sceberàu , pps, agt: seberadu Definition
de sceberai; foedhandho de su frutu de is matas, chi si cumènciat a bíere comente sa mata est perdendho su frore / s. che trigu bellu = chirriadu cun incuru mannu
Synonyms e antonyms
chirriatu,
ischeriadu,
scerau
2.
sa méndhula est totu seberada e ndhe zughet meda puru
Translations
French
séparé,
choisi,
noué
English
separated,
selected,
set
Spanish
separado,
elegido,
transformado en fruto
Italian
separato,
scélto,
allegato
German
getrennt,
ausgewählt,
angesetzt.
scebéru , nm, agt: iscioberu,
scioberu,
seberu 1,
séberu,
séperu,
séveru Definition
su isceberai; chi est fatu a iscéberu, isceberau, de su méngius
Synonyms e antonyms
iscéberu,
iscera 1,
ischerta,
sebelta
Idioms
csn:
fai s.; avb. donai a s., andhare a s.; fressadas de séberu = cobertas de lana téssidas in manera diferente; peràulas sèberas = pesadas, bene nadas, chirriadas aposta; abba sèbera = abba bona, de sas menzus; ua sèbera = su séberu, àxina bella po papai, po fai a pabassa, po allogai; dies sèberas = diis nodias; fàghere su séberu (nadu de sas àrbures) = inzendrare, chirriare su frutu, mudare su fiore a frutu
Sentences
custu puru ischiant e si l'ant chérfidu, fatendhe unu séberu
2.
tricu séperu, ua sèbera, bitellos sèperos ◊ prepareint issios de castagna, fatos de linna sèbera ◊ sos massàgios ant batidu sas cugustas de su trigu séberu ◊ est longu che canna sèbera ◊ ses macu che loa e bucallotu a séveru! ◊ cantu prus àxina sèbera portat, su fundu, prus binu bonu essit
Etymon
srd.
Translations
French
choix,
sélection
English
choice,
selection
Spanish
elección,
selección
Italian
scélta,
selezióne,
opzióne
German
Wahl,
Auswahl,
Auslese,
Option.
scecutài , vrb: escecutare*,
iscicutai,
scicutai,
sciucutai Definition
su chi faet sa giustítzia candho a unu ndhe ndhi pigat su chi tenet; furare totu, giare a pitzu a ccn. po che dhi furare sa cosa, po dhi fàere dannu, fintzes brigare meda / fata e scicutada! = fata (sa mancàntzia) e pagada
Synonyms e antonyms
aprensionai,
imbargai,
issucutare,
istajire,
preare
/
irrobbare
Sentences
su meri dh'iat fatu scicutai finas a ndi torrai totu su chi dhi depiat ◊ sa giustítzia dhu scicutit!
2.
gagliotu, totu sa dí est scicutendimí sa butega! ◊ ant lassau totu su logu scicutau ◊ meda tempus fait, is terras funta scicutadas de is Turcus: torrobbànt is massajus e nce dhus portànt in Turchia
Translations
French
confisquer,
réquisitionner
English
to requisition
Spanish
embargar,
secuestrar
Italian
sequestrare,
requisire
German
beschlagnahmen,
abnehmen.
scèda , nf: isceda*,
scera 2 Definition
cosa chi si mandhat a nàrrere o chi si benit a ischire de calecuna chistione, de unu cumandhu, arresposta a una dimandha
Synonyms e antonyms
apolta,
arraspusta,
assunta,
noa,
segurtade,
segurtànsia
Idioms
csn:
mandai, torrai sa s., tènniri s. ca..., de...; mi ndi eis a torrai sa s.! = mi ndhe azis a torrare sos contos!, azis a bídere s'antzua!, de seguru at a andhare male ca sa chistione est comente so nendhe deo!
