altzòla , nf: atzola Definitzione
sa lana filada fata a lobos mannos totu cantepare cun s’ixorbidórgiu, pronta po dha tínghere: s'atzola o madassa si ponet in s’ixorbedrama po dha fàere a lòmboros (sòrbere s'atzola) e sighire a preparare po tèssere; min. de atza
Sinònimos e contràrios
ferrada 1,
madassa
/
cdh. aciola,
ttrs. atzora
Maneras de nàrrere
csn:
bogare o fàchere atzola = arrennèsciri a fai una cosa, ispodhiai; èssere un'atzola sorigada = èssiri bellu a fai nudha
2.
a contos fatos, inue leant su sórighe pro batu no ndhe bogas atzola, de nudha! ◊ sa chistione no mezoràt e no che podiat bogare altzolas ◊ de cussa chistione no ndhe bogheint atzola mancu sos avocados
Sambenados e Provèrbios
smb:
Azzola (e Zola)
Ètimu
itl.t
azzola
Tradutziones
Frantzesu
écheveau
Ingresu
hank
Ispagnolu
madeja,
ovillo
Italianu
matassa
Tedescu
Strähne.
àltzu , nm Definitzione
àbiu de santu Giuanni, genia de linna chi faet a mata manna
Sinònimos e contràrios
àbiu,
àlinu,
murabburda
Sambenados e Provèrbios
smb:
Alzu
Terminologia iscientìfica
mtm, alnus glutinosa
Tradutziones
Frantzesu
aune,
aulne
Ingresu
alder
Ispagnolu
aliso
Italianu
ontano
Tedescu
Erle.
àltzu 1 àlciu
altzudhídu , pps, agt Definitzione de altzudhire Sinònimos e contràrios artudhau / cdh. atzultzudhatu.
altzudhíre altudhíre
alúdu , agt Definitzione
chi portat is alas
Sinònimos e contràrios
aladu
Tradutziones
Frantzesu
ailé
Ingresu
winged
Ispagnolu
alado
Italianu
alato
Tedescu
geflügelt.
alumàncu allumàncu
alunéssi allunéssi
alúnna , nf Definitzione piciochedha, fémina imparandho, istudiandho cun calecunu maistu Sinònimos e contràrios dischente.
alúnnu , nm Definitzione piciochedhu, ómine imparandho, istudiandho cun calecunu maistu Sinònimos e contràrios dischente.
alúsara, alússara , nf: aúciara,
aússara Definitzione
duas calidades de una genia de linna chi faet a cannàile longu longu e fine e si che artzat a pitzu de is matas; aússara est fintzes un'àtera calidade de sa matessi linna
Sinònimos e contràrios
bentitzu,
bidighignu,
bintirinzu,
elighinzu,
filichinzu,
intretzu,
mussòrgia,
ortéssiu,
pidighinzu,
reti,
tintiritzu,
tretzu
/
bentzígliu,
úrtzula
/
aussara
Terminologia iscientìfica
mt, Clematis cirrhosa, C. flammula, C. vitalba
Tradutziones
Frantzesu
clématite
Ingresu
clematis
Ispagnolu
clemátide,
vidarra
Italianu
clemàtide
Tedescu
Waldrebe.
àlva , nf: alba,
arva,
balva*,
varva Definitzione
su pilu grussu chi creschet a s'ómine in cara, de is trempas a is murros e a su gúturu; su tretu a punta de sa cara, in sa barra de fundhu, ananti; foedhandho de erbas e matas, arraighinas fines e longas / s'arba de sa baca, de su boe = sa pedhi chi portant pendibendi in su gúturu; fàghere s'arba (nau de aina) = segai meda
Sinònimos e contràrios
radichina
Frases
giughet sos pilos de s'arva che ispidos
2.
ite mi tantat chi ti ndhe bogo sa limba suta s'alva! ◊ fróbbidi s'arba, ca zughes cosa de comente fis manighendhe!
3.
dae tentu cun cussa lepa, no ti seghes: s'arba faghet, mih!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Arba
Terminologia iscientìfica
crn
Tradutziones
Frantzesu
barbe,
menton
Ingresu
beard,
chin
Ispagnolu
barba,
barbilla
Italianu
barba,
ménto
Tedescu
Bart,
Kinn.
alvàda abràda
alvadàre , vrb Definitzione pònnere sas alvadas (is abradas) a is araos.
alvarantzéli albaranzéliu
alvatadòre , nm Definitzione chie brabatat, chie arat una prima borta sa terra aprontandhodha Sinònimos e contràrios aradore Ètimu srd.
alvatadúra , nf Definitzione
su alvatare
Sinònimos e contràrios
alvatu
/
manígiu,
scorriadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
défrichement
Ingresu
tillage
Ispagnolu
roturación
Italianu
dissodaménto
Tedescu
Urbarmachung.
alvatàre abbalvatàre
alvàtu , nm: balbatu* Definitzione
est una prima aradura, prus che àteru in terra annigrina, a manera chi candho si depet semenare, sa terra siat prus fàcile a dha trebballare, apat pigau sole e crescat méngius sa cosa
Sinònimos e contràrios
alvatadura,
barbatada,
manígiu
Tradutziones
Frantzesu
jachère
Ingresu
fallow land
Ispagnolu
barbecho
Italianu
maggése
Tedescu
Brache.