Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ispartzíre, ispartzíri , vrb: ispraciri, ispreciri, ispretziri, spartiri Definition fàere is partes, segare una cosa in partes oguales; fàere a orrugos Synonyms e antonyms addesumare, cummesare, cumpaltire, dividire, paltire / arrogai Sentences dhi piat a èssere pràchiu de abbarrare cun is cumpàngios a ispartzire sa nenciolla chi giughiant in busciaca ◊ tres ladronis funt andaus a campusantu a s'ispretziri su dinai chi iant furau 2. nos cherides ochíere? Fachídelu, ispartzídennos! (L.Pusceddu) Etymon srd. Translations French partager English to share Spanish repartir Italian ripartire, spartire German teilen.

ispassàre , vrb: ispassiai, ispassiare, spassiai Definition cricare e pigare is ispàssios, divertimentu / ispassiàresi che sóriche in mesu de casu = própiu a cusséssia, meda Synonyms e antonyms desogai, diveltire, isvrasiare, sulassai Sentences cun tegus giogo e m'ispasso ◊ sa mariposa ispàstigat su bolu nendhe: "Si devet ispassare chie est sanu!"◊ commo torramus a pitzinnos e nos ispassiamus ◊ cussos su dinare si l'ispàssiant ◊ mi chèrgio unu pacu ispassiare ◊ sos pitzinnos s'ispàssiant cun sa fatzienna de sa binnenna Surnames and Proverbs prb: tempus malu, ispassadilu! Etymon itl. spassare Translations French s'amuser English to amuse oneself Spanish divertir, entretener Italian sollazzarsi German sich unterhalten.

ispassigiàe, ispassigiàre, ispassigliài , vrb: ispassillai, ispassizare Definition istare a su andhetorra ponendho passos tanti po si mòvere, po ispàssiu; fàere calecuna andhada a unu logu tanti po andhare, fintzes chentza bisóngiu Synonyms e antonyms passigiare* Sentences po candu si essit a ispassillai si at a biri isposus andendi a galopu (Z.Tuveri)◊ sos àteros sunt ispassizanne in su curridoju ◊ su sero annant a ispassizare in sas foraldidhas ◊ dhu spassigliànt a sonu de trumbita e de passu in passu torrànt a dh'aciotai Translations French se promener English to walk Spanish pasear Italian passeggiare German spazierengehen.

ispatàre , vrb: ispatzare 1 Definition illimpiare sa terra segandhondhe totu su matedu po dha prènnere, o fintzes segandhondhe s'erba; illimpiare, frobbire Synonyms e antonyms ammatutzare, ilbratare, immatai, irrascare, isputzucrare, matai, scrachirai Sentences su terrinu cheret ispatadu ca sa malesa no lassat crèschere àteru ◊ comintzeit a bogare coighina ispatendhe majas de chessa ◊ za mi est costadu ispatendhe rú e tetinosu pro pesare sos ozastros!…◊ tocat de ispatzare sos oros de s'irriu ◊ no mandhant un'operaju po ispatzare s'erba chi ch'est! 2. ispatare sa corte de sa linna ◊ dàemi su frebbeucu a l'ispatare su nasu a su ninnu! Translations French déboiser, dégarnir un terrain des buissons English to clean, to clear of the trees (bushes) Spanish rozar Italian sbrattare, disboscare, decespugliare German abräumen, abholzen.

ispedhàre , vrb: ispedhiare, spedhai Definition tirare o bogare sa pedhe a s'animale mortu e fintzes bochíere; bínchere totu sa posta a su giogu / ispedhiare s'ànima a unu = ofèndiri, pigai a s'ànima, a dónnia logu Synonyms e antonyms iscogliare, ispellitzare / ispedhire, spilossai Sentences l'aia pótida ispedhiare, sa guàrdia, ma apo pessadu a sa pitzinna ◊ a cussu che dh'ant ispedhiadu ca fit malu 2. che li apo ispedhadu totugantu, zoghendhe a cartas! Etymon srd. Translations French écorcher English to skin Spanish desollar Italian spellare, scuoiare German häuten.

ispedhiài , vrb: spedhiae Definition disigiare meda, àere a disígiu, apílliu mannu de calecuna cosa o de ccn. Synonyms e antonyms apedhiae, desizare, renchènnere Sentences portamí su pipiu a dhu biri, ca m'ispédhiat! ◊ funt binti annus chi ammancu e is de domu m'ispédhiant! 2. torrau a innòi ses: m'ispedhiàst puru, lah, ca tanti ses pécula bella!… Etymon srd. Translations French désirer ardemment English to long for Spanish anhelar, codiciar Italian bramare, desiderare forteménte German begehren.

