gadàgnu gadàngiu , nm: godàngiu,
goràngiu,
guadàngiu 1 Definitzione
torracontu, benefíciu chi si ndhe tenet de calecunu trebballu o ispesa
Sinònimos e contràrios
badagnu,
gagnu,
gualanzu,
lucru,
profetu,
torracontu
/
cdh. gadagnu
| ctr.
példua,
pérdia
Frases
dèu si dhu bendu a setixentus francus su chilu, su préssiu, e issu si dhu bendit a duamilla: piticu su guadàngiu!…◊ issu pensat solu a su godàngiu, est pagu arreolau ci is àteros morint de su fàmene!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
gain,
bénéfice
Ingresu
gain,
earnings
Ispagnolu
ganancia
Italianu
guadagno
Tedescu
Gewinn.
gadamàsta! , iscl Definitzione gasi Deus mi assistat!: manera de nàrrere, genia de giuramentu, po cumbínchere s'àteru chi est própriu deasi su chi unu est naendho Sinònimos e contràrios abberumia!, devide!, gadimassèstata! Frases ma gadamasta chi torro a s'antica: apenas ghiro a Núgoro bos zuro chi no bibo prus abba! Ètimu srd.
gadangiài , vrb: godagnare,
godangiae,
godangiai,
guadangiai,
guadanzai,
guarangiai Definitzione
àere lúcuru, profetu, benefíciu de calecuna cosa, mescamente fàere dinare e in is contos de un'atividade àere intradas prus mannas de is essias
Sinònimos e contràrios
badagnae,
balanzare,
codangiare,
gualanzare,
lucurare 1
| ctr.
ingastai,
ispèndhere
Frases
cussu guaràngiat mera, pigat unu sciacu mannu de dinai dugna mesi ◊ no ti guadàngias mancu s'àcua chi ti bufas de is màrigas, tui!
Tradutziones
Frantzesu
gagner
Ingresu
to gain
Ispagnolu
ganar
Italianu
guadagnare
Tedescu
verdienen.
gadàngiu gadàgnu
gàdha , nf Definitzione carre, pedhe intostada, ma fintzes marcu de colore chi podet essire a is féminas príngias in cara; carda, múngia, gherra, pelea manna Sinònimos e contràrios gadhu / cadha Frases oe, mannu, chin sos gallosos purpatzos grogos meros de gadha t'imbólicas a su bàcalu nodosu… 2. metas pitzinnos zocaiant a gadha de preta in mesu de pergolas e de lutrau (G.Albergoni).
gàdhara , nf: àdhara,
gàdhera,
gràdhara,
gràdhera,
gràdhula Definitzione
genia de birilla chi faet su crecu (est una maladia po puntura de bobboi); ladamíngiu intostau atacau a su pilu de is animales; su frutu a pibionedhos chi faet su modhitzi / gàdhara de sóriche = ledaminedhu de sórighes
Sinònimos e contràrios
bachica,
badharola,
cocoredha,
cucurudhú,
dhàdhara,
varvaríssia
/
cadhajoni,
ladhagione,
làdhara
/
lentíschinu
Frases
mi paret de l'èssere biendhe, su pitzinnu, currillandhe ifatu de sas gràdheras de chercu ◊ amus chircau sas gràdheras de Sant'Àgada pro fàchere sessare sas tempestas
2.
fachiat su cabadhu isculivitàndhesi e currendhe chin sos sonazos a gràdhara ligaos a trucu
Ètimu
ltn.
gallula, *glallula
Tradutziones
Frantzesu
galle,
petite galle
Ingresu
gall,
blister
Ispagnolu
agalla
Italianu
galla,
gallòzzola
Tedescu
Galle.
gadhàre , vrb: cadhare* Definitzione giare una carda, una surra, atripare Sinònimos e contràrios abbanzare, aciociai, addobbai, arropai, atripai, impodhare, isciúdere, magiare, sussare Frases ti gadhant e ti che furant su chi giuches ◊ mannoi fut ómine modhe de coro e candho at vidu su fizu no at àpiu talentu de lu gadhare ◊ candho mi batut su nervosu lu gadho!
gadheghínzu , nm: cadhighinzu,
gadhighinzu Definitzione
maladia (aumentu de pressione) a conca de is brebès; idea maca
Sinònimos e contràrios
badhine,
badhinzu,
gadhintzu,
imbadhinzu,
ingadheinzu,
loinu,
luinore,
mediori
2.
su puntorju fit semper prontu a li catzare su gadheghinzu, a su poledhu
Terminologia iscientìfica
mld
Ètimu
ltn.
