chistionare cussu no faghet prus a si l'ispitzigare!
Etymon
itl.
Translations
French
accrocher,
coller,
commencer,
attaquer
English
to assail
Spanish
pegar,
atacar
Italian
attaccare,
investire
German
befestigen,
überschütten.
atacài 1 , vrb rfl: atacare 1,
atacari Definition
pònnere a manera de no si bíere, istare apartaos / giogai a ataca ataca = a cuare, a su cua cua; annare a s'ataca ataca = a s’atrega atrega, cua cua
Synonyms e antonyms
abbuare,
aclisare,
acuae,
apatai,
atrabentare,
atrapare,
atupare,
cuerrai,
frànghere,
impertusare,
intanae,
intupai,
intuvedhare,
intuzare,
istichire,
istugiai,
tudai
Sentences
bi at tantos logos de atacare ◊ dhui fut unu iscusórgiu atacau in d-unu cungiau: un'ómini dh'agatat e dh'atacat un'atra borta ◊ su caboni at biu unu margiani atacau, prontu po dh'aciapai ◊ po no dhus biri si funt atacaus apalas de una mata
Translations
French
se cacher
English
to hide (oneself)
Spanish
esconderse
Italian
nascóndersi
German
sich verstecken.