Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

irdarcilàe , vrb: isarchilare, isaschilare, isaschilai Definition iscadranchilare is animales, segare su cadranchile (po fàere dannu); fintzes atzopiare, segare a iscambadura Synonyms e antonyms iscarronare, scadracilai, scardanchinare, scarracillai, scarrengibai / assopiai Sentences pro dispetu, tziu Matiu aiat isarchiladu duas bacas a tziu Batista 2. Zubanne su craparju est totu bida topu, isarchilau, a baculedhu ◊ pacubene meu, fipo tzopu, isarchilatu! 3. sas cambas de sos funnos istrempaiant a terra chin d-unu tzocu búitu, isarchilatas dae sa urvajola Etymon srd. Translations French couper le jarret English to cut the hocks Spanish desjarretar Italian sgarrettare German die Hachsen durchschneiden.

irdebbilitài , vrb: irdebbilitare Definition fàere a debbilesa, fàere débbile; nau de cosas, ifinigare, fàere prus pagu de agguantu Synonyms e antonyms acalamai, ifrachire, illaunire, indebbilitai, infrachessi, isteniai | ctr. afortire Sentences si t'irdebbilitas est peus: sacu irbóidu no abarrat istantàrgiu ◊ sa gana at irdebbilitau sos ànimos prus fortes 2. si che ndhe li sighis a segare meda, de linna, l'irdebbilitas e no rezet prus, custa cosa! Translations French débiliter, affaiblir English to weaken Spanish debilitar Italian debilitare, indebolire German schwächen.

irdentàe, irdentàre , vrb: isdentai, isdentare, sdentai Definition bogare o pèrdere dentes Synonyms e antonyms ilmarruncare | ctr. indentie Etymon srd. Translations French édenter English to break the teeth Spanish romper, perder, sacar los dientes Italian sdentare German die Zähne verlieren.

irderbài , vrb: iserbare, iservare Definition tirare o bogare s'erba de mesu de is cosas prantadas o semenadas po fàere crèschere méngius custas Synonyms e antonyms disenare, ibrebare, illansanare, isaligare, iscobiscai, isciligare, scardai, sderbai Sentences su massaju bonu marrat e iservat su chi at semenadu ◊ apo iserbadu s’arzoledha de sa prantaza ◊ fipo iserbandhe labore ◊ sas tzapitadoras istant oras e oras gruciadas iservendhe su laore Etymon srd. Translations French désherber English to weed Spanish desherbar, escardar Italian diserbare German das Unkraut vertilgen auf.

irderrúere , vrb: sderrúiri Definition andhare o fàere andhare male, de male in peus, fàere andhandho e peorandho Synonyms e antonyms abbotinare, arroinare, atzimare, azinare, decaire, derrocai, derrúere, ifasciare, isberrúere, iscalabrare, iscempiai, isciarrocai, isciusciai, ispèldere, istrossare Etymon srd. Translations French être en décadence, tomber en ruine, se ruiner English to decay Spanish decaer Italian decadére, andare in rovina German verfallen.

irdisíre , vrb Definition iscancellare, iscolorire de no si bíere, samunare Sentences s'umbra de sa morte che cherzo irdisire innanti chi mi fatat tropu male! ◊ s'abba de su riu aundhadu no mi che l'at a irdisire mai custu pecadu! ◊ s'amore chena taca no che l'irdisit mancu sa morte 2. bi tenia cutzaras e cutzarinos irdisidos (N.Pianu) Translations French effacer English to delete Spanish borrar Italian cancellare German löschen.

irfamiàre , vrb: isfamare, isfamiare, sfamai Definition guastare o leare sa bona fama a unu bogandhodhi fogu, naendhondhe male, a disonore Synonyms e antonyms allimbare, foghigiai, imposturai, infamai, innorare, tragagiai Sentences traitore, eite as fatu a isfamare sa bidha de Fonne?! ◊ cussu est isfamiandhe totu sas féminas 2. po sas fémminas isfamiadas naiant: "Custu, candho fiat naschia, dh'iat nau sa levatritze" Etymon itl. infamare Translations French discréditer English to discredit Spanish desacreditar Italian screditare German diskreditieren.

irfarfaruzàre , vrb: isfarfaruzare, isparfaruzare Definition fàere sa cosa a farinos, a farfaruza, a orrughedhedhos Synonyms e antonyms afirinedhai, apimpirinai, fratazare, ifriare, ifrighinare, isfafarinare, scirfinai, sfiniallai, spamparinai, spimpirallai, spimpiridai, trisinai 1 Etymon srd. Translations French émietter English to crumble Spanish desmigajar Italian sbriciolare German zerbröckeln.

irfarinàre , vrb: isfarinai, isfarinare, sfarinai Definition fàere a farinos, fàere a farra, a sales, a orrughedhos piticos; dhue at logu chi dhu narant po irranare su moriscu Synonyms e antonyms irfarfaruzare, sciarinai / afarratzai, infarraciai, pipionire Sentences s’arrebbussu ndi est calau de is murus e si est isfarinau a terra Translations French réduire en farine English to pulverize Spanish pulverizar Italian sfarinare German zermahlen.

