A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

gàgnu , nm Definizione torracontu, benefíciu chi si ndhe tenet de calecuna cosa / su male de su g. = asuria, susuncúmini Sinonimi e contrari badagnu, gadagnu, gualanzu, ingogna, lucru, profetu, torracontu Frasi Semèstene si godit, malu gagnu!, de custa bellesa giuta a notu (P.Mossa) Etimo cdh. gagnu.

gài gàe

gaichí , cng Definizione gai chi…, de una manera chi…

gaíci, gaíe gàe

gaigastólu , nm: galgastolu Definizione sa canna de su gúturu inue passat su papare de buca a s'istògomo Sinonimi e contrari aghentolu*, argatolu, bilguzu, gorga, gorguzu, ingollidosu, ingrastolu, ingurtidórgiu, valgastolu / alguena, garguena Terminologia scientifica crn.

gaína , nf Definizione est sa beste de un'aina segante Sinonimi e contrari bàina Etimo itl. guaìna.

gaínche , avb Definizione de cussa manera, de cussu tanti Sinonimi e contrari aggae, aici Frasi sos pitzinnos como naschent mannos, peldindhe gainche su gustu po sa vida ◊ fuint gainche bellos chi pariant istedhos! ◊ s'olia zughiat su truncu gainche russu! Etimo srd.

gàita , nf Definizione samunóngiu chi si faet a is istentinas Sinonimi e contrari cristele, servissiale Etimo spn. gaita Traduzioni Francese clystère Inglese enema Spagnolo clistel, clister Italiano clistère Tedesco Einlauf, Klistier.

gaítza , nf Definizione papada manna (candho bochint su mannale) Sinonimi e contrari abbentrada, atatamacada, satzada.

gàja , nf Definizione in sa camisa, aciunta a is coedhas de ananti; dhu narant fintzes a is lobos chi si parent a fora in su crebedhu: in s’orrobba o bestimentu, piega Sinonimi e contrari gajedha, nésiga 1 / tórronu / incrispa, pínnica Frasi poni is nàdias e tessi a gajas! Cognomi e Proverbi smb: Gaia, Gaias Etimo ctl. gaya Traduzioni Francese soufflet de chemise Inglese gusset Spagnolo nesga Italiano gheróne della camìcia Tedesco Zwickel am Hemde.

gajèdha , nf Definizione min. de gaja Sinonimi e contrari gaja, nésiga 1.

gajólu , nm Definizione gàbbia de miniera, ascensore, genia de cabbina in is putzos de is minieras po calare e artzare gente, minerale e ferramentas e àteru.

gajòne , nm Definizione genia de gaja, de pinniga manna Sinonimi e contrari ghilone.

gajòne 1 , nm Definizione genia de lóriga de pedhe, in su giuale, ue si faet intrare sa punta de sa timona Sinonimi e contrari agione*, cajone 1, sesuja.

gàju , nm: aggaju Definizione cuntentu, sentidu de gosu Sinonimi e contrari cuntentesa, gódiu, gosa, gosura Frasi totu su gaju meu a íscios dono, su coro iscioro de cussu si prenet (A.Mariani) Etimo ltn. gaudium.

gàla , nf Definizione cosa chi si ponet o chi si faet po bellesa, po èssere prus bellos (e fintzes po divertire o divertindho); manera de fàere prexaos a bàntidu / bestire de g. = ponniri bestimenta bona, bella, de festa Sinonimi e contrari bantu, festa / blaga Frasi no apu disigiau ni òru, ni prata e ni sa gala de atrus ◊ su rei e sa regina fuant benius cun grandu gala ◊ vaidiche dereta, ca non prango po gala! ◊ gei ti ant a passai is galas puru! 2. cun sas retas a pala, fatendhesindhe gala, Pep'Iscedhu si aviat a piscare ◊ fit gala su de mi dispretziare, invece de mi agiuare! ◊ no mi ndhe birgonzo: antzis de su coju ndhe fato gala (Limbudu) Cognomi e Proverbi smb: Gala Traduzioni Francese faste, luxe, fête Inglese pomp, party, luxury Spagnolo pompa, fiesta, lujo Italiano pómpa, fèsta, lusso Tedesco Pracht, Pomp, Fest, Luxus.

gàla 1 , nf: cala 1, galla Definizione medicamentu in forma de candeledha, genia de píndula longhita cun meighina fata adata po s’iscagiare, de fichire in su pertusu Etimo spn. cala Traduzioni Francese suppositoire Inglese suppository Spagnolo supositorio Italiano suppósta Tedesco Zäpfchen, Suppositorium.

gàla 2 , nf: gara Definizione cantada a poesia o a chiterra chi si faet mescamente in is festas, prus che àteru a bínchidas, a chie arrennescet a arrespòndhere méngius a s'àteru; calesiògiat cosa fata a bínchidas, a chie ndhe faet prus o méngius Sinonimi e contrari perfia Frasi ca poeta che Pedru no che ndh'at, lu sunt chirchendhe dae dogni ala pro dogni festa chi bi faghent gala ◊ tandho ses tue su chi cheret bínchere su pannu in custa gala?! ◊ prite sos Sardos no faghent a gala a difèndhere sa Sardigna? ◊ no penso de aer fatu gara fea pro ch'istada no siat tropu bella!(Mura) Traduzioni Francese comepétition poétique improvisée, compétition Inglese improvised poetry contest, competition Spagnolo certamen Italiano gara poètica estemporànea, competizióne Tedesco Wettgesang, Streitgesang.

galabbói , agt, nm Sinonimi e contrari ballalloe, innóchidu, scimpri, scioncu / ttrs. santunnoce.

galabèra , nf: galavera Definizione gala bera, meda, cuntentesa manna ma coment'e a bàntidu, a braga Sinonimi e contrari blaga Modi di dire csn: rídere a galabera = a befe; g. de ingannos = isciala de ingannus Frasi no ti ndhe luchet prus de galabera: ses che anzone in bratzos de sa morte ◊ sas campanas che las ant antziadas a campanile chin duos zubos totu galavera 2. chercos cranucaos a galabera froghedhant dae nobu ◊ sas balentias de sa zoventude las contant a betzos a galabera ◊ totu s'oro de su mundhu, a galabera l'aia trasformau in onestade! (F.Satta)◊ duas ebbas che pannera campiones de su munnu las amus a galavera Etimo spn. calavera Traduzioni Francese enthousiasme, joie, vanité Inglese enthusiasm, mirth, vainglory Spagnolo entusiasmo Italiano entusiasmo, gàudio, vanaglòria Tedesco Begeisterung, Freude, Überheblichkeit.