iscèra 1 , nf, nm: isceru,
ischéria,
ischériu Definition
su iscerai / a i. = a séberu; sentza ischériu = chentza distintziones de càrculu, chena fàghere diferéssias
Synonyms e antonyms
iscéberu,
sceberu
Sentences
no fit debbadas su chi presumias, totu cudhu ischériu chi aias! (A.D.Migheli)◊ sas ischérias suas no si podent criticare ◊ sentza ischériu perunu, parente, amigu e fizolu, antzianu o de brassolu l'onoramis de assentu
Etymon
srd.
Translations
French
choix
English
choice
Spanish
elección
Italian
scélta
German
Wahl.
iscerài , vrb: ischerai,
ischerare,
ischeriare,
ischiliare 1,
scerai Definition
seberare su mele de sa chera, ma impreau mescamente coment'e seberare, separare cosas diferentes, arrennèscere a bíere, distínghere
Synonyms e antonyms
assebeltare
/
cherrintzonare,
chirrare,
isceberai,
isempricare
Sentences
s'ànima est aici ligera chi mancu s'iscerat ◊ sas annadas fint malas e pagu si podiat ischeriare it'còghere! ◊ non fis mai istracu ischiliendhe su ranu bonu (A.Sotgiu)◊ arratza de fusti chi as iscerau! ◊ cheret ischeradu su trigu po parare arratza ◊ ti as a iscerai unu de custus giòvunus ◊ no arrannessu a ischerai s’unu de s’atru
2.
su sale ischeriadu de tzertas tzucas no mezorat su gustu de su sugetu (V.Mura)◊ tui fiast bona e iscerada ◊ su bistimentu de is erricos s'ischeràt ca teniant prus càmbios ◊ cudhu giai est issu: tanti no si che ischerat…!
Etymon
srd.
Translations
French
choisir,
discerner,
distinguer
English
to choose,
to distinguish
Spanish
escoger
Italian
scégliere,
cèrnere,
distìnguere
German
wählen,
aussuchen,
unterscheiden.
iscèrghere , vrb: isèrghere,
issèrghere Definition
essire deretu, andhare impresse; bogare, giagarare / pps. isérghidu, isertu / isèrgheti! = baidindi!; isèrghelu! = bogancedhu!, catzachelu!
Synonyms e antonyms
essire,
fuire,
incabulare,
irdèrghere,
irfregorare,
irghelare
/
caciare
| ctr.
furriai,
ghirare,
torrae
Sentences
iserghe a furriare sas berbeghes, innantis chi fetant dannu! ◊ candho at bidu su tempus malu za at coitadu a isèrghere a batire linna! ◊ su trenu ch'est isérghiu biacue ◊ totu sos canes li ponent infatu e iserghet in chirca de sirbone ◊ lu at ispojolau chene piedu e si est isérghiu in sos padentes ◊ sos ómines funint iscerghendhe o furriandhe a covadhu o chin s'ainedhu
Etymon
ltn.
ex + erigere
Translations
French
disparaître,
s'esquiver
English
to vanish
Spanish
pirárselas
Italian
dileguarsi,
svignàrsela
German
verschwinden,
abhauen.
iscéru iscèra 1
iscèta , nf: asceta,
iscete 1,
isselta,
isseta,
scelta Definition
cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru)
Synonyms e antonyms
grifone 1
Sentences
sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne!
2.
bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca
Etymon
ctl.
a(i)xeta
Translations
French
robinet
English
tap
Spanish
grifo
Italian
rubinétto
German
Hahn.
iscèta 1 , nf Synonyms e antonyms
arràcia,
casta,
genia,
iscera,
iscrípia,
paru,
raima
Etymon
srd.
Translations
French
lignée
English
family
Spanish
estirpe,
linaje
Italian
schiatta
German
Stamm.
iscetàda , nm Definition genia de impastu fatu cun s'iscete de pònnere a impacu Sentences si fait su scèti cun pagu pagu axedu e un'arrogu de istràciu e si fàsciat bèni s'arremu móviu de s'incàsciu.
iscetadúra , nf Definition sa cosa (prus pagu bona) chi si ndhe iscèberat de sa farra Etymon srd.
iscetài , vrb Definition fàere s'iscete, sedatzare sa farra Synonyms e antonyms issedatzare, scedassai, spalinai Sentences candu fut a fai sa farra, una si poniat a ndi bogai su pódhini, s'àtera a iscetai Etymon srd.
iscetàre , vrb Synonyms e antonyms
cherpai,
isgiarrare
Sentences
est una rana iscetada ◊ o crebat o iscetat
Etymon
itl.
