Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ifuàda , nf: infuada Definition coment'e fuia, fua, nau in su sensu de calecuna cosa chi no si arrennescet a tratènnere o agguantare prus / leare s’i. = itl. prèndere il sopravvènto Synonyms e antonyms fua, irfusilada Sentences totu sas fantasias aiant leadu in Taresa s'ifuada (S.Saba) Etymon srd.

ifuitàre , vrb Definition andhare currendho, tènnere presse, coitare Etymon srd.

ifumentàre , vrb: ilfumentare, infumentare, isfumentare Definition fàere afumentu, prènnere su logu de fumu, pigare fumu; fàere fumu o afumentu a unu coment’e meighina; bínchere cun grandu facilidade, impresse, in ccn. cosa Synonyms e antonyms afumare, afumentai Sentences poniant su casu in su cannitu chi che fit in su cubone, a ilfumentare 2. ndhe ant batidu a su santu Manzella a los isfumentare ◊ pro su chi apo bidu ndhe cheria irfumentadu ◊ ca mi che so ammustérchidu, tziu Batore mi at irfumentadu 3. in sa falada a isse l'apo infumentadu Etymon srd. Translations French fumiger English to fumigate Spanish fumigar Italian espórre a suffumìgio German inhalieren

ifuméntu , nm: infumentu, irfumentu, isfumentu Definition fumu chi faent, faendho fatúgios, coment'e po meighina; cosa chi isparit impresse meda / fàghere s’i. a unu (fendi a trivas de pari) = binciridhu de meda; no bídere mancu s’i. (de una cosa) = fai debressi meda, in d-una furriada de ogus Synonyms e antonyms afadamentu, afatúgiu, afumentu, fumentu Sentences pro s'assustru ti fato s'ifumentu ◊ s'ifumentu si faghiat in sa domo de unu malàidu de umbra mala 2. si ch'est andhadu gai fruscu chi no ndhe apo àpidu mancu s'infumentu ◊ s'àinu in sa pigada si fit arrempellendhe: li apo dadu duas sedatadas e no ndh'apo bidu mancu s'irfumentu! ◊ at acontzu su rellozu gai impresse chi no ndhe apo bidu mancu s'infumentu! 3. si giogas cun megus ti fato s'irfumentu! ◊ su cadhu meu a su tou li faghet s'irfumentu Translations French fumigation English fumigation Spanish fumigación Italian suffumìgio German Inhalation.

ifundhàdu , agt: sfundau Definition ifundhau, chi est chentza fundhu, chentza fundhos, o coment’e chi no portet fundhu / ricos ifundhados = arricus meda Synonyms e antonyms isfundharadu, sciundau, sfundorau.

ifundhàdu 1 , agt Definition chi portat su fundhu in bàsciu meda Synonyms e antonyms burgutu, copudu, fucudu, fundhucu, putudu, trevucu, tufudu.

ifundhàre , vrb: ilfunnare, irfundhare, isfundai, isfundhare, sfundai Definition segare, bogare o abbasciare su fundhu de unu trastu; segare matas de fundhu (cantu prus in bàsciu, fintzes a paris de terra), bogare de arraighinas Synonyms e antonyms issundhare, sciundorai Sentences no poto pònnere passu chi no s'isfundhat su terrinu in pes ◊ si ti seis in sa cradea su pesu tou l'irfundhat ◊ si li lompet a faladas de pè l'irfundhat su paneri! 2. élighes, chercos, totu ant isfundhadu: su monte chei su campu est resultadu (B.R.Carbone)◊ sa binza betza isfundhandhela! ◊ sas arvuritas si ndhe isfundhant dai s'arzola e si che achedhant in sulcos ◊ su bentu paret chi ndhe isfundhet sos chercos ◊ custa figu si no dat frutu ifundhandhela! Etymon srd. Translations French défoncer English to break the bottom of, to mow Spanish desfondar, cortar a ras del suelo Italian sfondare, tagliare raso tèrra German den Boden ausschlagen.

