gallósu , agt Definizione
chi giughet gadha, chi est totu càgios, chi est tostau coment'e chi giutzat càgios; nau de cosas de papare, chi est e chi abbarrat unu pagu tostada, chi no si faet modhinca
Sinonimi e contrari
aghedhosu,
càdhigu
/
cdh. cadhosu,
gadhosu
Frasi
a fortza de triballare zughet sas manos gallosas ◊ tzertu gallosas no las ant sas manos ma de dinari anzenu las ant prenas (E.Pau)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
calleux
Inglese
callous
Spagnolo
calloso
Italiano
callóso
Tedesco
schwielig.
gallósu 1 , agt: galosu Definizione
chi si bistit o est bestiu bene, de gala, chi dhi praghet a bistire bene, chi cumparet bellu
Sinonimi e contrari
arrempudhiu,
salianti
Frasi
e ita seis andaus a biri, un'ómini galosu? ◊ is chi funt galosus bivint in is domus de is reis! (Ev)◊ lébia, galosa che una beta, mi atressas ananti cun ogus ammainadoris! (S.Mossa)◊ gallosa, si bolit petonai ◊ su lepuredhu est de pilu gallosu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
élégant
Inglese
smart
Spagnolo
elegante
Italiano
elegante
Tedesco
elegant.
gàllu gàdhu
gallubbía , nf: callabbia 1* Sinonimi e contrari arrodhu, arrogantia, campiania Frasi s'italianu si at leadu sempre piús logu e gallubbia.
gallúllu , agt, nm Sinonimi e contrari bichillocu, innóchidu, ispistulonadu, listrone, scimpri, tontarrone.
galonàdu gallonàdu
galòne gallòne
galòpo, galòpu gabòpu
galosía , nf Definizione su fàere o àere gala, festa, bàntidu, su èssere galosos Frasi in custa conzuntura de galosia mi tocat chi apronte un'ammentu in poesia ◊ a zaju meu lu banto e lu tenzo a galosia Etimo srd.
galósu gallósu 1
galtàre , vrb: gastai,
gastare,
ghestare Definizione
fàere gastos, àere ispesas, pérdua de calecuna cosa / gastare malu sàmbene = àere sorte mala
Sinonimi e contrari
ispèndhere
| ctr.
balanzare,
lucurare 1
Frasi
chie cheret leare late friscu e tenet pagos sodhos de gastare benzat a domo mia! ◊ gastendi nci bolit manera, no est a ispendi po su bentu! ◊ sos mandrones no gastant unu cagliaresu ◊ comente tenes dinare de gastae si no tribballas? ◊ canno unu at de si gastare su dinaredhu suo, si lu devet tremesare vene prima ◊ iat nau de èssere prontu a fàere cussa festa nodia gastandho issu etotu ◊ chi no ghestao nudha fio erricu!
2.
timio de dèvere gastare tempus legendhe fantasias e chimeras ◊ cussa fémina no at gastau una làcrima pro sa morte de sa pitzinna
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
dépenser
Inglese
to lay out
Spagnolo
gastar
Italiano
spèndere
Tedesco
ausgeben.
gàltu , nm: gastu,
ghestu Definizione
su chi si dhue ponet, mescamente in dinare, comporandho cosa / abbaitare, no abbaitare su gastu = tímere, no tímere de fàere un'ispesa
Sinonimi e contrari
costu,
ispéndhia,
ispesa
| ctr.
balanzu,
intrada,
lucru
Frasi
cussos frades bendheint totu pro sos gastos macos ◊ bi cheret tempus e gastos a fàghere custos trastos ◊ s'istipéndhiu no li bastat a parare fronte a sos gastos fitianos ◊ perdonat a cudhu malu servidore su malu gastu de deghe miza talentos ◊ su produtu no arribbat a su gastu ◊ sentza ghestu si peseit coment'e una prama (A.Casula)
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
dépense
Inglese
outlay
Spagnolo
gasto
Italiano
spésa
Tedesco
Ausgabe.
gàlu , nm Definizione
genia de erba, chi benit de s'Àsia e de s'Àfrica, bona fintzes a meighina: faet unu truncu de calecunu metro
Sinonimi e contrari
carrúciu,
sebada
Terminologia scientifica
rba, Aloe vera
Etimo
mls.
garo
Traduzioni
Francese
aloès
Inglese
aloe
Spagnolo
áloe
Italiano
àloe
Tedesco
eine Aloesorte.
gàlu 1 , avb Definizione
fintzes como, chi no at acabbau, chi si agatat como puru, fintzes a unu tempus o data: giaet s'idea de unu tempus no totu passau, de tempus chi, de o po calecuna cosa, dhue ndh’at àteru, durat
Sinonimi e contrari
ancora,
balu
Modi di dire
csn:
èssere galu a túndhere, a manigare, a fàchere = chi no est tusu, no ant tusu, chi no ant manigadu, chi no est fatu, chentza túndhere, chentza manigare e gai; galu ch'est oe = oe chi est oe
Frasi
galu crua est s'àchina ◊ sas craes de su coro galu las apo deo ◊ che tenet trint'annos e galu bajana ◊ crediant de atzapare su locu galu serrau, invetzes fit apertu ◊ sos pitzinnos sunt galu a torrare
Etimo
itl.t
aguale
Traduzioni
Francese
encore
Inglese
more,
again,
still,
yet
Spagnolo
todavía,
aún
Italiano
ancóra
Tedesco
noch.
galuréu , nm Definizione
su podhibodhi de is frores chi arregollet s'abe, genia de farinos minudedhedhos, fines fines
Sinonimi e contrari
catiruju,
leu,
melereu
Terminologia scientifica
sbs
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
pollen
Inglese
pollen
Spagnolo
polen
Italiano
pòlline
Tedesco
Blütenstaub,
Pollen.
gàma , nf Definizione is brebès candho funt medas: custu paru si distinghet in duas partes mannas, su madriedu, chi funt totu is brebès chi ant angiau e funt giaendho frutu, e su bagadiu o lachinza, chi est totu su bestiàmene minudu, is mascos e is pegos chi no ant angiau Sinonimi e contrari arbutzu, arede, bama, cedha, creze, grústiu, majone, retile, retolu, robba 1, tàgiu Frasi cada pastore at isseperau sa menzus berbeche de sa gama pro lia dare ◊ sa gama mea la tenzo in logu sicuru e no at a mancare mancu una erveche Terminologia scientifica pst Etimo srd.
gàma 1 , nf: cama* Definizione basca forte in tempos de istade / a g. de sole = a punta de sole, a oras de sole forte Sinonimi e contrari acamu, calammu, sellente Terminologia scientifica tpm.
gamabèdha , nf: Definizione min. de ganamaba, po antífrasi gana lègia meda Frasi dh'at pigau luegu una ganamaba… de èssi aici gamabedha, puru!…
gamàda , nf Definizione
unu tanti de animales, medas, bólidu de pigiones, fintzes cambarada de gente
Sinonimi e contrari
cedha,
fiotu,
gama,
truma
Frasi
una gamada de porcus, de pillonis
Terminologia scientifica
pst
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
troupeau,
volée
Inglese
herd,
flock
Spagnolo
rebaño,
manada,
bandada
Italiano
branco,
stórmo
Tedesco
Herde,
Schwarm.