Translations
French
crever
English
to burst
Spanish
reventar
Italian
schiattare
German
platzen.
iscetàre 1 , vrb Definition pigare de sa matessi isceta, de sa própriu arratza, tirare a is àteros de s'arratza Synonyms e antonyms eredai Sentences cussa at iscetadu sa lizeresa dai sa mama (P.Casu) Etymon srd.
iscetàre 2 , vrb: aisetare,
isetare,
issetare Definition
lassare colare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, a un'iscopu o àteru (ma fintzes chistire)/ a/c.: addaghi a su vrb. depet sighire un'àteru vrb. inf., tra unu e àteru bolet sa prep. a: isetamus a bíere, iseto a ghirare, isetandhe a bos atobiare; Mastru Iseta = unu chi de faina no ndh’atúliat, mastru chi petzi rispondhet Iseta! a chie li dimandhat si at fatu su triballu
Synonyms e antonyms
abertai,
acociare,
afilusigare,
afrimai,
aispetare,
istentae,
tricare
| ctr.
andai
Sentences
no est ora de iscrèdere: isetamus a bíere! ◊ za l'iseto a ghirare su chi zuco in su coro ◊ s'in Orune si bóliant sos bentos t'issetas malas novas! ◊ fipo isetandhe a bos atobiare (S.Spiggia)◊ cuss’addopu fatu a s’ispessada no si lu isetabat ◊ si est torradu a sètzere iscetendhe a tiu Frantziscu
2.
tiu Antoni teniat una cuba de binu bene iscetada in funnagu
Translations
French
attendre
English
to wait (for)
Spanish
esperar
Italian
attèndere
German
warten.
iscète , nm: isete, scete 1, sceti Definition sa parte méngius de sa farra; sa farra chi bolat sedatzandho o molendho Synonyms e antonyms boledu, podha 1, pódhine Etymon ltn. excepte.
iscète 1 iscèta
iscéti , avb: scerti Definition
foedhu po inditare límite de calecuna cosa pentzada sèmpere coment'e paga o no prus de cussa
Synonyms e antonyms
betzi,
ebbia,
feti,
segi 1
Sentences
Sa Pratzita no fut isceti sa pratzixedha de Bidhanoa ma una pimpirida de su mundu ◊ isceti in sa parti costera dhoi fiat una bidhixedha (S.Chiappori)
Etymon
ltn.
exceptis
Translations
French
seulement
English
only
Spanish
sólo,
solamente
Italian
soltanto
German
nur.
iscétru , nm Definition genia de bàculu, de oro o de àteru materiale pretziau, chi is reis portant in manu a símbulu de sa podestade soberana issoro.
iscétu , nm: aisetu,
isetu Definition
ibertu, su istare ibertandho, mescamente in su sensu de tènnere aficu o isperu in calecuna cosa; sa cosa chi s'isperat etotu
Synonyms e antonyms
abetu,
ibertu,
irvetu
/
aficu,
ispera
Idioms
csn:
èssere s'i. de ccn. = èssiri s'isperàntzia de ccn.; èssere in s’i. de… = abetai chi…; no est malu s'i.!… = no bi at aficu, est in debbadas a isetare; èssere a isetu pérdidu = iscrétidu, chi no isperat prus; s'i. de s'impicau = totu debbadas, isetu pro nudha; i. mortu = isetu in debbadas
Sentences
ite isetu bi podet àere, prus, candho a unu prantone che li secant sa froghedha? ◊ so sempre matanendhe in s'isetu de fàghere sos mezoros ◊ totu sas fadigas, totu sos isetos e isperos… totu debbadas!
2.
no est malu s'isetu si ispetamus chi sa cosa nostra nos la fetat àtere!…◊ sos fizos de bonu sentidu sunt s'isetu de su babbu e de sa mama ◊ s'isetu meu ses tue ◊ già l'apo, s'isetu, cun tegus!…◊ isse teniat isetos mannos ◊ fizu meu mi est faghindhe peleare: ndhe seo a isetu pérdidu
Etymon
srd.
Translations
French
attente
English
wait (ing)
Spanish
espera
Italian
attésa
German
Warten.
iscétu 1 , agt: ischetu, schetu* Definition chi est singillu, límpiu, chentza ammesturu de àtera cosa / foedhare a s'ischeta = in manera crara, ladina Synonyms e antonyms meru, sprigau Sentences custu est binu iscetu: de abba no ndhe li amus betadu!
iscetuài , vrb Definition isterrinai, crocare Sentences aundi ti ses iscetuada, chi ses totu bruta?
iscexíu , agt Definition chi at isturdiu su binu chi at bufau, chi dhi est passada s'imbriaghera Synonyms e antonyms | ctr. imbreacu Sentences candu chistionat issu, iscexiu o tocau de binu, no lompit mai a sa conclusioni de su chi est narendi ◊ iscexiu siast o imbriagu, tui ses sa tentatzioni! Etymon srd.