A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

iscèra 1 , nf, nm: isceru, ischéria, ischériu Definitzione su iscerai / a i. = a séberu; sentza ischériu = chentza distintziones de càrculu, chena fàghere diferéssias Sinònimos e contràrios iscéberu, sceberu Frases no fit debbadas su chi presumias, totu cudhu ischériu chi aias! (A.D.Migheli)◊ sas ischérias suas no si podent criticare ◊ sentza ischériu perunu, parente, amigu e fizolu, antzianu o de brassolu l'onoramis de assentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu choix Ingresu choice Ispagnolu elección Italianu scélta Tedescu Wahl.

iscerài , vrb: ischerai, ischerare, ischeriare, ischiliare 1, scerai Definitzione seberare su mele de sa chera, ma impreau mescamente coment'e seberare, separare cosas diferentes, arrennèscere a bíere, distínghere Sinònimos e contràrios assebeltare / cherrintzonare, chirrare, isceberai, isempricare Frases s'ànima est aici ligera chi mancu s'iscerat ◊ sas annadas fint malas e pagu si podiat ischeriare it'còghere! ◊ non fis mai istracu ischiliendhe su ranu bonu (A.Sotgiu)◊ arratza de fusti chi as iscerau! ◊ cheret ischeradu su trigu po parare arratza ◊ ti as a iscerai unu de custus giòvunus ◊ no arrannessu a ischerai s’unu de s’atru 2. su sale ischeriadu de tzertas tzucas no mezorat su gustu de su sugetu (V.Mura)◊ tui fiast bona e iscerada ◊ su bistimentu de is erricos s'ischeràt ca teniant prus càmbios ◊ cudhu giai est issu: tanti no si che ischerat…! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu choisir, discerner, distinguer Ingresu to choose, to distinguish Ispagnolu escoger Italianu scégliere, cèrnere, distìnguere Tedescu wählen, aussuchen, unterscheiden.

iscèrghere , vrb: isèrghere, issèrghere Definitzione essire deretu, andhare impresse; bogare, giagarare / pps. isérghidu, isertu / isèrgheti! = baidindi!; isèrghelu! = bogancedhu!, catzachelu! Sinònimos e contràrios essire, fuire, incabulare, irdèrghere, irfregorare, irghelare / caciare | ctr. furriai, ghirare, torrae Frases iserghe a furriare sas berbeghes, innantis chi fetant dannu! ◊ candho at bidu su tempus malu za at coitadu a isèrghere a batire linna! ◊ su trenu ch'est isérghiu biacue ◊ totu sos canes li ponent infatu e iserghet in chirca de sirbone ◊ lu at ispojolau chene piedu e si est isérghiu in sos padentes ◊ sos ómines funint iscerghendhe o furriandhe a covadhu o chin s'ainedhu Ètimu ltn. ex + erigere Tradutziones Frantzesu disparaître, s'esquiver Ingresu to vanish Ispagnolu pirárselas Italianu dileguarsi, svignàrsela Tedescu verschwinden, abhauen.

iscéru iscèra 1

iscèta , nf: asceta, iscete 1, isselta, isseta, scelta Definitzione cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru) Sinònimos e contràrios grifone 1 Frases sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne! 2. bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca Ètimu ctl. a(i)xeta Tradutziones Frantzesu robinet Ingresu tap Ispagnolu grifo Italianu rubinétto Tedescu Hahn.

iscèta 1 , nf Sinònimos e contràrios arràcia, casta, genia, iscera, iscrípia, paru, raima Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu lignée Ingresu family Ispagnolu estirpe, linaje Italianu schiatta Tedescu Stamm.

iscetàda , nm Definitzione genia de impastu fatu cun s'iscete de pònnere a impacu Frases si fait su scèti cun pagu pagu axedu e un'arrogu de istràciu e si fàsciat bèni s'arremu móviu de s'incàsciu.

iscetadúra , nf Definitzione sa cosa (prus pagu bona) chi si ndhe iscèberat de sa farra Ètimu srd.

iscetài , vrb Definitzione fàere s'iscete, sedatzare sa farra Sinònimos e contràrios issedatzare, scedassai, spalinai Frases candu fut a fai sa farra, una si poniat a ndi bogai su pódhini, s'àtera a iscetai Ètimu srd.

iscetàre , vrb Sinònimos e contràrios cherpai, isgiarrare Frases est una rana iscetada ◊ o crebat o iscetat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu crever Ingresu to burst Ispagnolu reventar Italianu schiattare Tedescu platzen.

iscetàre 1 , vrb Definitzione pigare de sa matessi isceta, de sa própriu arratza, tirare a is àteros de s'arratza Sinònimos e contràrios eredai Frases cussa at iscetadu sa lizeresa dai sa mama (P.Casu) Ètimu srd.

