Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ismendhàre , vrb: smendai Definition agiustare su cumportamentu, pònnere arremédiu, iscontare, pagare su male fatu, is pecaos Synonyms e antonyms mendhare, corrígiri Sentences cales sunt sos pecados, sos orrores chi azis in sa cuscénscia a pizu apare, pro los chèrrere che màrtire ismendhare cun ijerros de fritu e de dolore? (A.Dettori) Etymon srd. Translations French corriger English to amend Spanish enmendar Italian emendare German verbessern.

isminunchíre, isminuncíre , vrb Definition torrare a s'ossu, essire iscarritzinu, làngiu Synonyms e antonyms apedhuncare, illanzigare, irromasire, istincare, scalaxiri, slangiri Translations French maigrir beaucoup English to lose weight a lot Spanish adelgazar mucho Italian dimagrire mólto German abnehmen.

ismugràre , vrb Definition truncare, segare Synonyms e antonyms immutzurrare, istuturai, secare Etymon srd. Translations French couper English to cut (off) Spanish cercenar Italian recìdere German abschneiden.

isocríre , vrb Definition betare o segare is ogos a sa linna Synonyms e antonyms isocrare Etymon srd. Translations French enlever les bourgeons English to take out buds Spanish desyemar, deschuponar Italian sbocciolare German entknospen.

isòlbere , vrb: isòlvere, isòrbere, isòrvere, isòvere, issòrbere, issòrvere, ixòvere Definition iscapiare cosa acapiada, bogare de pare is càbudos de un’acàpiu o nodu; iscagiare, nau de cosa tostada chi torrat a lícuida; acabbare un'incàrrigu, nau pruschetotu de organísimos fatos de gente votada / pps. isoltu; ibue ch'est isoltu? = a ue s'est imbertu? aundi est andau? Synonyms e antonyms ilgiobare, illiare, isprèndhere, scapiai / sòlbere | ctr. acapiae, prèndhere Sentences isòrbere unu nodu, una fune, un'animale ◊ isolvesit sas presuras de su pacu e lu abberzesit ◊ no resessit a ixòvere un'àinu dae sa lóriga 2. sos montes si ant a isòlvere che sale ◊ s'oro isoltu ◊ sa cosa fit ixovèndhesi che néula ◊ sa gherra lis issorviat sos sentitos in su lutrau 3. su cussizu pro lege s'ixoviat ca deviant fàghere votassiones noas 4. de candho ispricaiat su faedhu e isorveit sos primos passitos a pagu a pagu si fateit mannu Etymon srd. Translations French défaire, dénouer English to untie Spanish desatar, derretir, disolver Italian sciògliere, slacciare, slegare German lösen, aufschnüren, losbinden.

isordulàre , vrb Definition pònnere a tréulu una cosa giai bene posta, assentada Synonyms e antonyms isciasciai, iscordulare, iscunsertare, scuncodrai, suliertare, trauai | ctr. adaretzai, assantai, remonire 2. custa cosa est totu isordulada, nada goi, e no si cumprendhet! Translations French mettre sens dessus dessous English to upset Spanish trastornar Italian scombussolare German in Aufruhr versetzen.

isorichedhàre , vrb: isorighedhare Definition ispistorare, segare orrughedhos pruschetotu de is oros de s'istrégiu de terra o de imbidru Synonyms e antonyms irbicare, irmossighedhare, spissigorrai, spistorai Etymon srd. Translations French ébrécher English to chip Spanish desportillar Italian sbreccare German anschlagen.

isorrobbàre , vrb: issorrobbare Definition leare, furare s'orrobba, sa cosa, a s'àteru a poderiu, cun sa fortza, a gherra: si narat fintzes in su sensu de imbuidare, fàere buidu Synonyms e antonyms acrassare, afufai, arrapagnare, aungrare, furai, inghitai, irrobbare, sdorrobbai Sentences si lu cheriant isorrobbare, totugantos ischiant a s'ora chi arribbaiat ◊ andhant a issorrobbare una dommo e cadaunu teniat sa posta de mantènnere 2. fit note manna candho mi che corchei cun sos ossos pistaos e sa conca isorrobbada de onzi alenu (B.Mazzone) Translations French voler, dérober English to rob Spanish robar, hurtar Italian derubare German berauben.

