A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

porchína, pórchina , nf Definition is porcos, su bestiàmene porchinu Sentences sos mannos mios ant tentu masones de bacas, arveghes e porchinas Etymon srd. Translations French porcins English swine livestock Spanish ganado porcino Italian bestiame suino German Schweine.

porchinàdu , nm Definition sa festa de su bochimentu de su mannale e totu su trebballu chi dhue bolet po manuire (ispartzire e pònnere apostu) su porcu, cunfetare e chistire is partes chi si faent (lardu, sartitzu, presciutu, gerdas, panceta, bortadu e àteru) Sentences custu santu faghevaghe pro sos frutos de s'aradu, pro tusorzu e porchinadu beniat postu in parusu (B. Trudhaju) Etymon srd.

porchínu, pórchinu polchínu

porchítu polchítu

pòrci , nm: pórciu, pórtziu, portzu, proci, próciu Definition in domos e mescamente palàtzios a cara a s'orruga, tretu ororu ammontau a bòveda (de su fràigu etotu), a bortas cun arcos e colonnas, ma apertu ananti de pòdere passare totus: portzu si narat fintzes a sa pontica inter duas domos de un'orruga (a/c.: in DES 297, sa forma pòrci, pròci benit de s'ispagnolu porche e arresurtat cun sa /ò/ aperta; sa forma pórciu, pórtzu, próciu benit de su catalanu porxu e arresurtat cun sa /ó/ serrada) Synonyms e antonyms pólticu, poltigale, porciada Sentences fia isconchiendi sétziu in s'eca de su pórciu ◊ in is ofellerias asuta de is prócius emu biu liconerias chi mi faiant su tziritziri ◊ po pesai a susu tocat a passai in d-unu próciu iscuriosu ◊ totus si poniant in su portzu de Salomone ◊ in dainnantis de su témpiu bi aviat unu pórtziu longu Scientific Terminology dmo Etymon spn., ctl. porxu Translations French portique English portico Spanish pórtico, porche Italian pòrtico German Portikus, Laubengang.

porciàda , nf: prociada Synonyms e antonyms porci Etymon ctl. porxada.

porcíli porchíle

porcínu polchínu

pórciu pòrci

porconàtzu , agt Definition brutu porcu, porcu nau a disprétziu ma prus a forte Synonyms e antonyms porcatzu Etymon srd.

porcòne , nm Definition porcu mannu, fintzes nau de unu a disprétziu Etymon srd.

porcràbu, porcràpu pocràbu

pórcu pólcu

pordiài , vrb: apudrigare, prodicare, prudiae, prudicare, prudigare, pudrigare, purdiai, purdigare, putriare, putricare Definition nau de totu su chi est vegetale o animale (materiale orgànicu), guastare, pudèsciri, andhare male coment'e cosa morta chi martzit, s'isfaet e pudeschet, fragat; in cobertantza, currúmpere, essire malos Synonyms e antonyms abburdèschere, allacare 1, frazicare, imprudiare, pudrire Sentences za ch'esso, za ch'esso, dae galera: no mi apo a prudicare in intro! ◊ sa frúture si arribbaiat chena si pudrigare finas a su beranu ◊ sa denti est purdiendisí ◊ pudrigada in prexone dha biant! 2. aiant bistu lavras ozosas, dentes gróghinas, ànimas prudigàs e una birgonza manna chi los punghiat in su coro (G.Brocca) Etymon ltn. putricare Translations French pourrir English to putrefy Spanish pudrir Italian putrefare German verwesen, faulen, verderben.

pordiàu , pps, agt: prodicau, prudicau, prudigadu Definition de pordiai, purdiai; chi est guastu / abbarra prodicau! = abarra firmu!, ista síncheru! Synonyms e antonyms fràzicu, frazigadu, marcitau 2. is reticulaus fuant fatus cun palus de linna mesu purdiaus ◊ zuchet sas dentes minujas belle e totu prudicadas Translations French pourri English rotten Spanish podrido Italian marcito, putrefatto German verwest, verfault.

pòre , nm Definition cantidade manna, meda, aira / avb., a p. = meda Synonyms e antonyms aira, meda, muntone / bundhàntzia Sentences che ghirabat unu pore de dinare ◊ terra bona cussa: su pore chi ocannu est batindhe l'ant a zúchere a montovu! ◊ cun totu su pore chi aiant, medas fint bestios che pidores ◊ bidu as su pore de s'erba chi bi est? ◊ l'ant arrocau unu pore de carabbineris ◊ in cussa dommo bi est su pore: cada gràssia de Deus! 2. nche li mandhant robba de ortu, frútura e binu a pore ◊ arribbant a pore sas rúnchines ◊ si fit divertiu a pore ◊ sa musca si li ghetaiat a pore Etymon ctl. por Translations French myriade, un très grand nombre de English multitude, very much Spanish sinfín, muchísimo Italian mirìade, moltìssimo German Myriade, sehr viel.

pòre 1 , nm, nf Definition sentidu de timória, siat própriu in su sensu de tímere e siat fintzes solu in su sensu de no pràghere, de pàrrere tropu difícile, trebballosu, de dèpere sufrire meda, de fàere a tímere Synonyms e antonyms apantàviu, aporu, pagura Idioms csn: ómine de p. = severu, fintzas malu, ómine de fídigos; míntere, ghetare, pònnere p. = fàghere a timire, isarcare, parri tropu difícili, timiresila; ite pore!… = it'irgannu!, it'arrore! Sentences dabant ispintas chi ghetabant pore ◊ sos cadhos de abba istant a múghidas e a corrónchinos in notes de pore ◊ istanote su bentu est ghetandhe pore chin boches de tiliocas ◊ sa die mi at postu pore: s'ocrada sua terrorosa mi l'apo bida tantas dies supra de mene ◊ pache a su mortu: pore a su mortore! ◊ fint pastores e no timiant traschias e ne àteru: petzi sa zustíssia lis ghetabat pore ◊ puru sos suos l'ant lassadu solu in su Getsèmani, a Cristos: totugantos prenos de pore mannu sunt fuidos! ◊ no mi lasso destruire de sas pores inimigas ◊ issa, chin totu sos pores suos, no ischiat betare sale a padedha! 2. mi est betendhe pore a che pigare a montes a pè ◊ mi est betendhe pore a essire a fora, cun custu fritu! 3. sos élighes, ozastros seculares oe sunt rughes pídigas de pore (V.Becciu) Translations French crainte, peur English fear Spanish miedo, temor Italian timóre, paura German Angst.

porèdha , nf Synonyms e antonyms bentre, porodha*.

porestàgiu palastràgiu

porfesciòne , nf: brefessioni, prafassoni, professone, profiscione, prufassoni, prufessioni, prufessone, prufessoni, prufiscione Definition cambarada manna de gente chi camminat totu impare acumpangiandho unu santu o a ccn. àteru / andhare a prufessone, in professone = in medas, a filera Synonyms e antonyms acumpagnamentu, crufassoni, poltiscione Sentences cun su cadhu fia in sa profiscione ◊ cras si dent fàghere duas profisciones: una a su fonte, s'àtera a sa losa ◊ cun d-unu cadhu a nastros e campana in d-una festa fia in prufiscione ◊ a Bidhanoba fui andau po sa prufessioni de Corpus Domini ◊ semus andhaos a porfescione a santu Sarvadore 2. sos depidores mandhaiant in professone sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ fatuvatu sa chirca beniat a profiscione ◊ sos zovanos sont a prufessones passizandhe Etymon ctl. professó Translations French procession English procession Spanish procesión Italian processióne German Prozession.