ispedientàre , vrb: isperientare, ispidientare, spidientai Definition bogare ispedientes, cricare calecunu arremédiu a unu bisóngiu, po arrennèscere in calecuna cosa; divertire, istentare s'àteru cun contos e chistionos Synonyms e antonyms abritiai / ispelegare, spassiai Sentences li at a cumbènnere de ispedientare carchi modu pro s'arrufianare a cussu, si nachi est ricu! ◊ tiu Pedru est un'ómine póberu e onzi die ispedientat carchi cosa noa pro campare sos fizitos ◊ paret bi leant gustu sos dutores a s'isperientare sos malores (G.Ruju) 2. fit unu trighínnia cumpridu chi baliat finas a fàghere a rosas pro ispidientare sos pitzinnos (A.Cossu)◊ annant a cadhu po triballiare o po s'ispidientare ◊ su traballu mi che ispidientat sa mala muta ◊ custos sunt poetas chi ispidientant sa zente Translations French inventer English to invent Spanish inventar Italian inventare German erfinden.

ispeigài, ispeigàre , vrb: speigai Definition bogare de fundhu, distrúere deunudotu, bogare de su mundhu, bochíere, giagarare Synonyms e antonyms arroinare, irmundhiare, ispedichinare, ispeighitare Sentences at ispeigau peripellogu totus is cumpàngius ◊ su bentu iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare (G.M.Cherchi)◊ fizu meu no bos che aiat ispeigadu e ochitu a trabballu ◊ los mineteit chi si si fint atrividos a intrare a bidha che los aiat ispeigados Etymon ltn. ex *pedica Translations French détruire English to destroy Spanish destruir Italian distrùggere German zerstören.

ispèldere , vrb: ispèrdede, ispèrdere, ispèrdiri, sperdi Definition andhare o fàere andhare male de no si agatare prus, distrúere, bochíere, derrúere / pps. ispérdidu, ispéirtu, ispertu 1 Synonyms e antonyms arroinare, derrúere, distrúere, ispeigai, ispeldisciare, istradhusciare, istrúere | ctr. allogae, atèndhere, badrare, contifizare Sentences sa bidha si che fit ispérdida dae un'apesta mala chi bi aiat coladu ◊ sa cane si est ispérdida: tota sa bidha apo fatu chirchendhe, ma totu nudha ◊ sas àrbures inoghe za fint bellas, ma como si che sunt ispérdidas ◊ custu logu innanti fit totu unu zardinu: mancadu su mere, si ch'est totu ispérdidu ◊ s'annu nos sunt ispérdidos sos porcos ◊ dhos ant avelenaos po dhos ispèrdere 2. ancu t'isperdant! ◊ mih no t'isperdas pro una fémina! ◊ chi ti pigu t'isperdu! ◊ Antoni at giutu fiancos, sinono bi ndhe aiat de s'ispèrdere! Etymon srd. Translations French détruire English to wreck Spanish destruir Italian distrùggere German zerstören.

ispeldisciàre , vrb: isperdiciai, isperdisciare, isperdissiai, isperdissiare, isperditziare, spedritziai Definition perdimentare sa cosa, ispèndhere dinare e cosa chentza contu e chentza cabu, po nudha, po cosas chentza importu o pagu sérias; irmundhiare, distrúere cosa, gente, nau fintzes in su sensu de dha fàere iscumpàrrere Synonyms e antonyms aperdimentare, burrusciare, disperdissiare, distrúere, isbaire, ispazetare, ispèldere, istradhusciare, istravuciare, istruichinare, sparafiai | ctr. aorrai, arresparmiai, collire, contifizare, istraviare 1 Sentences zente cun cabu bi cheret pro no isperdissiare su dinari ◊ cun totu su tabbacu chi ti fumas ti che as totu su bene isperdisciadu (P.Masia)◊ su bene ti l'as isperdisciadu pro su lussu ◊ mi feis isperdiciai cussu pagu chi tengu! 2. ispeldíscia su pabilu de sos muros, si ti faghet male ◊ su mundhu chena fide si ammalísciat, si ódiat e s'isperdísciat ◊ isperdíssia s'eternu arguai de ódios, istridos e prenetas! (G.Ruju)◊ los ant isperdissiados totu, siscuros! ◊ cun su fàghere bostru onestu che isperdissiades dimónios e súrbiles Etymon ctl., spn. Translations French gaspiller English to squander Spanish desperdiciar Italian dilapidare, sperperare, dissipare German verschwenden.

ispèllere , vrb Synonyms e antonyms ispellire Translations French apparaître à l'improviste English to appear suddenly Spanish surgir, brotar Italian apparire d'improvviso, con fòrza German erscheinen.