isossàre , vrb Definition bogare o istacare is ossos de sa prupa: dhu narant fintzes de unos cantu frutos chi portant ossu Synonyms e antonyms desossai, idossinare, irdossorae / isossichedhare Sentences custa peta est bene cota: isossat totu 2. su péssighe duraghe no isossat ◊ s'olia cheret isossada pro fàghere su pane cun olia Etymon srd. Translations French désosser, dénoyauter English to bone, to stone Spanish deshuesar Italian disossare, snocciolare German ausbeinen, entkernen.

isossichedhàre , vrb: isossighedhare Definition bogare s'ossu de is frutos chi ndhe portant (es. péssighe, pruna, piricoco) Synonyms e antonyms isossare Etymon srd. Translations French dénoyauter English to stone Spanish deshuesar Italian snocciolare German entkernen.

isozàre , vrb Definition pèrdere, bogare, segare s'ógiu, su grassu (fintzes solu po che dhu seberare de àteru, es. su lardu o s'ogiuseu de sa petza) Synonyms e antonyms disozare, idogiare, isozighinare, sdollai | ctr. aozare, ingrassai Sentences su casu in istiu, si no est in logu friscu, s'isozat ◊ su brou est menzus isozadu si est tropu rassu ◊ sa pedhitza contzada si cuguzat de piúere de ghixu e si abbàtigat fintzas a l'isozare su pilu Etymon srd. Translations French dégraisser English to degrease Spanish desgrasar, desengrasar Italian sgrassare German entfetten.

ispabajàre , vrb: ispapajare Definition coment'e apèrrere, ma nau prus che àteru in su sensu de lassare meravigliaos meda, fintzes coment'e chentza crèdere, timendho, in pentzamentu; fàere a tímere / colore ispabajau = ispramau, biu biu Synonyms e antonyms ilbambarriare, ispalpedhare, ispampanai, ispamparinare / abbaucare, atolondrai, atordire, spantasiai / acicai, asciuconare, asciustrare, ispramai, isprauriri 2. Mariedha est cun sos ogos ispabajaos de sa rigonza e de sa timoria ◊ mi borto a cada bandha e tandho, ispapajau, mi dimandho: Ma dego, Deus meu, ite soe? ◊ a mimme ispapajau lassaes! ◊ Bustianu fit ispapajau de su chi fit biendhe: mai crediat de acatare una cosa gai ◊ cudhu abbarrat mudu e sichit a si lu pompiare ispapajau ◊ est mortu chin sos ocros ispapajaos ◊ boches e prantu ispapajau prenabant su bichinau ◊ a s'apedhu ispapajau de sos canes, Predànghelu fit iscampiau dae s'alapinna Translations French effrayer English to stun Spanish asombrar, sobrecoger Italian sbigottire German bestürzen.

ispabaràre , vrb Definition pònnere ispratu, istérriu de si pòdere bídere totu, bene Synonyms e antonyms ispàlghere, istèrrere, istirare, stendiai | ctr. atuturae, imboligare Sentences torrant cun cudha tela manna, naro chi fit nessi duos metros e chimbanta, la ponent in terra e l'ispàbarant (M.Bua) Translations French déployer English to spread Spanish desplegar, extender Italian dispiegare German ausbreiten.

ispabigliàre , vrb: ispibigliai, ispibigliare, spibigliai Definition segare su pibillu abbruxau de is candhelas, ma fintzes arrangiare o pònnere su pibillu bonu; in cobertantza, fàere prus biu, prus ischidu, prus abbistu / i. su sonnu = catzare su sonnu Synonyms e antonyms ispibillonai, ispipigliare 2. bídere des s'ama, si s'oju ispibíglias! ◊ sos tragos m'ispibigliaiant e bidio sos fumos de sos arrustos Etymon spn. Translations French moucher une bugie, raviver English to snuff, to revive Spanish despabilar Italian smoccolare, ravvivare German schneuzen, beleben.

