A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

pallósu , agt Definition chi portat o dhue at pàgia meda; nau de unu, chi acostumat a si giare bàntidos Synonyms e antonyms pageri 2. ses unu pallosu bonu isceti a ti vantai (Lai).

pàlma , nf: parma, prama 1, pramma Definition genia de linna (una calidade est fémina, una mascu) chi faet a sola in Sardigna, mescamente in logos acanta a mare: creschet a tupighedha bàscia e bogat una fògia a cambu grussu unu tretu e poi totinduna si ispartzit a tiras chi s'ispraghent a fentàgliu (dh’imperànt po fàere iscovas, crinu), su frutu chi faet (indàtili) assimbígiat a un'olia (e si faet in colore de castàngia candho est lómpiu) Synonyms e antonyms buata 1, palmitu, pràmmina Idioms csn: su muedhu de sa p. = cefaglioni; iscóbulu de pramma = fatu cun foza de pramma bogada a tizas fines; pintai sa p. = intèssere sa foza (o tizighedhas) comente si ndhe faghet pro sa domíniga de pramma Sentences funes de pramma filadas a dópia manu ◊ cantu follas portat una prama tantu bènis at fatu in custu mundu Surnames and Proverbs smb: (De)palmas, Palma, Palmas, Parma Scientific Terminology mt, Chamaerops humilis Etymon ltn. palma Translations French palmier English palm (tree) Spanish palmito Italian palma German Zwergpalme.

palmaèra , nf Definition nada fintzes pramma chentz'àtera distintzione, est una genia de linna chi benit de s'Àfrica e de s'Àsia e faet a mata manna meda: faet unu truncu modhe, paret feurra, e no si distinghent is diferentes pígios de sa linna, no faet naes ma solu fògias chi essint de su truncu etotu a bisura de corona (una a fiancu de s'àtera in su matessi paris), longas meda e in totu sa longària a tiras ispartzias (puntudas che ispinas is primas) fintzes a sa nerviadura principale chi est grussa e forte, e in pràtiga funt totus in sa punta de sa mata (ca is prus bàscias si sicant e ndhe orruent o che dhas segant), su frutu (indàtili) dhu faet cussu puru in s'oru de sa punta, ue bogat una genia de iscova manna isprata cun is pertiedhas totu càrrigas de una genia de frutu a bisura de olia chi candho est lómpiu cotu portat sa prupa druche meda e in colore de castàngia; títulu de onore chi si giaet a una/unu chi s'istimat meda, est fintzes símbulu de vitória apitzu de su male e de prémiu a is santos màrtires, est fintzes paragone po bellesa / domíniga de p. = sa domíniga innanti de Pascamanna, chi arregordat candho Cristos est intrau a Gerusalemme cun sa gente chi dhu portàt in panteos Synonyms e antonyms indàtili 2. vido s'ànima tua, parma vera, chi mi ndhe vocat donzi male! ◊ candu acabbat de curri, issu puru at a pigai sa prama ◊ fígiu 'e mamma, ses bellu che una pramma! Scientific Terminology mtm, Phoenix dactylifera Translations French dattier English date-palm Spanish palma datilera Italian palma da dàttero German Dattelpalme.

palmajólu , nm Definition chie arregolle o trebballat sa pramma de iscovas po fàere su crinu Etymon srd.

palmèta , nf Definition orrugu de linna chi is maistos de iscola portànt po iscúdere a manos a is iscolanos Synonyms e antonyms biltzedha, isprammeta Etymon ctl., spn. palmeta.

palmetàda , nf Definition cropu de isprammeta giau a sa pranta de sa manu Synonyms e antonyms isprammetada Etymon ctl. palmetada.

palmítu, palmítzu , nm: parmitzu, pramitzu, prammitu Definition su coro modhe de sa pramma de iscovas; custa calidade de pramma etotu Synonyms e antonyms cefaglioni / buata 1, palma, parmixedha, pràmmina 2. babbu fit palmajolu e su palmitzu chi segaiat issu fit su menzus de totu Scientific Terminology rbr, mt, Chamaerops humilis Etymon ltn. palmicius.

palmizàre , vrb: aprammizare, parmitzare, prammizare Definition castiare bene a dónnia parte, pruschetotu atesu e de logu artu e agiummai coment'e misurandho a prammu a prammu su logu chi si biet; fintzes cunsiderare a fine una cosa o chistione Synonyms e antonyms adhiare, allutzare, annotare, apompiai, avistare, chilcare, ciarizare, crasteare, iscumpassare, isperare 1, setiare Sentences gireit sos ojos coment'e a si chèrrere prammizare sas pessones ◊ est prammizendhe s'aera a bídere ite tempus faghet ◊ no ti fides, columba, ca s'astore est prammizendhe sa roca inue soles abbitare! ◊ si at parmitzatu su cassetone e si est abbitzatu de sos istampos ◊ prammizendhe dae sa sedha prus subra si sebestat su campusantu 2. ti prammizant sa cuscénscia cun su giudísciu de posca: zuighes malésigos, ite ndhe ischint de su proite de anzenas peleas? ◊ crè o no crè, in su pessamentu mi prammizaia totu sas naravellas intesas dai sos mannos (G.Ruju) Etymon srd. Translations French scruter, dévisager English to scan, to look up and down (s.o.) Spanish escudriñar, otear Italian scrutare, avvistare, squadrare German beobachten, mustern.

