Abbreviations Legenda | Symbols Legend

acocovedhàe, acocovedhài , vrb Definition incrubare, pinnigare in sèi etotu, fàere a un'arcu, a gobba, comente faet sa gente antziana Synonyms e antonyms abbajonare, abbrentai, acocobetare, aggobbae, agionedhare, allachedhare, annacai, atrotiai, atzumborai, colembrai, corcobare, inconchedhare, inconcobare Etymon srd. Translations French cambrer, courber English to arch Spanish encorvarse Italian inarcare, ingobbire German sich krümmen, bucklig werden.

acodomài, acodomàre , vrb: acomodai, acudomai, acumodai Definition pigare o pònnere is comodidades, is cumbénias; pònnere o istare a códumu, bene Synonyms e antonyms adaretzai, assantai, assetiai Sentences si so pastore mi acòdomo ◊ pro finis, già ses bene acodomada cun chie ailti tanta iltimassione Etymon itl. Translations French arranger English to arrange Spanish acomodarse Italian accomodare German es sich bequem machen.

acoidài, acoidàre , vrb: acoitai, acoitare, acuitai, acuitare, coidai Definition fàere sa cosa in lestresa, cantu prima, a presse Synonyms e antonyms apressare, illestrire, incoire | ctr. istentare Sentences s'atóngiu acoidendi pesat unu lentzoru niedhu de nuis ◊ tocat a s'acuitai ca no s'aspetant ◊ issu si fut acoitau a crocai ◊ acoita a torrai! ◊ acoitaisí a si ndi andai! ◊ acoitate ca tenzo de fàchere su pranzu! Etymon srd. Translations French presser English to hurry Spanish apresurarse, darse prisa Italian affrettare, fare in frétta German sich beeilen.

acomunài , vrb: acomunare Definition pònnere a cumone, pigare cunfidàntzia cun ccn. o calecuna cosa / cussu si acomunat cun totu = istat o si agatat bene cun totugantos Synonyms e antonyms abbetuare, abesare, acostumai, arranguai, ingustai Translations French lier amitié, se familiariser English to familiarize Spanish aunar, familiarizar Italian accomunare, familiarizzare German vereinigen, sich vertraut machen.

aconchizàre , vrb Definition abbetiare po calecuna cosa Synonyms e antonyms abbetiae Etymon srd. Translations French s'obstiner English to be obstinate Spanish emperrarse Italian incaparsi German sich versteifen.

aconnoltàre, aconnortài , vrb: acrunnotai, acrunotai, acunnortare, acunortai, acunortare, aggunnortare, agunnortare Definition giare acunnortu, cunfortu, fàere coràgiu; pigare su dannu cun passiéntzia, baliare unu dannu chi no si dhue podet fàere nudha, su si acuntentare de sa cosa coment'est: a logos narant custu vrb. in su sensu de si atrivire, de si fàere coràgiu o de provare a fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms aliviai, cufortare / acuntentae / atrevire Sentences non mi agunnortat àtera siendha nen de apentu su coro prus at boza (G.Brocca)◊ Noè, chi fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta, biet su sole e li torrat a seju su coro e si acunnortat (A.G.Solinas)◊ su pipiu est totu sa noti prangendi, no arrinnèsciu a dh'acunortai! 2. chi ti acunnortas, gei andat bèni de aici ◊ po ndi essiri de sa poboresa si fiat aconnortada de impromiti su fillu a su tiàulu ◊ meda cosa perdesi, ma mi ndhe acunnortesi ◊ sa vida mi est una pena, ma benit chi mi acunorte! ◊ su dannu est tropu mannu: no mi potzu acrunnotai! 3. no est cosa de crèiri chi una picioca si siat acrunotada a cantai unu mutetu aici ◊ de prus no mi acrunotu a nai! (F.Pilloni)◊ foras de innòi e no ti acunòrtisti mai prus! Etymon spn. conhortar Translations French consoler, soulager English to comfort Spanish consolar, resignarse Italian consolare, rassegnarsi German trösten, sich abfinden.

acorriàre , vrb Definition est su chi faet a is dentes su frutuàriu papau aghedu chentza èssere ancora bene cotu e druche; atrotigare, fàere coment'e corria, a corria; baliare ccn. cosa Synonyms e antonyms incurriatare / agguantai, babiai Sentences sa pruna crua mi at acorriadu sas dentes ◊ sa frúture cherva acórriat ◊ mi sento acorriare solu in bídere custa ua: no ndhe cherzo assazare!(P.Mossa) 2. no faghet a bos nàrrere peruna cosa: no acorriades nudha! Etymon srd. Translations French agacer English to set on edge Spanish dar dentera Italian allegare i dènti German sich zusammenziehen.

