A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

pelliài , vrb Definition àere a disígiu forte, bòllere e pedire calecuna cosa / p. a ccn. = cramare a iscramu a unu Synonyms e antonyms apedhiae.

pellicànu , nm Definition genia de pigione mannu.

pellícula , nf Definition su pigighedhu de sa pedhe prus in pitzu; tira fine e longa meda ue si registrant is immàgines de unu filmi, o sa figura chi si ndhe bodhit a màchina fotogràfica 2. e, gira ca ti giro, in sa pellícula at fissadu un'istória ridícula Translations French pellicule, film English film Spanish película Italian pellìcola German dünne Haut, Film.

pellipellítza , avb Definition èssere p. de ccn. cosa = carriau, totu prenu de…, callagalla, a pedhi; giogandho a cadhos fortes, sa 'mama' pregontat a su piciochedhu chi portat is cumpàngios cicios a cuadhu P., cantos sunt custos? (is pódhighes chi at bogau ma chi cudhu no podet bíere) Sentences che fit meighinendhe in binza… mi ndh'est torradu cun sos trastes pellipellitza de zorfo! Etymon srd.

pellítza , nf Definition pedhe de animale conciada cun totu sa lana o pilu e fata a bestimentu; genia de macarrone de sa matessi genia de su spíciua e gheta: pasta unu pagu téndhia, alladiada, segada a orrugos, cota e cundhia che a totu is macarrones; in cobertantza, imbriaghera 2. li fit dendhe a manigare pellitzas, sas piús bonas chi aiat fatu in vida sua 3. nche so lassinau in su chimentu de sos iscopiles ghiràndheche a domo cada sero una bete pellitza!

pellitzòne pedhitzòni

pellógu , avb Definition aifatu de su logu, peri su logu Sentences a duos e tres betos fut s'allogu e a bois s'alzola e s'istula, sa terra innetiada a tula tula, sa pedra acolta a muntone pellogu (Piras)◊ tengu cosixedha ispainada pagu pellogu Etymon srd.

pellòne , nm Definition genia de sachedhu prenu de pedra o de ballas isparau o brillau po fèrrere e fàere male Etymon spn. pellón.

pellongaméntu , nm Definition su pellongare, allonghiadura Synonyms e antonyms pellongu.

pellongàre , vrb: perlongai, perlongare, prelongai Definition tirare a longas, tirare agoa, lassare istare su de fàere a un'àteru tempus; allonghiare calecuna cosa Synonyms e antonyms allonghiai, atrassai, crastinare, illonghiare | ctr. allestire, impressire / incruciai Etymon itl. perlongare Translations French prolonger, renvoyer English to prolong, to delay Spanish aplazar, prolongar Italian prolungare, differire, procrastinare German verlängern, aufschieben.

pellóngu , nm, avb: perlongu Definition tempus in prus chi si giaet po fàere un'óbbrigu / pònnere una cosa p. = de longu; tirare p., pellongos = tirare a longas, su si pigai tempus meda Synonyms e antonyms atrassadura, dilata, porra Etymon srd. Translations French renvoi, délai English delay Spanish aplazamiento Italian differiménto, dilazióne German Aufschub, Verzögerung.

pelmíssu , agt, nm: permissu, pilmissu, premissu Definition chi si lassat o chi si podet fàere; genia de adduida chi si giaet po pòdere fàere calecuna cosa / pàrriri sa morti in p. = lègius de fai a tímiri, pantàsimas 2. àpidu su pelmissu regulare, cun sas retas a pala, fatendhesindhe gala, Pep'Iscedhu si aviat a piscare ◊ candho creia de bos cuntentare, in s'ufítziu mi ant negadu su permissu! Translations French permis, permission English permission Spanish permiso Italian permésso German erlaubt, Erlaubnis.

pelsòne , nf, nm: persona, persone, personi, pertzoni, pessona, pessone, pessoni, prassoni, pressona, pressoni Definition su cristianu, ómine o fémina, cunsiderau po totugantu su chi est de carena e de cumportamentos, su chi paret e fintzes su chi est chentza chi si pàrgiat coment'e ideas, cultura, capacidades, importu e àteru Synonyms e antonyms carena / cdh. passona Idioms csn: pessone bona = onesta, triballante, contivizosa, acabada, de calidades bonas; pessone mala = metzana, dada a su malu fàghere Sentences medas otavas, modas e frores bivint solu in sa mente de is personas antzianas ◊ coment'e persone cumpariat pagu: fit bàsciu e gobbosu ◊ at pentzau ca fiat una pressoni chi contat meda ◊ si bident sos persones aferrèndhesi ◊ sa limba est una, e própiu no sa peus, capatzidade naturale de sa pessone e de totu sa zente ◊ no bi votat niunu in sa pelsone mia: ndhe fato su chi chelzo! ◊ bio chi est persona itelligente e de bonu sensu Surnames and Proverbs prb: sa personi intelligenti no si abantat mai Etymon itl. persone Translations French personne English person Spanish persona Italian persóna German Person.