pàlmu , nm: parmu, prammu Definition genia de misura de longària (prammu de ossu) de sa punta de su podhighedhu a sa de su pódhighe mannu a manu bene istirada, prus su primu annoigadórgiu de su pódhighe mannu: unos binti chimbe centímetros / mesu prammu = prammita Idioms csn: robba de prammu = sa chi si medit a la segare segundhu su tantu chi unu cheret; butega de prammu = chi bendhet robba ’e prammu, a medidura; tirai is contus de prammu = fàghere contos pertzisos Sentences de unu palmu de tela centu berritas ◊ povinas de prammu su contu est tirau! Surnames and Proverbs prb: s'ómine no si misurat a palmos ◊ donniunu misurat cun su palmu suu Scientific Terminology mds Etymon palmu(m) Translations French empan English span Spanish palmo, cuarta Italian palmo German Spanne.

palmútza , nf: parmúgia, parmutza, prammutza Definition genias de erba a fògias ladas largas tundhatzas, bonas fintzes po cura, faent una genia de butonedhu bonu a papare chi narant panemundhu, paneoro, panedha / abba de p. = decotu de prammutza Synonyms e antonyms mafra, màrmara, marmarutza, nabredha, narbutza, narba, parmaredha / cdh. palmúcia Scientific Terminology rbc, Malva parviflora, M. sylvestris Etymon srd. Translations French mauve sauvage English mallow Spanish malvilla, malva Italian malvina, malva selvàtica German wilde Malve.

palómbu , nm: palumbu 1 Definition genia de pische Synonyms e antonyms musciola Scientific Terminology psc Etymon itl. palombo.

palonàdu , agt: apalonau* Definition chi est postu a palu, a piantone, prantau Synonyms e antonyms ficadu, istantàrgiu, reu, ritzu Sentences fizis bois in cue, palonadu, e boche azis lassadu leare su dinari dae pes! ◊ cudha fémina abbarreit a nos abbaidare palonada.

palòne , nm Definition logu in calada meda, chi faet a pala, a costa, ma no tanti mannu coment'e tretu Synonyms e antonyms iscrapa, tele, tèrema Sentences sa piatza, a manu de subra de s'istrada, unu tempus fit a palone e como bi ant fatu su murallone Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French talus, escarpement English scarp Spanish escarpa Italian scarpata German Böschung.

palòne 1, palòni pabòni 1

palòpo , nm Definition calidade àghina bianca de papare, aghedhosa, a prupa tostada, bona po pabassa Synonyms e antonyms barofu, gabopu*, talopu.

palostrèra , nf Definition genia de ferrada (ma podet èssere de linna o de àteru materiale) chi serbit po badrare unu passadórgiu, a usu de barandíglia Synonyms e antonyms barandíglia.

palpabàlpa , avb Definition andhare p. = a s'apràpidu, a praponis.

palpàre , vrb: parpare, prapai, prapare Definition fàere s'ala, is partesas, a unu, arresparmiandhodhi cosas trebballosas o difíciles; fintzes menguare, abbrandhare Synonyms e antonyms casilare Sentences sezis solos e ndh'azis culpa, ca bos sezis palpados sendhe in sa cria! ◊ sos bandhidos unu tempus furaiant a sos tropu ricos: como no palpant a niunu ◊ a isse ca est malaidonzu tocat a lu parpare ◊ parpades a issa e ponides sempre a mie a fàghere sa cosa! ◊ fit su terrore de sa famíglia, de bighinos e amigos: no palpaiat a niunu ◊ sorri mia est sempri lastimendisí, ca tenit genti chi dha prapat 2. poetare e cantare serbit a prapare istrachidúdine e disaura (G.A.Mura) Translations French ménager, préserver, épargner English to spare Spanish ahorrar Italian risparmiare, aver riguardo German verschonen, Rücksicht nehmen auf.

palpàre 1 , vrb: apalpare, prapai 1, prapare 1 Definition tocare cun is manos, cun is pódhighes, andhare o cricare a s'apràpidu, a su toca toca Synonyms e antonyms apalpidare, aplopodhare Sentences sunt palpendhe in fundhu de sa pischina, chirchendhe a bortas chi che siat faladu a fundhu Etymon ltn. palpare Translations French palper, toucher, tâtonner English to touch Spanish palpar Italian palpare, brancicare German betasten.

palpassàre , vrb Definition carculare a mente su "pesu", s'importu de unu, a bíere ite persona est.