acorrochinàre , vrb rfl Synonyms e antonyms abbetiae, aperrighinare, tostoinare Etymon srd. Translations French s'obstiner, s'entêter English to get obstinate Spanish emperrarse Italian incaponirsi German sich versteifen.

acosiàre , vrb: acossiare, acusiare Definition bènnere o andhare acanta, prus apresu Synonyms e antonyms acodie, acoltziare, acostai, acostire, apriodhai, aprobiai, aproghilare | ctr. istesare Sentences s'incinat a su Sacramentu e si acóssiat a sa barandíglia ◊ dogni manzanu Manuela si li acossiaiat pro li dare su "Bongiorno!" e coment'e dogni die issa la bideit acoltziendhesili ◊ iseto chi su petorriruzu si acósiet pro li dare frafaruza ◊ acúsia a inoghe ca ti naro cumandhu! Etymon srd. Translations French s'approcher (de) English to approach Spanish acercarse Italian avvicinarsi German sich nähern.

acraràre , vrb Definition bogare sa face (fintzes in su sensu de foedhare), incarare, andhare a bíere; essire, su si presentare Synonyms e antonyms acarare, acerare, acherare, afacare, imbraconare, incarai, inciarare, ingiarare, iscampiare Sentences tue acràrati! ◊ su frade mannu si est acrarau chin su babbu nandhe chi si cheriat fidantzare 2. su Deus de sos Ebreos si nos est acraradu Etymon srd. Translations French se montrer English to overlook Spanish asomarse Italian affacciarsi German sich zeigen.

acrodhàre , vrb: aggradhare 1, aggrodhare Definition intanare, cuare comente faet su grodhe, su margiane, ibertandho a furare ccn. cosa, abbasciare, su si pònnere abbasciaos coment’e po no si fàere a bíere Synonyms e antonyms abbuare, acuae, ammacionai, apatai, atanai Sentences si acrodhaiat in d-un'istrintorzu, betaiat sa sanna de su rú a s'anzone colendhe e che lu tiraiat ◊ si est acrodhadu acurtzu a una mata de chessa a fàghere de bisonzu Etymon srd. Translations French se terrer, être aux aguets English to go back to one's den, to lie in wait Spanish esconderse, estar alen acecho Italian rintanarsi, stare in agguato German sich verkriechen, auf der Lauer liegen.

acucài , vrb: acucare 1 Definition coment'e cuare, partare sa conca (cuca), nau in su sensu de si cuare o carragiare fintzes cun totu sa carena, fintzes po si aprigare o pònnere asuta in calecunu logu candho est proendho o faendho àteru tempus malu (acucare a logos nau in su sensu de si incarare) Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, aconcolai, acuconare, acuculiare / abbuare, afufai, ammacionai, apaltare, apatai, cuerrai, frànghere, istichire | ctr. essire Sentences canno l'intenniat a órulos, si acucaiat in d-unu corrale ◊ in su cozolu su piús asciutu mi acuco in su cabbanu ◊ geo mi acucaia in d-unu corrale tupànnemi sas oricras ◊ fit acucadu, coment'e sempre, addaisegus de calchi logu 2. dogni tantu mi acucai a sa gianna aisetandhe cudhu tedescu 3. si est acucadu dae s'abba Etymon srd. Translations French se blottir English to crouch, to protect oneself Spanish agazaparse, refugiarse Italian accovacciarsi, ripararsi German sich zusammenkauern, Zuflucht suchen.

acuconàre , vrb Definition pònnere coment'e fatu a cocone, a cumossu, fintzes cuau Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuculiare, acuculiedhare, acucunniare 2. cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at concale o corcadorza ◊ candho benit isprazas avrosas si apozat acuconau in palas de unu crastu ◊ su tuturreri dormit acuconau Etymon srd. Translations French s'accroupir English to squat Spanish ponerse en cuclillas Italian accoccolare German sich zusammenkauern.

acuculiàre , vrb Definition ponnere coment'e acuguciaus, coment'e cuaos, pònnere in s'acoiladórgiu, in s'acúliu Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, aconcolai, acucai, acuconare, acuculiedhare, acucunniare, aculigionai Etymon srd. Translations French s'accroupir English to crouch (down) Spanish ponerse en cuclillas Italian accoccolarsi German sich zusammenkauern.

