gadàgnu gadàngiu , nm: godàngiu,
goràngiu,
guadàngiu 1 Definizione
torracontu, benefíciu chi si ndhe tenet de calecunu trebballu o ispesa
Sinonimi e contrari
badagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
profetu,
torracontu
/
cdh. gadagnu
| ctr.
példua,
pérdia
Frasi
dèu si dhu bendu a setixentus francus su chilu, su préssiu, e issu si dhu bendit a duamilla: piticu su guadàngiu!…◊ issu pensat solu a su godàngiu, est pagu arreolau ci is àteros morint de su fàmene!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
gain,
bénéfice
Inglese
gain,
earnings
Spagnolo
ganancia
Italiano
guadagno
Tedesco
Gewinn.
gadamàsta! , iscl Definizione gasi Deus mi assistat!: manera de nàrrere, genia de giuramentu, po cumbínchere s'àteru chi est própriu deasi su chi unu est naendho Sinonimi e contrari abberumia!, devide!, gadimassèstata! Frasi ma gadamasta chi torro a s'antica: apenas ghiro a Núgoro bos zuro chi no bibo prus abba! Etimo srd.
gadangiài , vrb: godagnare,
godangiae,
godangiai,
guadangiai,
guadanzai,
guarangiai Definizione
àere lúcuru, profetu, benefíciu de calecuna cosa, mescamente fàere dinare e in is contos de un'atividade àere intradas prus mannas de is essias
Sinonimi e contrari
badagnae,
balanzare,
codangiare,
gualanzare,
lucurare 1
| ctr.
ingastai,
ispèndhere
Frasi
cussu guaràngiat mera, pigat unu sciacu mannu de dinai dugna mesi ◊ no ti guadàngias mancu s'àcua chi ti bufas de is màrigas, tui!
Traduzioni
Francese
gagner
Inglese
to gain
Spagnolo
ganar
Italiano
guadagnare
Tedesco
verdienen.
gadàngiu gadàgnu
gàdha , nf Definizione carre, pedhe intostada, ma fintzes marcu de colore chi podet essire a is féminas príngias in cara; carda, múngia, gherra, pelea manna Sinonimi e contrari gadhu / cadha Frasi oe, mannu, chin sos gallosos purpatzos grogos meros de gadha t'imbólicas a su bàcalu nodosu… 2. metas pitzinnos zocaiant a gadha de preta in mesu de pergolas e de lutrau (G.Albergoni).
gàdhara , nf: àdhara,
gàdhera,
gràdhara,
gràdhera,
gràdhula Definizione
genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi); ladamíngiu intostau atacau a su pilu de is animales; su frutu a pibionedhos chi faet su modhitzi / gàdhara de sóriche = ledaminedhu de sórighes
Sinonimi e contrari
bachica,
badharola,
cocoredha,
cucurudhú,
dhàdhara,
varvaríssia
/
cadhajoni,
ladhagione,
làdhara
/
lentíschinu
Frasi
mi paret de l'èssere biendhe, su pitzinnu, currillandhe ifatu de sas gràdheras de chercu ◊ amus chircau sas gràdheras de Sant'Àgada pro fàchere sessare sas tempestas
2.
fachiat su cabadhu isculivitàndhesi e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu
Etimo
ltn.
gallula, *glallula
Traduzioni
Francese
galle,
petite galle
Inglese
gall,
blister
Spagnolo
agalla
Italiano
galla,
gallòzzola
Tedesco
Galle.
gadhàre , vrb: cadhare* Definizione giare una carda, una surra, atripare Sinonimi e contrari abbanzare, aciociai, addobbai, arropai, atripai, impodhare, isciúdere, magiare, sussare Frasi ti gadhant e ti che furant su chi giuches ◊ mannoi fut ómine modhe de coro e candho at vidu su fizu no at àpiu talentu de lu gadhare ◊ candho mi batut su nervosu lu gadho!
gadheghínzu , nm: cadhighinzu,
gadhighinzu Definizione
maladia (aumentu de pressione) a conca de is brebès; idea maca
Sinonimi e contrari
badhine,
badhinzu,
gadhintzu,
imbadhinzu,
ingadheinzu,
loinu,
luinore,
mediori
2.
su puntorju fit semper prontu a li catzare su gadheghinzu, a su poledhu
Terminologia scientifica
mld
Etimo
ltn.
*calligineum
Traduzioni
Francese
tournis
Inglese
staggers
Spagnolo
nebladura
Italiano
capostórno
Tedesco
Drehkrankheit.
gàdhera gàdhara
gàdhia , nf Definizione
su fossu chi abbarrat in sa camba a parte de apalas in s'annoigadórgiu de is benugos
Sinonimi e contrari
alchile,
cianchile,
néschia
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
muscle poplité
Inglese
popliteus
Spagnolo
poplíteo
Italiano
pòplite
Tedesco
Kniekehle.
gadhighinósu , agt: cadhighinosu Definizione
chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca, chi faet calecunu machiore
Sinonimi e contrari
alivertu,
badhighinosu,
badhinosu,
irdollocau,
irvaliotzau,
iscaltaredhadu,
macocu,
mériu,
pertocadu,
stolocau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
loufoque,
sot
Inglese
crazy,
stupid
Spagnolo
chiflado
Italiano
pazzòide,
scémo
Tedesco
verrückt.
gadhighínzu gadheghínzu
gadhímini , nm Sinonimi e contrari badhinzu, gadhine, machiore Frasi est donendu arrexoni a is gadhíminis ◊ gei dhis at a passai su gadhímini! Etimo srd.
gadhína , nf Definizione pudhighedha acanta a criare Sinonimi e contrari pudhichina Terminologia scientifica anall Etimo itl. gallina.
gadhíne, gadhíni , nm Definizione idea maca, pagu sàbia, chentza cunsideru Sinonimi e contrari badhine, badhinzu Frasi chi ndi dhu pigant a su fronti dhi passat su gadhini e s'afródhiu de si bòliri cojai ammarolla! Etimo ltn. cal(l)igine(m).
gadhinósu , agt Definizione chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca Sinonimi e contrari badhinosu, cadhighinosu, mériu Etimo srd.
gadhíntzu, gadhínzu , nm: cadhintzu Definizione maladia (aumentu de pressione) chi leat a conca mescamente a is brebès; idea maca Sinonimi e contrari badhine, badhinzu, gadheghinzu*, imbadhinzu, ingadheinzu, luinore, mediori Terminologia scientifica mld.
gàdhu , nm: callu* 1, gallu Definizione corgiolu de lardu, de porcu o de sirbone; carre morta intostada, in manos o in peis, a fortza de dha fortzare e istrecare trebballandho o camminandho (e in cobertantza fintzes trebballu, abbitúdine a trebballare)/ fàchere gadhu a… = èssere abbituadu a… Sinonimi e contrari badhu 2, sidhu / cdh. cadhu, ttrs. gadhu Frasi custas iscarpas mi ant fatu sos gallos ◊ sos Sardos ant fatu su gadhu a cada disgràssia…◊ ti deves fàghere sas manos a gallu! ◊ como chi s'orgoena at fatu gallu no cascàviat mai! ◊ isse no at mai zutu gallos in manos ◊ a Chírigu dhi doliat unu gallu 2. sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues Cognomi e Proverbi smb: Gallu, Gallus.
gadimassèstata! , iscl Sinonimi e contrari gadamasta! Frasi oje, gadimassèstata, no bi at tzarra: toco su piritzolu!