ispaciài, ispaciàre, ispaciàri , vrb: ispatzare, spaciai Definition bèndhere, àere bendha de mercantzias; acabbare totu su chi si tenet o chi si portat (bendhendho puru); mòrrere Synonyms e antonyms bèndhere / consumai, finire, ifidigare, mòrrere Sentences sos barracajos sunt a boghes in chilca de che ispatzare sa cosa ◊ sa mercantzia sua ognune chircat de l'ispatzare ◊ cantu a Gavinu as dadu unu lominu gai ispatzes un'untza de giarrete! 2. passa, chi bollis passai: crapitas prus po mei no bollu a ispaciai! ◊ sas reservas de energhia sunt ispaciandhosi ◊ candu beniat su mese de nadale su landhe fut ispaciau ◊ de sa sedha ndhe tèngias bonu proe, dh'ispaces in salude e alligria! ◊ su dinai est ispacendi! 3. s'isposa de su póberu ispaciadu fit bestida in niedhu ◊ custu est mali chi no sanat: eis a biri ca m'ispàciu! ◊ mancai m'ispaci in galera, ma si dha fatzu pagai, disgratziau! Surnames and Proverbs prb: sa robba de sos macos s'ispatzat innantis Etymon itl. spacciare Translations French écouler, vendre English to sell off Spanish vender, agotar Italian smerciare, esaurire German verkaufen.

ispadhiciàre , vrb Synonyms e antonyms ispaghinare, ispàlghere, isparcinare, isparminare, isparpinare, isprabinare | ctr. ammuntonae Translations French éparpiller English to scatter Spanish desparramar, esparcir Italian dispèrdere, sparpagliare German zerstreuen, verstreuen.

ispadriàre , vrb Definition foedhare bene, craru, pàdriu, nau prus che àteru de sa manera de nàrrere is foedhos; a logos fintzes abbaldantzare, bagianai, fàere su bantaxeri, su pageri Sentences a bídere giustu e ispadriare mi est piús de profetu (Ptz.Mura) Etymon srd. Translations French prononcer English to pronounce Spanish pronunciar, articular, recalcar Italian pronuntziare German aussprechen.

ispaghinàre , vrb: ispagnai, ispainai, ispainare, ispaniai, ispaniare, isprainare, spagnai Definition pigare e betare o pònnere ispratu a ispergiadura, ispainau peri su logu; isterrigorzare, pònnere crocau totu istérriu Synonyms e antonyms illaizare, isciudrare, ispàlghere, isparcinare, isparminare, isprabinare / isterrighinare, isterrinai | ctr. ammuntonae, collire Sentences a su fenúciu a pizu si ghetat unu pacu de sufrissu vene ispaghinau e un’ispiugherada de casu ◊ Bidhanoavorru est diventada famosa po sa cultura chi arrennescit a ispaniai ◊ s'ispagnat su concimi ◊ ossus ispainaus a ingíriu de su foghidoni ◊ isciú sa pudha, chi m'ispànias sa palla!◊ est ispaghinendhe sa chisina 2. sa gatu est ispaghinàndhesi in terra 3. sas crapas sont ispainatas in sas ripas de su monte Etymon ltn. *expaginare Translations French étendre, répandre English to spread Spanish esparcir, derramar Italian spàndere, spàrgere, diffóndere German ausstreuen, verbreiten.

ispagiàre, ispagliài , vrb: ispazare, ispaxae, spalgiai Definition bogare sa pàgia, chèrrere sa pàgia de mesu de su laore po dhu chistire límpiu; nau de ccn. su si giare a bíere prus de su chi est, unu, fàere braga, fàere su pageri Synonyms e antonyms abentuai, irghinitiare, spalligai / abantai, bragai, ispallerai, pazesare Sentences si che ispazat s'arzola iss'etotu: no cheret azudu ◊ a dedie fimus ispazendhe, a denote carruzendhe ◊ su laore in s'argiola ispagiavas si fut bentu in favore 2. tandho, ca as oliàriu, ite ispazas si de su chi produit no ndh'assazas? ◊ sunt ispazendhe pro sos milliardos chi nachi tenent ◊ sos catziadores ispazant narandhe chi cun issos cunillos e sirvones ant pacu vida Etymon srd. Translations French dépailler English to separate wheat from straw, to show off Spanish aventar, jactarse Italian spagliare, brezzare German das Stroh entfernen von.

ispajolàre , vrb: ispogiolare, ispojolare, ispujolare Definition púnghere su pogiolu, o pojolu, asuta de s'origa Synonyms e antonyms iggannai, irgangare, ispaulare, ispobiai, ispojai, sgraguenai, spuinai Sentences apustis chi l'at dau su corfu a conca, a su porcu, pro che l'acabbare l'at ispojolau su trucu ◊ l'at ispojolau chin s'istillu ◊ ita est, procu, ca dhu bolint ispujai? Etymon srd. Translations French égorger English to slaughter Spanish degollar Italian sgozzare German die Kehle durchschneiden.