Sentences
est arribbada sa sceda lègia de sa spaciada sua ◊ torraimí sceda de cudha chistioni! ◊ mi at preguntau scedas de mammai ◊ depeus torrai sceda a chini si at mandau ◊ su cantadori campidanesu prus antigu chi s'iscínt scedas seguras est Nàssiu Deplanu ◊ ndhe allegamus e tra duas cidas torrais ca bosi torramus scera ◊ at fatu sa pregunta e aspetat a dhi torrai sceda ◊ est lómpia sa scera trista de sa morti sua
3.
ni cun santus, ni cun tiaus no nci brulleis meda: assinuncas oi etotu ndi eis a torrai sa sceda e si apu a biri a bacedhus, fatus a cancarroni!
Translations
French
renseignement,
nouvelle,
annonce,
avis
English
information,
response,
news
Spanish
información,
noticia,
anuncio
Italian
informazióne,
notìzia,
respònso,
annùncio
German
Information,
Nachricht,
Antwort,
Mitteilung.
scedassài , vrb: scedatzai,
sciadatzai,
sedatare,
sedatzai,
sedetare,
seratare,
setatzare,
sedetare Definition
trebballare a sedatzu; mòvere de un'ala a s'àtera in lestresa e a tanti bortas che unu sedatzu faendho sa farra; pigare a ispintas e a tiradas fortes a unu, o fintzes pigare a boghes, a briga
Synonyms e antonyms
cerri,
cherrintzonare,
farinare,
iscerai,
issedatzare,
spalinai,
stedetzai,
tedatare
/
saidare
Sentences
ant marrau, iscraminau, purgau, cérriu, scedatzau (F.Onnis)◊ sa farra scedassada bolit crobis de òru… ◊ sont setatzanne sa símula ◊ fiza mia, lassa su sedatu za sedetat solu!…◊ bois bazi, za la sedeto deo sa farina!
3.
chi dhui fui istétia dèu gei mi dh'iu sciadatzada!
Etymon
srd.
Translations
French
tamiser
English
to sift
Spanish
cribar
Italian
setacciare
German
sieben.
scedassàu , pps, agt: sedatau, sedatzau Definition de scedassai; chi est fatu, passau o illimpiau in sedatzu. Synonyms e antonyms cdh. siatzatu
scedatzadòri , nm: sciadetzedori,
sedatzadore,
sedatzadori,
sedetzadori,
seraciaroi,
sereciaroi Definition
chie sedatzat; trastu po sedatzare, genia de iscannu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes allisaos allobaos cun is peis po dhue pònnere e mòvere su sedatzu faendho sa farra, aintru de su canistedhu
Synonyms e antonyms
cangiadòrgia,
issedatzadòrgia,
sedatadorja,
sedatagiola,
steretzadori,
tatajola,
tedatajola
2.
su sciadetzedori est de linna e si ponit aintru de su canistedhu ◊ pigàt su sedetzadori e su sedatzu e si poniat a fai sa farra
Etymon
srd.
Translations
French
trieur
English
sorter
Spanish
criba
Italian
cernitóio
German
kleine Bank zum Sieben.
scedatzài scedassài
scedàtzu sadàtzu
scedàu , agt: iscedau,
scerau 1,
sciadau,
sciadrau,
sciodau Definition
foedhu chi si narat mescamente po lastimare a unu po calecunu dannu, male (ma fintzes cun istima a unu pipiu), o fintzes cun ironia po cosas de bonu
Synonyms e antonyms
deldiciadu,
dirgrassiadu,
mabassortau,
malafadau,
malafortunau,
míseru
/
feritzedhu!,
scurixedhu!,
siscuru!
Sentences
sciadau, pobidhu miu bellu: as a èssi fadiau, puru!
2.
prenit e isbuidat corus scedaus
3.
scerau, epuru dhi praxit sa cosa bella!
Etymon
srd.
Translations
French
le pauvre!
English
poor (thing)
Spanish
¡pobrecillo!
Italian
poverino!