*calligineum
Tradutziones
Frantzesu
tournis
Ingresu
staggers
Ispagnolu
nebladura
Italianu
capostórno
Tedescu
Drehkrankheit.
gàdhera gàdhara
gàdhia , nf Definitzione
su fossu chi abbarrat in sa camba a parte de apalas in s'annoigadórgiu de is benugos
Sinònimos e contràrios
alchile,
cianchile,
néschia
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
muscle poplité
Ingresu
popliteus
Ispagnolu
poplíteo
Italianu
pòplite
Tedescu
Kniekehle.
gadhighinósu , agt: cadhighinosu Definitzione
chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca, chi faet calecunu machiore
Sinònimos e contràrios
alivertu,
badhighinosu,
badhinosu,
irdollocau,
irvaliotzau,
iscaltaredhadu,
macocu,
mériu,
pertocadu,
stolocau
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
loufoque,
sot
Ingresu
crazy,
stupid
Ispagnolu
chiflado
Italianu
pazzòide,
scémo
Tedescu
verrückt.
gadhighínzu gadheghínzu
gadhímini , nm Sinònimos e contràrios badhinzu, gadhine, machiore Frases est donendu arrexoni a is gadhíminis ◊ gei dhis at a passai su gadhímini! Ètimu srd.
gadhína , nf Definitzione pudhighedha acanta a criare Sinònimos e contràrios pudhichina Terminologia iscientìfica anall Ètimu itl. gallina.
gadhíne, gadhíni , nm Definitzione idea maca, pagu sàbia, chentza cunsideru Sinònimos e contràrios badhine, badhinzu Frases chi ndi dhu pigant a su fronti dhi passat su gadhini e s'afródhiu de si bòliri cojai ammarolla! Ètimu ltn. cal(l)igine(m).
gadhinósu , agt Definitzione chi giughet cadhighinzu o badhine in conca, chi no est tanti giustu de conca Sinònimos e contràrios badhinosu, cadhighinosu, mériu Ètimu srd.
gadhíntzu, gadhínzu , nm: cadhintzu Definitzione maladia (aumentu de pressione) chi leat a conca mescamente a is brebès; idea maca Sinònimos e contràrios badhine, badhinzu, gadheghinzu*, imbadhinzu, ingadheinzu, luinore, mediori Terminologia iscientìfica mld.
gàdhu , nm: callu* 1, gallu Definitzione corgiolu de lardu, de porcu o de sirbone; carre morta intostada, in manos o in peis, a fortza de dha fortzare e istrecare trebballandho o camminandho (e in cobertantza fintzes trebballu, abbitúdine a trebballare)/ fàchere gadhu a… = èssere abbituadu a… Sinònimos e contràrios badhu 2, sidhu / cdh. cadhu, ttrs. gadhu Frases custas iscarpas mi ant fatu sos gallos ◊ sos Sardos ant fatu su gadhu a cada disgràssia…◊ ti deves fàghere sas manos a gallu! ◊ como chi s'orgoena at fatu gallu no cascàviat mai! ◊ isse no at mai zutu gallos in manos ◊ a Chírigu dhi doliat unu gallu 2. sa luna est ischelandhe su gadhu de su pore nighedhu de sas nues Sambenados e Provèrbios smb: Gallu, Gallus.
gadimassèstata! , iscl Sinònimos e contràrios gadamasta! Frases oje, gadimassèstata, no bi at tzarra: toco su piritzolu!