pèlte , nf, nm: apesta, pesta, pesti Definition maladia mala apicigosa chi s'ispraghet e cundhit gente meda, ma fintzes maladia o male bastat chi siat; gente mala chi no faet a dha padire / maladias de su matedu, totu genias de codrolinu microscópicu: pesta o fintzes arrúngia de sa fògia (Taphrina deformans) chi faet sa fògia de unas cantu matas (es. péssighe, méndhula) coment'e a bubburucas, a giúmburos; p. de sa fruta (Fusicladium pirinum); p. niedha, p. de s'àxina o fintzes pódhine biancu (Oidium Tuckeri) Synonyms e antonyms pidémia 2. pro cussu pelte malu solu timo! ◊ est ue passas a segare tue che candho passet una mala pesta ca mata sana no lassas in logu Etymon ltn. peste(m) Translations French peste English pestilence Spanish peste Italian pèste German Pest.

peltúnghere patúngi

peltúnta , nf: pertunta, pretunta Definition sinnu de bestiàmene, un'istampu tundhu fatu in mesu in mesu de una o fintzes de ambas origas / pertunta scadrogada: duos sinnos impare Sentences fut un'ainedhu murisinu cun urigas sinnadas a pretuntas Scientific Terminology pst Etymon srd.

peltúntu , pps, agt, nm: pertuntu Definition de peltúnghere; totu fatu a istampos; ispada o manunta de su telàrgiu, totu a istampos Synonyms e antonyms bucadu, istampadu, paltusatu Idioms csn: sa trudha pertunta = sa terudha istampada; pedra pertunta = pedravúmiga 2. su betzu zughiat una bértula pertunta Translations French percé English pierced Spanish agujereado Italian forato German durchbohrt, gelocht.

peltusíta , nf: pertusita Definition genia de druche, mannu, ladu, unu pagu ischeadu a ferru de cuadhu ma prus apertu, o fatu fintzes a bisura de lóriga; genia de pane mannu (su tanti de sete panes de fresa) chi sa famíglia de unu mere faet a ispianada grussa e totu pintada po dha giare a su massaju de domo úrtima die de annu o sa die de Annunou Sentences cantos càbudes, cantas peltusitas e cantos pabassinos tue as cotu!…◊ in sa peltusita, su dulche piús mannu e bellu, bi fint figurados totu sos tribàglios de s'ómine Scientific Terminology drc, pne Etymon srd.

pèna , nf Definition css. sufrimentu chi no siat pigau a bonugoro, po male chi ndhe benit chentza dhu bòllere, fintzes pentzamentu, dispraxere; su pl., is dolores de s'illieróngiu e fintzes dolores a bentre po maladia; su chi si betat a pagare o iscontare a cundenna po dannu o male chi unu at fatu Synonyms e antonyms dolorias, pispinidura / cundenna | ctr. conciolu, cuntentesa, gosa, prégiu Idioms csn: bènnere sas penas = comintzare sos dolores de s'illieronzu; èssiri in penas de fogu = sufrindhe meda, de no ndhe pòdere istare; pònnere sa p. = betare su de pagare, a cundenna; pagare, smarigai sa p. = iscontare sa cundenna, dare su chi ant betadu a pagare pro su dannu fatu; addulchire sas penas = allebiai su sunfrimentu, su disprexeri Sentences no ti lees pena pensendhe a mie! ◊ candho ti lasso, su coro intendho in pena ◊ bois chi bidides sos males nostros, abbrandhade sa pena! ◊ dia chèrrere su consolu chi apàsigat sa pena ◊ mi picant a dischíssiu sas penas de s'amore ◊ fui in penas de fogu: mairu miu s'intendiat mali e guidendi circhendi su dotori! 3. cun pena de sa vida, custu lu depes fàghere! ◊ pensa a sos innotzentes chi sufrint penas! ◊ santa Nostasia a manu sua s'at giau sa pena ◊ li at postu pena de sa vida si no ndhe batiat sa prus bella Etymon ltn. poena Translations French peine, chagrin English pain, punishment Spanish pena Italian péna German Leid, Sorge, Strafe.

penài , vrb: penare Definition sufrire, istare sufrindho, fàere una cosa a sacrifíciu; nau de sa fémina príngia, èssere a dolores illibbertandhosi / penai sa morti = sufrire meda, istentare morindho Synonyms e antonyms pascionare, patire, peleai, penitai, penoriare, piare, sufrire | ctr. gosai Sentences morti, beni e pigamindi: no mi lessis a penai! ◊ fillu miu isfortunau, dèu ti apu penau, dèu ti apu sentiu! (L.Cocco)◊ ses brujendhe in s'eternu disbaratu o ses penendhe ancora in purgadóriu? (P.Casu)◊ a bortas is fillus imbrólliant su babbu e sa mama chi funt penendi po dhus fai èssi cancuna cosa 2. candho la fipo parturindhe l'apo penada duas dies e duas notes: pro bi lassare sa vida, mama e fiza! Etymon srd. Translations French souffrir English to suffer Spanish penar, padecer Italian penare German leiden.