aculigionài, aculingionài , vrb: aculungionai, aculunzonare, aculurgionai, acurruxonai Definition nau de gente e de animales, fàere coment'e a culurgione, totu arregortu, coment’e acancarronau; fàere totu a pinnigas, atzirbisonau, nau de pedhe o cosas deasi; fàere a bocitedhas (nau de casu, de farra e àteru) Synonyms e antonyms aciunciulire, acoconare, acuculiare, acugutzare, acurruxonai, ammacionai, pinnichedhare / acuguciai, ammischinai / arrunzai / abballinare, allomborae, arrombulonai | ctr. istirare 2. ita in s'ierru, ca ti ndi acurruxonas acanta, in letu! Etymon srd. Translations French se pelotonner English to crouch down Spanish agazaparse Italian rannicchiarsi German sich zusammenkauern.

acussolzàre, acussorgiài, acussorgiàre , vrb: acussorjare, acussorxai, acussorzare, acutzorgiai, cussorzare Definition fàere cussòrgia, pònnere o istare a cussòrgia in calecunu logu (ma fintzes nau po gente chentza bestiàmene), portare su bestiàmene a una cussòrgia a pàschere calecunu tempus Synonyms e antonyms aposentae, assemidare | ctr. iscussorjare Sentences is pastores in su cumunale si acussòrgiant agantu ant connotu ◊ is Seulesus si fuant acutzorgiaus in custus tretus 2. sa musca detadora est una musca acussorgiada pruschetotu in is coiles Etymon srd. Translations French s'établir, se fixer English to settle Spanish establecerse, asentarse Italian stanziarsi German sich niederlassen.

adasiàu , pps, agt: addaxadu, addasiau Definition de adasiai; nau de ccn., chi si dha leat tropu addàsiu, abbellu, chentza presse nudha; chi est fàcile o bonu a fàere, chi no ponet presse o pentzamentos / a s'addasiada = abbellu, in manera pàsida Synonyms e antonyms cagallente, dasianu, immajonadu | ctr. coidadosu, fúliu, impressidu, lestru 2. candu proit totu adasiau parit chi no prengat is piscinas ◊ no s'intendhet piús s'addajadu passu de su tzapu ◊ sa tzonca fit cantendhe addasiada su lamentu sou ◊ fiat caminendu cun passu lébiu, aguali, addasiau 3. innoghe za si faghet vida addasiada! 4. mi seu acostiau a su torradroxu a s’addasiada po no trumbullai su bestiàmini Scientific Terminology ntl Translations French lent English slow Spanish tardado, lento, tardo Italian indugiato, lènto, pòco sollécito German sich verbreitet, langsam.

addàre , vrb: dae 1 Definition pruschetotu dhu narant de is pipios in su sensu chi si lassant pigare in bratzos fintzes si dhos pigat gente chi no connoschent / addare a ccn. cosa = pentzai, atuai, fai atentzioni a una cosa Sentences custa criadura si addaet: andhat cun chie li porrit sas manos a la leare 2. deo mi aio su contu tiradu: Chissai chi mancu si abbizet de nudha! Invece, belle e maca, bi at addadu! Etymon srd. Translations French se donner English to allow oneself Spanish darse Italian concèdersi German sich überlassen.

addilíre, addillíre , vrb: addirire Definition giare su cuntentu, atobiare a su chi bolet s’àteru Synonyms e antonyms acuntentae, adduire Sentences su babbu e sa mama lis ant addillidu donzi brama, a sos fizos (C.Meridda) Etymon itl. Translations French adhérer English to assent Spanish adherir Italian aderire German sich anschließen.

aerràre , vrb: arrare 1, errai Definition fartare in sensu morale; ibballiare, fàere fadhina Synonyms e antonyms mancai / fadhie, irballare Sentences mi ndhe meravizo chi apat aerradu un'ómine che a isse, chi pariat bonu meda! ◊ su préide s'est aerradu de no si pònnede sa capa 2. cantu oretada, sa fera, l'aiant aposta e si l'arrant de sa bramosia ◊ tiradu rutu faghet a seguru mancari siet a colpu de iscuru. No manchet, puru!… chi mi l'ap'arrada? [sa fera] Etymon ltn. errare Translations French errer English to make mistakes Spanish errar Italian errare German sich irren.

«« Search again