German
der Arme!
scedhài, scedhàri , vrb: iscedhai, schedhai Definition isceberare e fintzes cricare; essire, istesiare, bogare de sa chedha, pònnere a una bandha coment'e cosa mala / s. is nonnus = scioberai is pardinus; scedhaisí de su tallu = (nau de gente) essíreche a s'oru, fàere diferente de is àteros Synonyms e antonyms chirrare, isceberai / arrefudai, stagiai Sentences s'interrogu si fait cun passiéntzia, scedhendi is iscedas giustas ◊ tui ti scedhas àteru dannu puru, fendi aici! ◊ custa est sa filla chi ant scedhau po mulleri ◊ est papendu e portat is ogus in su talleri po biri s'arrogu de scedhai! 2. chini mi schedhat e no arrespetat is fuedhus mius, tenit su chi dhu cundennat (Ev)◊ chini no dh'at a ascurtai at a èssi schedhau de totu sa genti ◊ no ses dispràxia de mi biri a solu e schedhau de totus? ◊ is duus pastoris oi scedhant donniunu is brebeis suas Etymon srd.
scédhu 1 , nm Definition su scedhai Synonyms e antonyms iscéberu, iscera 1, sceberu Sentences ant fatu su scedhu de is nonnus de su bàtiu Etymon srd.
scédu , nm Definition su fígiu chentza naschire de un'animale, o fintzes candho est piticu Synonyms e antonyms fedu.
scèfa , nf: cerfa, scerfa Definition sa pagighedha fine chi abbarrat a muntone in s'argiola de comente ant treulau su laore; su fundhurúgiu chi faet s'ógiu Synonyms e antonyms coale, coana, cugudhau, cuguzone, mucra, scefabi 2. ciai no eis a nai ca soi ponendu ollu arràncidu, comenti fait cancunu chi nci ponit peri sa scerfa! 3. dhoi nd'at una scerfa manna! Scientific Terminology rbr Etymon srd.
scefàbi , nm: scerfabi, scerfàui Definition sa pàgia chi si sèberat in s'argiola treulandho, sa camisa o càscia de su trigu ancora in s'ispiga candho no est ancora bene pistada Synonyms e antonyms aunna, cugudhau, scefa Scientific Terminology rbr Etymon srd.
scèlta , nf: isceta*, sceta, scete Definition cannone crutzu acancarronau conc'a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru de s'istrégiu inue est intrau / min. scetixedha, scetigedha Synonyms e antonyms grifone 1 Sentences furint andaus a mangasinu, abertu sa scete de sa cuba e cumenciau a bufai.
scemiài , vrb: sciamiai,
sciumiai,
sciumiari Definition
mòvere coment'e iscutulandho, a cropos; su si mòvere a iscutuladas lestru lestru, fintzes po arrennegu; betare cosa a ispergiadura, coment'e betandho abbasanta (o fintzes cun móvias a iscutuladura, bogandho o istirandho su bratzu)/ sciumiai musca = catzare o issuliare musca
Synonyms e antonyms
fruschinare,
iscabiare,
ischirchinare,
sachedhare,
scontziai
/
cadredhai,
fruschinare
/
ispàlghere,
isparcinare
/
isciuliai
Sentences
si sciàmiant is bratzus, sa coa, is corrus, sa conca ◊ andat cun is bratzus sciàmia sciàmia ◊ su malloru, sulendi che píbera, si nci dh'iscudit asuba sciamiendu is corrus acutzus
2.
no dh'est aggradau su dhi pediri su dépidu e po cussu si nd'est andau sciumiendi (G.Mura)◊ si bit su muschitu sciàmia sciàmia allutau de su druciori de su mustu
3.
Nàssiu ndi essit cun sa pingiada de su brodu budhiu e intonat "Asperges me hysopo et mundabor!" scemiendi brodu a sa spentimadura! ◊ su massaju sciàmiat su lori in sa terra arada
Etymon
ltn.
*ex-minare
Translations
French
agiter
English
to waggle
Spanish
menear,
agitar
Italian
dimenare
German
schlenkern,
schütteln.
scempiadúra , nf: isempiadura* Synonyms e antonyms isempiúmene.
scempiài , vrb: iscempiai*, scempriai Definition pònnere istrúpiu, fàere dannu mannu a personas, animales, a matas Synonyms e antonyms bisastrare, irfrezare, iselmorare, iseniare, istropiare / ifasciare, iscalabrare, istrossare Sentences s'est scempiau de manu sua etotu ◊ at donau unu brínchidu e de campanibi si nc'est ghetau a una mata, pirígulu de si scempriai!