ispeltàre , vrb: ispertare, ispretai, ispretare, spertai Definition ischidare, mòvere o atzitzare s'atentzione, batire sa gana, s'apititu, fàere spertu, atentu, cabosu; pigare in cunsideru una chistione, cunsiderare po cumprèndhere e nàrrere ite o comente est, nàrrere sa cosa, ispiegare; petenare pilos iscrabionaos / ispertare paràula = bogare faedhu Synonyms e antonyms abbibare, dispertare*, insissiligai, intzidiare, ischidare, ispipigliare / isparpedhare, spetedhai Sentences su binu chi bufamus nos ispeltat su sentidu ◊ pighit una pruga, chi dhi podit ispretai s'apititu! 2. beniat una sennora chi si fachiat ispertare dae ajaja: a mimme mi nche bocabant fora pro no intèndhere su chi nabant ◊ e bois, limbas, ispertate! ◊ isse faedhat bene ispretendhe chistionos in italianu ◊ custa cosa no est ispertata vene ◊ sas oricras separaiant sos sonos s'unu dae s'àteru e sa limba chircaiat de los ispertare (M.Pira) 3. chin sas féminas no resessiat a ispertare paràula ◊ si fachet ajuare chene ispertare paràula, solu a tzinnos ◊"Bobbore! Bobbore!" repitiat tra issa chena resessire a ispretare faedhu (G.B.Fressura) Etymon ctl., spn. Translations French attirer, exciter, interpréter English to wake up, to prod, to interpret Spanish despertar, interpretar Italian destare, stuzzicare, interpretare German erwecken, auslegen.

ispeltzificàre , vrb Definition distínghere e inditare cun precisione Synonyms e antonyms dilindare, pertzisare Translations French spécifier English to specify Spanish especificar Italian specificare German genau angeben.

ispendhentàre , vrb: ispennentare Definition giare su pesu o càrrigu tropu a un'ala de no pèndhere prus cant'e pare a cad'ala po comente est postu, betare prus a un'ala, a su pendhente Synonyms e antonyms parangai Sentences leo una cosa a cada manu ca sinono m'ispendhentat ◊ si l'ispendhentat sa linna, a s'àinu, pone carchi preda a s'àtera fasche! 2. su pastore at ispennentau sas berveches conca a sa badhe Translations French déséquilibrer, pencher English to unbalance Spanish desequilibrar Italian sbilanciare German aus dem Gleichgewicht bringen.

ispèndhere , vrb: ispèndiri, ispènnere, spèndiri Definition giare, impreare, pònnere a calecuna cosa, nau mescamente de dinare, de benes chistios, de fortzas o àteru, in càmbiu de calecunu profetu, po un'iscopu, po unu lúcuru, po torracontu, po comporare / pps. ispéndhidu, ispesu Synonyms e antonyms galtare | ctr. balanzare, introitare Sentences at giogadu a caltas finamenta chi est reséssidu a che torrare su chi aiat ispesu ◊ chentza dinari no podimus ispèndhere! ◊ ti che as ispesu totu chentza contu e chentza cabu! ◊ in sa còmpora pagu dia ispèndhere Etymon itl. Translations French dépenser English to spend Spanish gastar Italian spèndere German ausgeben.

ispéndhia , nf Definition su chi s'ispendhet, mescamente in dinare, comporandho cosa Synonyms e antonyms galtu, ispesa | ctr. balanzu, intrada, lucru Etymon srd. Translations French frais, dépense English to spend Spanish gasto Italian spésa German Ausgabe.

ispendhulàre , vrb Definition èssere pendhe pendhe o orrúere segau a orrugos, nau de bestimentu iscorriau Translations French mettre un tissu en lambeaux English to hang in rags Spanish caer a jirones Italian sbrendolare German in Fetzen herabhängen, in Fetzen herunterhängen.

isperài , vrb: isperare, sperai Definition àere aficu, ibertu bonu, èssere in s'idea chi calecuna cosa arresurtet in bonu Synonyms e antonyms aficare Sentences no isperabo un'òpera mezus de custa ◊ po is méritus de Cristus podeus isperai de èssiri ascurtaus ◊ ispero de bos pòtere iscrívere ◊ isperamus chi non ghires a tardu ◊ fit isperandhe de tirare zorronada bona ◊ iat isperau de podi passai totu sa vida cun issu Etymon ltn. sperare Translations French espérer English to hope Spanish esperar Italian sperare German hoffen.

isperantziàre , vrb: sperantzai Definition giare bonos ànimos, giare isperu o ibertu bonu Etymon itl. speranzare Translations French donner de l'espoir English to give hope Spanish esperanzar Italian dare speranza German jmdm Hoffnung machen.

isperàre 1 , vrb: ispereare, isperiare, isperijare Definition abbaidare cun atentzione si si podet bíere calecuna cosa, bíere a logu atesu, meda, bene, ma nau fintzes in su sensu de connòschere, isperimentare Synonyms e antonyms adhiare, allutzare, apompiai, avistare, ciarizare, disocrare, iscudrignare, isperionare, palmizare Sentences at isperijadu bene e si est abbista chi fit una rúndhine ◊ s'àbbile bolat in altu isperiendhe in totue ◊ s'addoru sou fit su de isperiare a carrela candho bidiat passendhe s'ómine chi istimaiat ◊ dae su montighedhu ispériat totu sa leada ◊ est sétzidu isperiendhe sa zente chi passat 2. a tiu Nigola no ndhe li essesit mancu dae suta: solu dae sos ojitos isperieit un'illampizada! ◊ custa domo ispériat meda 3. mannedhu ischiat su chi naraiat ca aiat isperiadu sa vida e su tempus (A.Marroni) Etymon srd. Translations French scruter English to scan Spanish escrutar, escudriñar Italian scrutare German beobachten.