ifúndhere , vrb: ifúnnere, ilfúndhere, infúndere, infúndhere, infundi, infúndiri Definition isciúndhere, pònnere in s’abba (o àtera cosa deasi), ispergiare o betare apitzu abba o cosas deasi (bastat chi siant modhes – es. fintzes oro o àteru metallu iscagiau –, o fintzes a pruine, faendho sa cosa de ‘ifúndhere’ a imbuscinadura); provare calecuna cosa, mescamente cosas chi dolent, chi costant, dificurtades / pps. ifustu Synonyms e antonyms abbagnare, bagnai, inciundi, insúndhere, isfúndhere | ctr. asciutai, frobbire Idioms csn: fàghere a mossu infundhe = isciundi s'arroghedhu de su pani in sa cosa de papai e papai, fàghere ifundhindhe e manighendhe; ifúndhere su pódhighe in calecuna chistione = connòschere, proare, isperimentare una dificurtade Sentences su pane de fresa si podet ifúndhere o manigare àrridu ◊ candho proet ifundhet su logu ◊ in tempus de calura andhat bene a s'ifúndhere pro s'ifriscare ◊ cun cuss'abba mi fia ilfustu ◊ in su giumpatógliu si potet colare chene nos ifúnnere ◊ ti dao s'arracada de prata ifusta in oro 2. tue faedhas gai ca in custas cosas no bi as mai ifustu su pódhighe! 3. apo manigadu pane a mossu infundhe in sa bagna ◊ s'ifundhet su biscotu in su gafè, in su late, fintzas su pane russu in su binu Surnames and Proverbs prb: daghi proet a totu infundhet Etymon ltn. infundere Translations French mouiller English to wet, to dip Spanish mojar Italian bagnare, irrorare, intìngere, inùngere German eintauchen, bespritzen, benetzen, eintauchen.

ifundhidúra , nf Synonyms e antonyms abbadura, arrosiadura Etymon srd.

ifungutàre , vrb Definition calare a fundhu Synonyms e antonyms intofare Etymon srd.

ifúnnere ifúndhere

ifurcàre , vrb: infrucai, infurcai Definition apicare, pònnere in sa furca Synonyms e antonyms afurcare, impicai Sentences ma chi s'ifurchet, chi no tenzo de istare ifatu sou! Etymon srd. Translations French pendre au gibet English to hang Spanish ahorcar Italian impiccare sulla fórca German henken

ifurchetonàre , vrb Definition pigare a sa lestra a frochita, papandho, papare impresse.

ifurconàda , nf: infurconada Definition istichia o cropu de frucone Synonyms e antonyms afruconada Etymon srd.

ifurconadúra , nf Definition su ifurconare Etymon srd.

ifurconàre , vrb: ifusconare, infruconai, infurconai, infurconare Definition ispínghere a frucone, coment’e ispinghendho a frucone; nau in cobertantza, cricare de cumbínchere a unu a fàere calecuna cosa (prus che àteru de malu) Synonyms e antonyms impunciai, impuntzonare, incidai, inciulai, infruncuai, ispuntogliare, scorrovetai Sentences leat su picu e comintzat a ifusconare totue chirchendhe cudha cosa 2. cussa majarza est semper infurconendhe sos àteros Etymon srd.

ifuriónzu , nm Definition genia de airu, de arrennegu, su si pigare arrennegu meda Synonyms e antonyms airu, arràbbiu, arrennegu, sufúria Translations French fureur English fury Spanish furor Italian furóre German Wut.

ifurmicàre iformicàre

ifurràda iforràda

ifurradòre , agt, nm Definition chi o chie intrat sa cosa a su forru a còere, mescamente sa fémina chi andhat a fàere cotas de pane Synonyms e antonyms cochidora Etymon srd. Translations French enfourneur English baker Spanish hornero Italian infornatóre German Einschieber.