iscetàre 2 , vrb: aisetare, isetare, issetare Definitzione lassare colare tempus, istare fintzes a candho acontesset calecuna cosa, tènnere ibertu, isperàntzia de lòmpere a calecuna cosa o de intrare in podere de calecuna cosa, a un'iscopu o àteru (ma fintzes chistire)/ a/c.: addaghi a su vrb. depet sighire un'àteru vrb. inf., tra unu e àteru bolet sa prep. a: isetamus a bíere, iseto a ghirare, isetandhe a bos atobiare; Mastru Iseta = unu chi de faina no ndh’atúliat, mastru chi petzi rispondhet Iseta! a chie li dimandhat si at fatu su triballu Sinònimos e contràrios abertai, acociare, afilusigare, afrimai, aispetare, istentae, tricare | ctr. andai Frases no est ora de iscrèdere: isetamus a bíere! ◊ za l'iseto a ghirare su chi zuco in su coro ◊ s'in Orune si bóliant sos bentos t'issetas malas novas! ◊ fipo isetandhe a bos atobiare (S.Spiggia)◊ cuss’addopu fatu a s’ispessada no si lu isetabat ◊ si est torradu a sètzere iscetendhe a tiu Frantziscu 2. tiu Antoni teniat una cuba de binu bene iscetada in funnagu Tradutziones Frantzesu attendre Ingresu to wait (for) Ispagnolu esperar Italianu attèndere Tedescu warten.

iscète , nm: isete, scete 1, sceti Definitzione sa parte méngius de sa farra; sa farra chi bolat sedatzandho o molendho Sinònimos e contràrios boledu, podha 1, pódhine Ètimu ltn. excepte.

iscète 1 iscèta

iscéti , avb: scerti Definitzione foedhu po inditare límite de calecuna cosa pentzada sèmpere coment'e paga o no prus de cussa Sinònimos e contràrios betzi, ebbia, feti, segi 1 Frases Sa Pratzita no fut isceti sa pratzixedha de Bidhanoa ma una pimpirida de su mundu ◊ isceti in sa parti costera dhoi fiat una bidhixedha (S.Chiappori) Ètimu ltn. exceptis Tradutziones Frantzesu seulement Ingresu only Ispagnolu sólo, solamente Italianu soltanto Tedescu nur.

iscétru , nm Definitzione genia de bàculu, de oro o de àteru materiale pretziau, chi is reis portant in manu a símbulu de sa podestade soberana issoro.

iscétu , nm: aisetu, isetu Definitzione ibertu, su istare ibertandho, mescamente in su sensu de tènnere aficu o isperu in calecuna cosa; sa cosa chi s'isperat etotu Sinònimos e contràrios abetu, ibertu, irvetu / aficu, ispera Maneras de nàrrere csn: èssere s'i. de ccn. = èssiri s'isperàntzia de ccn.; èssere in s’i. de… = abetai chi…; no est malu s'i.!… = no bi at aficu, est in debbadas a isetare; èssere a isetu pérdidu = iscrétidu, chi no isperat prus; s'i. de s'impicau = totu debbadas, isetu pro nudha; i. mortu = isetu in debbadas Frases ite isetu bi podet àere, prus, candho a unu prantone che li secant sa froghedha? ◊ so sempre matanendhe in s'isetu de fàghere sos mezoros ◊ totu sas fadigas, totu sos isetos e isperos… totu debbadas! 2. no est malu s'isetu si ispetamus chi sa cosa nostra nos la fetat àtere!…◊ sos fizos de bonu sentidu sunt s'isetu de su babbu e de sa mama ◊ s'isetu meu ses tue ◊ già l'apo, s'isetu, cun tegus!…◊ isse teniat isetos mannos ◊ fizu meu mi est faghindhe peleare: ndhe seo a isetu pérdidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu attente Ingresu wait (ing) Ispagnolu espera Italianu attésa Tedescu Warten.

iscétu 1 , agt: ischetu, schetu* Definitzione chi est singillu, límpiu, chentza ammesturu de àtera cosa / foedhare a s'ischeta = in manera crara, ladina Sinònimos e contràrios meru, sprigau Frases custu est binu iscetu: de abba no ndhe li amus betadu!

iscetuài , vrb Definitzione isterrinai, crocare Frases aundi ti ses iscetuada, chi ses totu bruta?

iscexíu , agt Definitzione chi at isturdiu su binu chi at bufau, chi dhi est passada s'imbriaghera Sinònimos e contràrios | ctr. imbreacu Frases candu chistionat issu, iscexiu o tocau de binu, no lompit mai a sa conclusioni de su chi est narendi ◊ iscexiu siast o imbriagu, tui ses sa tentatzioni! Ètimu srd.