irfocàre , vrb: irfogare, isfogai, sfogai Definition iscapare, lassare andhare, essire comente faet calecuna cosa coment'e poderada, traténnia a fortza (dolore, maladia, arrennegu o àteru), nau fintzes in su sensu de àere allébiu Synonyms e antonyms isciogai Translations French épancher sa douleur, exaler sa colère, éclater English to vent Spanish desahogar Italian sfogare German ablassen.

irfodhiàre , vrb: isfodhare, isfodhiare Definition coment'e pèrdere su súlidu, s'ària; èssere a fodhidas, torrare àlidu a pelea e a moida, coment'e chi is prumones siant unu fodhe; fintzes pèrdere o abbrandhare s'arrennegu Synonyms e antonyms abbatimare, afandhare, assagadare, assupai, isalidare, sufratare Sentences sos pitzinnos curriant fatu de sa moto fintzas a s'irfodhiare ◊ si fit irfodhiatu coment'e unu fodhe nandhe: Galu bi ndh'at? Etymon srd. Translations French s'époumoner, essouffler English to breathe (out), to be out of breath Spanish resollar, resoplar, jadear Italian sfiatare, respirare affannosaménte German ausströmen, Atemnot bereiten.

irfoetàre , vrb: isboetare, isfoetare, isfuetare, sfuetai Definition iscúdere, atripare a foete; nau de su bentu, passare a súrbios, forte meda, coment'e cropu de foete Synonyms e antonyms afuetai, fertzire, fuetare, iscorriai 1, prammetai, trillai Sentences at isboetadu s'ebba e su carrotzinu s'est móidu furiosu 2. tota sa note su bentu ierrile at isboetadu sas carrelas e sos gúturos ◊ Gesummaria cantu iscurigore, ite note niedha e tempestosa: úrulat e pianghet dogni cosa isfuetada da' tantu rigore! Etymon srd. Translations French fouetter English to lash Spanish azotar Italian sferzare German peitschen.

irfollàre , vrb Definition lassare o fàere lassare unu logu in medas totus impare Sentences su bonu de sa zente fit irfollada in su monte, in tempus de gherra Translations French se disperser, évacuer English to disperse Spanish evacuar, desalojar Italian sfollare German räumen.

irforticàre , vrb: irfurticare Definition bogare o istacare su ortigu de is matas de su suérgiu (de su truncu) Synonyms e antonyms idortigari, isgurticiare Etymon srd. Translations French détacher de l'arbre le liège English to remove cork Spanish descorchar Italian disugherare German entkorken.

irfortzàre , vrb: isfortzai, isfortzare, issortzare, sforsare Definition pònnere a fàere ifortzu, prus fortza de su chi si podet, pònnere a calecuna cosa chi si agguantat cun dificurtade, fàere fortza o fortzare a tropu Synonyms e antonyms fortzai Sentences no irfortzes sa fune ca si segat, ca est débbile! ◊ su destinu est custu: non dhu depeus isfortzai ◊ torradu bi ses tue a t'isfortzare chirchendhe versos ue no bi ndh'at! (Pirastru)◊ si est irfortzadu chin s’arte de ndhe rèndhere prus bellu s’agherzu Translations French forcer English to force Spanish forzar, esforzar Italian sforzare German anstrengen.

irfotzolàre , vrb: irfozolare Definition girare is fòglios o pàginas de unu libbru, de unu giornale Sentences si poniat sos otzales, si nche mintiat su pódhiche a buca pro l'imbusinare, chin su giornale vene ispartu, e comintzaiat a lèghere e a l'irfotzolare Etymon srd. Translations French feuilleter English to leaf through Spanish hojear Italian sfogliare German durchblättern.

irfozàre , vrb: isfogiare, isfozare, sciollai Definition betare, segare o pèrdere sa fògia, nau de su matedu Synonyms e antonyms irfozire | ctr. infollai Sentences in tempus de sicore meda sas àlvures s'isfozant ◊ totu acurtzu a sos budrones semus irfozendhe sos fundhos de sa bide Etymon srd. Translations French effeuiller English to strip the leaves Spanish deshojar Italian sfogliare German entblättern.

irfozíre , vrb: isfogire, isfozire, issotzire Definition betare, segare o pèrdere sa fògia Synonyms e antonyms irfozare | ctr. infollai 2. bidha, intregada a sa farche e isfozida a sos tocos, moris che su sero in sa caminera de sa note (C.Puddu) Etymon srd. Translations French défeuiller English to defoliate Spanish deshojar Italian defogliare German entblättern.

irframmajàre , vrb Definition bogare, fàere fràmula meda; coment'e pigare fogu, allúere, nau de persona, essire orrúbios in cara Synonyms e antonyms flammiai, irframmiare 2. bidendhe cudhu zòvanu, a sa pitzinna si li fit irframmajaa sa cara e unu tochedhu li aiat demozau sa petorra (G.Brocca) Translations French s'embraser English to glow, to redden Spanish llamear Italian fiammeggiare German aufflammen, brennen.

irfrebbàre , vrb Definition essire sa frebba, passare sa callentura Synonyms e antonyms isfrebbire Etymon srd. Translations French ne plus avoir de la fièvre English to bring s.o.'s temperature down Spanish bajar la fiebre Italian sfebbrare German fieberfrei werden.