A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

galàssia , nf Definizione logu, tretu de s'universu inue is istedhos funt meda prus cracos, ammassu de istedhos (es. una g. est Sa bia de sa pàgia, inue si agatat su sistema solare nostu).

galatéu , nm Definizione educatzione, bonas maneras de si cumportare, in su fàere.

galatína galadína

galatzète galansèto

galatzòni , nm: calatzoni* Definizione sonnu grae meda, maladia, èssere chentza prus sensos, chentza prus atuamentos, che mortu / andai in g. = pèrdere sos atuamentos, no connòschere prus, ma fintzas tènnere visiones (ammentare su chi unu si at bidu in su sonnu gai chentza atuamentos) Traduzioni Francese catalepsie, coma Inglese coma, catalexis Spagnolo coma Italiano còma, catalèssi Tedesco Koma.

galavèra galabèra

galaverósu galaberósu

galdaròne, galdaròni , nm: caldarone* Definizione genia de istrégiu mannitu po pònnere cosa a còere, po múrghere Sinonimi e contrari cadhàrgiu, cardera, labia Terminologia scientifica stz.

galentíre , vrb: garantire, garantiri Definizione giare seguresa de calecuna cosa / pps. galentidu (fintzes in su sensu de seguru) Sinonimi e contrari afiantzai, afidanzare, assegurai Frasi a isse lu galentint sos benes chi li ant lassadu sos mannos: pro cussu s'intendhet forte! ◊ candu manigiasta franchitus, in banca ti apu garantiu dèu ◊ bae chi custa cosa no si bi torrat a segare: ti lu galento deo! 2. su no esser bénnidu a cust'ora, frade totu, galentidu chi at pérdidu su trenu! Etimo itl. Traduzioni Francese garantir, favoriser Inglese to warrant, to favour Spagnolo garantizar Italiano garantire, favorire Tedesco garantieren.

galèra , nf: gallera Definizione logu de pena po is cundennaos, fràigu inue si mantenet su cundennau inserrau, o nave de fàere andhare a fortza de remos Sinonimi e contrari bàgliu, bojosa, prasoni Modi di dire csn: betare a unu in g. = pònniri in presoni; in g. tirist! = bae in galera!, bae in sa furca!; in galera tirit! = ancu mai!, ancu mai si torret a bídere!, no mi ndhe importat!, no est nudha!, (nadu a frastimu) andai in galera, in sa furca, innoromala; avassu de galera = galerone, pessone mala chi at fatu galera (o chi meressit de ndhe fàghere) Frasi pro s'irrobbatóriu lis ant dadu deghe annos de galera ◊ ti n'at a iscútere annos de galera pro cussa fura!…◊ pobidhu meu trabballat che iscrau de galera, ma de dinare non ndhe bideus mai 2. fai bèni e bai in galera!…◊ bois batazaizis pro sa mata die e note che remos de galera 3. sa zente est che ghetada a galera, de su triballu meda Traduzioni Francese prison Inglese jail Spagnolo cárcel, prisión Italiano prigióne, galèra Tedesco Gefängnis.

galeràu , nm Definizione chie ch'est in galera Sinonimi e contrari presoneri.

galerístu , agt, nm Definizione cundennau a presone, chi o chie est iscontandho una cundenna in galera (ma nau fintzes a disprétziu) Sinonimi e contrari galleranu, pregioneri Frasi tia cherrer bídere sa mama isconsolada torrendhe a domo sua su fizu galeristu ◊ Barabba fit unu galeristu Etimo srd. Traduzioni Francese détenu Inglese prisoner Spagnolo preso, encarcelado Italiano carcerato Tedesco Gefangene.

galeròne , nm Definizione nau a disprétziu a unu chi che istat fatuvatu in galera, chi est giau a su malu fàere.

galgastólu gaigastólu

gàlia , nf: gàliga Definizione is catolas o unghedhas de is animales chi portant is peis a duas perras (es. brebè, porcu, boe, craba); a logos fintzes annoigadórgiu Sinonimi e contrari ungedha, ungrale Frasi bi at crapas chi iscudent issédhidos peri de deche metros catzandhe fogu dae gàligas! ◊ si provaes a intrare a un'ufíssiu prúbbicu sa chenàpura no si acatat gàliga de cristianu! Etimo ltn. caliga Traduzioni Francese onglon Inglese ungula Spagnolo pezuña Italiano ungula Tedesco Klaue.

gàlia! , iscl: aggàlia!* Definizione a gàlia! = e de a bonu!: foedhu chi narant disigiandho una cosa, pruschetotu candho est cosa chi no faet Sinonimi e contrari acabbonu, eillà, tambene.

galiàrdu , agt Definizione chi giughet fortzas, abbilidade, briosu Sinonimi e contrari cdh. gadhaldu Frasi dae séculos semus nois Sardos coment'e malos teracos oprimidos e dae sas debbilesas divididos mancari de natura galiardos (A.Casula).

galiàtzu , agt: caliatzu*, gariatzu Definizione chi est farinatu, fàcile a si fàere a farinos / manera de coxinai unu lori: cíxiri cotu a g. = ammodhigadu, torradu a abbentare e arrustidu in d-unu tianu in mesu de sa rena Sinonimi e contrari farinatu, scirinosu, sfarinosu Frasi cíxiri a galiatzu bendint in su vascellu…◊ su cíxiri cotu a galiatzu si sciscirinat in buca chi est una bellesa!

galiàu , agt Definizione nau de su pibione de s’àghina in is gurdones, chi est lascu.

galibbardínu , agt Definizione si narat de una calidade de pudhas in colore orrubiastu Terminologia scientifica clr.