gallósu , agt Definition
chi giughet gadha, chi est totu càgios, chi est tostau coment'e chi giutzat càgios; nau de cosas de papare, chi est e chi abbarrat unu pagu tostada, chi no si faet modhinca
Synonyms e antonyms
aghedhosu,
càdhigu
/
cdh. cadhosu,
gadhosu
Sentences
a fortza de triballare zughet sas manos gallosas ◊ tzertu gallosas no las ant sas manos ma de dinari anzenu las ant prenas (E.Pau)
Etymon
srd.
Translations
French
calleux
English
callous
Spanish
calloso
Italian
callóso
German
schwielig.
gallósu 1 , agt: galosu Definition
chi si bistit o est bestiu bene, de gala, chi dhi praghet a bistire bene, chi cumparet bellu
Synonyms e antonyms
arrempudhiu,
salianti
Sentences
e ita seis andaus a biri, un'ómini galosu? ◊ is chi funt galosus bivint in is domus de is reis! (Ev)◊ lébia, galosa che una beta, mi atressas ananti cun ogus ammainadoris! (S.Mossa)◊ gallosa, si bolit petonai ◊ su lepuredhu est de pilu gallosu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
élégant
English
smart
Spanish
elegante
Italian
elegante
German
elegant.
gàllu gàdhu
gallubbía , nf: callabbia 1* Synonyms e antonyms arrodhu, arrogantia, campiania Sentences s'italianu si at leadu sempre piús logu e gallubbia.
gallúllu , agt, nm Synonyms e antonyms bichillocu, innóchidu, ispistulonadu, listrone, scimpri, tontarrone.
galonàdu gallonàdu
galòne gallòne
galòpo, galòpu gabòpu
galosía , nf Definition su fàere o àere gala, festa, bàntidu, su èssere galosos Sentences in custa conzuntura de galosia mi tocat chi apronte un'ammentu in poesia ◊ a zaju meu lu banto e lu tenzo a galosia Etymon srd.
galósu gallósu 1
galtàre , vrb: gastai,
gastare,
ghestare Definition
fàere gastos, àere ispesas, pérdua de calecuna cosa / gastare malu sàmbene = àere sorte mala
Synonyms e antonyms
ispèndhere
| ctr.
balanzare,
lucurare 1
Sentences
chie cheret leare late friscu e tenet pagos sodhos de gastare benzat a domo mia! ◊ gastendi nci bolit manera, no est a ispendi po su bentu! ◊ sos mandrones no gastant unu cagliaresu ◊ comente tenes dinare de gastae si no tribballas? ◊ canno unu at de si gastare su dinaredhu suo, si lu devet tremesare vene prima ◊ iat nau de èssere prontu a fàere cussa festa nodia gastandho issu etotu ◊ chi no ghestao nudha fio erricu!
2.
timio de dèvere gastare tempus legendhe fantasias e chimeras ◊ cussa fémina no at gastau una làcrima pro sa morte de sa pitzinna
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
dépenser
English
to lay out
Spanish
gastar
Italian
spèndere
German
ausgeben.
gàltu , nm: gastu,
ghestu Definition
su chi si dhue ponet, mescamente in dinare, comporandho cosa / abbaitare, no abbaitare su gastu = tímere, no tímere de fàere un'ispesa
Synonyms e antonyms
costu,
ispéndhia,
ispesa
| ctr.
balanzu,
intrada,
lucru
Sentences
cussos frades bendheint totu pro sos gastos macos ◊ bi cheret tempus e gastos a fàghere custos trastos ◊ s'istipéndhiu no li bastat a parare fronte a sos gastos fitianos ◊ perdonat a cudhu malu servidore su malu gastu de deghe miza talentos ◊ su produtu no arribbat a su gastu ◊ sentza ghestu si peseit coment'e una prama (A.Casula)
Etymon
ctl., spn.
Translations
French
dépense
English
outlay
Spanish
gasto
Italian
spésa
German
Ausgabe.
gàlu , nm Definition
genia de erba, chi benit de s'Àsia e de s'Àfrica, bona fintzes a meighina: faet unu truncu de calecunu metro
Synonyms e antonyms
carrúciu,
sebada
Scientific Terminology
rba, Aloe vera
Etymon
mls.
garo
Translations
French
aloès
English
aloe
Spanish
áloe
Italian
àloe
German
eine Aloesorte.
gàlu 1 , avb Definition
fintzes como, chi no at acabbau, chi si agatat como puru, fintzes a unu tempus o data: giaet s'idea de unu tempus no totu passau, de tempus chi, de o po calecuna cosa, dhue ndh’at àteru, durat
Synonyms e antonyms
ancora,
balu
Idioms
csn:
èssere galu a túndhere, a manigare, a fàchere = chi no est tusu, no ant tusu, chi no ant manigadu, chi no est fatu, chentza túndhere, chentza manigare e gai; galu ch'est oe = oe chi est oe
Sentences
galu crua est s'àchina ◊ sas craes de su coro galu las apo deo ◊ che tenet trint'annos e galu bajana ◊ crediant de atzapare su locu galu serrau, invetzes fit apertu ◊ sos pitzinnos sunt galu a torrare
Etymon
itl.t
aguale
Translations
French
encore
English
more,
again,
still,
yet
Spanish
todavía,
aún
Italian
ancóra
German
noch.
galuréu , nm Definition
su podhibodhi de is frores chi arregollet s'abe, genia de farinos minudedhedhos, fines fines
Synonyms e antonyms
catiruju,
leu,
melereu
Scientific Terminology
sbs
Etymon
srdn.
Translations
French
pollen
English
pollen
Spanish
polen
Italian
pòlline
German
Blütenstaub,
Pollen.
gàma , nf Definition is brebès candho funt medas: custu paru si distinghet in duas partes mannas, su madriedu, chi funt totu is brebès chi ant angiau e funt giaendho frutu, e su bagadiu o lachinza, chi est totu su bestiàmene minudu, is mascos e is pegos chi no ant angiau Synonyms e antonyms arbutzu, arede, bama, cedha, creze, grústiu, majone, retile, retolu, robba 1, tàgiu Sentences cada pastore at isseperau sa menzus berbeche de sa gama pro lia dare ◊ sa gama mea la tenzo in logu sicuru e no at a mancare mancu una erveche Scientific Terminology pst Etymon srd.
gàma 1 , nf: cama* Definition basca forte in tempos de istade / a g. de sole = a punta de sole, a oras de sole forte Synonyms e antonyms acamu, calammu, sellente Scientific Terminology tpm.
gamabèdha , nf: Definition min. de ganamaba, po antífrasi gana lègia meda Sentences dh'at pigau luegu una ganamaba… de èssi aici gamabedha, puru!…
gamàda , nf Definition
unu tanti de animales, medas, bólidu de pigiones, fintzes cambarada de gente
Synonyms e antonyms
cedha,
fiotu,
gama,
truma
Sentences
una gamada de porcus, de pillonis
Scientific Terminology
pst
Etymon
srd.
Translations
French
troupeau,
volée
English
herd,
flock
Spanish
rebaño,
manada,
bandada
Italian
branco,
stórmo
German
Herde,
Schwarm.