àlza àglia
àlzebra àlgebra
alzenína , nf: arzinina Definitzione
sa coa de s'argiola, granu de trigu aortitzu, minudedhu; is granos de trigu orruinau ammesturau a pedrighedha chi si ndhe sèberat candho su trigu dhu faent in chiliru po dhu chistire límpiu
Sinònimos e contràrios
arenúgiu,
cerfa,
coale,
coamaderzu,
coalina,
coana,
coatzu,
culischedhu,
enina,
genina,
ghinina,
ischivozu,
pealinu
Frases
bennasu de peràulas, nàrami chie cantat candho agabbas sas istajones in sas alzolas mannas de arzinina! (C.De Martis)◊ cussu fit cantadore de arzininas mortas
Tradutziones
Frantzesu
grenaille
Ingresu
refuse
Ispagnolu
mondadura
Italianu
mondìglia
Tedescu
Spreu.
alzòla agliòla
alzolàdu , pps, agt Definitzione de alzolare / cari alzoladu = chi at passau sa pigota Sinònimos e contràrios afitulau, pabedhosu, picotosu.
alzolàre , vrb: argiolai 1, arjolare, arxoai, arzolare, orgiolai Definitzione fàere is trebballos de s'argiola po treulare e incungiare su laore; istare girandho a inghíriu, a rodeu Sinònimos e contràrios basolare, trauai / bandhulare, garronai, inghirare Frases bestidu de piore e bolasina, oe tota sa die apo arzoladu ◊ antigamente si arzolaiat su trigu cun cadhos o cun boes ◊ in s’argiola su lori beniat istérriu a arrólliu po dhu fai arridai e tenni prontu po dh’argiolai ◊ mi paret de ti bíere arjolandhe ispicas de impudos! 2. sos ómines fint semper sétios e arjolaos in sos caminos ◊ cudhu puzone arzolendhe in s'aera est su falche ◊ ita circat sèmpiri arxoendu in bidha nosta? Ètimu srd.
alzòlas , nm: argiolas,
orgiolas,
arxou Definitzione
su de sete meses de s'annu (sing. cun totu chi est in "-s")
Sinònimos e contràrios
trébua
Frases
si ch'est barigadu su mese de làmpadas e si ch'est barighendhe alzolas puru
Tradutziones
Frantzesu
juillet
Ingresu
July
Ispagnolu
julio
Italianu
lùglio
Tedescu
Juli.
alzólu algiólu
amacarinadúra , nf Definitzione su ammacarinare?
amàdu , pps Definitzione de amare Sambenados e Provèrbios smb: Amadu.
amadúra , nf Sinònimos e contràrios incànsciu, incasciadura Frases s'amadura de sas pedras de unu muru Ètimu srd.
amagadítu , agt Definitzione chi si ammagat, timendho, chi timet totugantu Sinònimos e contràrios aumbraditu, bergungiosu, cocode Ètimu ctl. amagadet.
amài , vrb: amare Definitzione
betare o tènnere istima, bòllere bene
Sinònimos e contràrios
iltimare
| ctr.
odiai
Ètimu
itl
Tradutziones
Frantzesu
aimer
Ingresu
to love
Ispagnolu
amar,
querer
Italianu
amare
Tedescu
lieben.
amaledàu , agt Definitzione chi est iscónciu, malàidu, arrimau Frases a babbai custa borta dhu tèngiu amaledau, ca est arrutu.
amalgúra , nf: amargura,
malgura Definitzione
su sabore marigosu de totu su chi acontesset a unu de male, de dannu, de su chi dhi andhat in contràriu, su dispraxere chi sentit
Sinònimos e contràrios
amaresa,
amargori,
dispiachere,
rancura,
tragu
/
maricosore
| ctr.
prégiu,
cuntentesa
Frases
tue invitas a olvidare s'amargura de sa vida ◊ si no giompo a sos primos onores no mi ndhe pigo annuzu e ne amargura! ◊ sos desizos sunt boltados in fastizos, tribbulia e amargura (G.Contieri)
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
amertume,
chagrin
Ingresu
bitterness,
affliction
Ispagnolu
amargura
Italianu
amarézza,
afflizióne
Tedescu
Betrübnis.
amaméli , nm Definitzione
genia de matighedha po bellesa, bona fintzes po cura
Terminologia iscientìfica
mt, Hamamelis virginiana
Tradutziones
Frantzesu
hamamélis
Ingresu
pistachio
Ispagnolu
hamamelis
Italianu
pistàcchio della Virginia
Tedescu
Hamamelis.
amansciàre , vrb Definitzione prnl., tènnere amànsciu cun s'àteru.
amansciósu , agt Definitzione
chi tenet sentidos de istima e unu fàere delicau, atentu a is àteros
Sinònimos e contràrios
amanscívile,
amorosu,
istimosu,
ternurosu
Frases
como li naraiant chi raida fit piús bella de cara e amansciosa (A.Langiu)◊ niunu at àpidu babbu meravizosu che a su sou, amparadore meda e amansciosu
Tradutziones
Frantzesu
tendre
Ingresu
loving
Ispagnolu
amoroso
Italianu
amorévole
Tedescu
liebevoll.
amànsciu , nm Definitzione
manera de fàere cun s'àteru, delicadesa, crabbu
Sinònimos e contràrios
delicadesa,
garbu,
garbosidadi
Tradutziones
Frantzesu
amabilité
Ingresu
courtesy
Ispagnolu
amabilidad
Italianu
garbatézza
Tedescu
Liebenswürdigkeit.
amanscívile , agt Definitzione chi si amànsciat, chi tenet amànsciu Sinònimos e contràrios afàbbile, amistantziosu, amorosu.