altzòla , nf: atzola Definizione sa lana filada fata a lobos mannos totu cantepare cun s’ixorbidórgiu, pronta po dha tínghere: s'atzola o madassa si ponet in s’ixorbedrama po dha fàere a lòmboros (sòrbere s'atzola) e sighire a preparare po tèssere; min. de atza Sinonimi e contrari ferrada 1, madassa / cdh. aciola, ttrs. atzora Modi di dire csn: bogare o fàchere atzola = arrennèsciri a fai una cosa, ispodhiai; èssere un'atzola sorigada = èssiri bellu a fai nudha 2. a contos fatos, inue leant su sórighe pro batu no ndhe bogas atzola, de nudha! ◊ sa chistione no mezoràt e no che podiat bogare altzolas ◊ de cussa chistione no ndhe bogheint atzola mancu sos avocados Cognomi e Proverbi smb: Azzola (e Zola) Etimo itl.t azzola Traduzioni Francese écheveau Inglese hank Spagnolo madeja, ovillo Italiano matassa Tedesco Strähne.
àltzu , nm Definizione àbiu de santu Giuanni, genia de linna chi faet a mata manna Sinonimi e contrari àbiu, àlinu, murabburda Cognomi e Proverbi smb: Alzu Terminologia scientifica mtm, alnus glutinosa Traduzioni Francese aune, aulne Inglese alder Spagnolo aliso Italiano ontano Tedesco Erle.
àltzu 1 àlciu
altzudhídu , pps, agt Definizione de altzudhire Sinonimi e contrari artudhau / cdh. atzultzudhatu.
altzudhíre altudhíre
alúdu , agt Definizione chi portat is alas Sinonimi e contrari aladu Traduzioni Francese ailé Inglese winged Spagnolo alado Italiano alato Tedesco geflügelt.
alumàncu allumàncu
alunéssi allunéssi
alúnna , nf Definizione piciochedha, fémina imparandho, istudiandho cun calecunu maistu Sinonimi e contrari dischente.
alúnnu , nm Definizione piciochedhu, ómine imparandho, istudiandho cun calecunu maistu Sinonimi e contrari dischente.
alúsara, alússara , nf: aúciara, aússara Definizione duas calidades de una genia de linna chi faet a cannàile longu longu e fine e si che artzat a pitzu de is matas; aússara est fintzes un'àtera calidade de sa matessi linna Sinonimi e contrari bentitzu, bidighignu, bintirinzu, elighinzu, filichinzu, intretzu, mussòrgia, ortéssiu, pidighinzu, reti, tintiritzu, tretzu / bentzígliu, úrtzula / aussara Terminologia scientifica mt, Clematis cirrhosa, C. flammula, C. vitalba Traduzioni Francese clématite Inglese clematis Spagnolo clemátide, vidarra Italiano clemàtide Tedesco Waldrebe.
àlva , nf: alba, arva, balva*, varva Definizione su pilu grussu chi creschet a s'ómine in cara, de is trempas a is murros e a su gúturu; su tretu a punta de sa cara, in sa barra de fundhu, ananti; foedhandho de erbas e matas, arraighinas fines e longas / s'arba de sa baca, de su boe = sa pedhi chi portant pendibendi in su gúturu; fàghere s'arba (nau de aina) = segai meda Sinonimi e contrari radichina Frasi giughet sos pilos de s'arva che ispidos 2. ite mi tantat chi ti ndhe bogo sa limba suta s'alva! ◊ fróbbidi s'arba, ca zughes cosa de comente fis manighendhe! 3. dae tentu cun cussa lepa, no ti seghes: s'arba faghet, mih! Cognomi e Proverbi smb: Arba Terminologia scientifica crn Traduzioni Francese barbe, menton Inglese beard, chin Spagnolo barba, barbilla Italiano barba, ménto Tedesco Bart, Kinn.
alvàda abràda
alvadàre , vrb Definizione pònnere sas alvadas (is abradas) a is araos.
alvarantzéli albaranzéliu
alvatadòre , nm Definizione chie brabatat, chie arat una prima borta sa terra aprontandhodha Sinonimi e contrari aradore Etimo srd.
alvatadúra , nf Definizione su alvatare Sinonimi e contrari alvatu / manígiu, scorriadura Etimo srd. Traduzioni Francese défrichement Inglese tillage Spagnolo roturación Italiano dissodaménto Tedesco Urbarmachung.
alvatàre abbalvatàre
alvàtu , nm: balbatu* Definizione est una prima aradura, prus che àteru in terra annigrina, a manera chi candho si depet semenare, sa terra siat prus fàcile a dha trebballare, apat pigau sole e crescat méngius sa cosa Sinonimi e contrari alvatadura, barbatada, manígiu Traduzioni Francese jachère Inglese fallow land Spagnolo barbecho Italiano maggése Tedesco Brache.