abiàrja , nf: apeàrgia, apiàglia Definizione puzone isconcamojos, pigione birde papadore de abe Sinonimi e contrari abeana, abioi, apiaresu, marragau, miàrgiu, pranedha Terminologia scientifica pzn.
abiàrzu abiàlzu
abidabèdhi , nm Sinonimi e contrari alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, satzamurredhu, terriolubedhe Terminologia scientifica anar Etimo srd.
abidài , vrb: alidai,
alidare Definizione
bogare o torrare àlidu
Sinonimi e contrari
alenare,
anidare
Etimo
ltn.
halitare
Traduzioni
Francese
respirer
Inglese
to breathe
Spagnolo
alentar
Italiano
alitare
Tedesco
hauchen.
abidhitzirài abbidhiritzài
abidòre , nm Definizione sabore aghedu Sinonimi e contrari agresa Etimo srd.
àbidu , nm: àidu 2,
àlidu,
àliru Definizione
s'ària chi intrat a o chi essit de is prumones: si narat fintzes in su sensu de agiudu, cumpangia de un’àtera persona
Sinonimi e contrari
alentu,
alenu,
alidore,
àlinu 1,
ànidu,
fiadu 1
/
calore
Modi di dire
csn:
torrare à. = alidai; segare s'à. = firmai de alidai; mobadia de s'àidu impressi o de s'àidu crutzu = maladia a prummones chi faghet a bàtima, a bémida, itl. asma
Frasi
ojamomia, s'àbidu mi est manchendi, innòi nci at àcua meda! ◊ lassamí torrai àbidu, assumancus! ◊ est assupandho ca est àlidi curtzu
2.
est unu bentu budhidu, unu pudidore, chi segat s'àlidu
3.
candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru
4.
sa pessone sola istat male: un'àteru àlidu bi cheret, fintzas pro un'apretu!
Etimo
ltn.
halitus
Traduzioni
Francese
souffle
Inglese
breath
Spagnolo
aliento
Italiano
respiro
Tedesco
Atem.
àbidu 1 , agt Definizione nau de sabore, chi est unu pagu aghedu Sinonimi e contrari acriolu, acronzu, agrestinu, agritu.
abièra , nf Definizione
s'abe chi faet sa cria e cumandhat totu su pigione, in is casidhos
Terminologia scientifica
sbs
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
reine
Inglese
queen bee
Spagnolo
abeja reina
Italiano
ape regina
Tedesco
Bienenkönigin.
abierài , vrb Definizione cunsiderare a unu coment'e biau.
abiéri , nm Definizione chie contivígiat abe Sinonimi e contrari abiaresu Frasi l'ant dadu sa patente de abieri Terminologia scientifica prf Etimo srd.
abièsciri abèsciri
abiésciu , agt Sinonimi e contrari abbillu, allutinedhu, iscardallutu, ispabillu, spiscinetu.
abighíngiu , nm: alighíngiu,
alighinzu Definizione
àliga, matuca o minuda chi siat, fintzes cosighedha de pagu contu
Sinonimi e contrari
àiga,
arghinzu,
arghiminzu,
bascaràmine
/
arritzu 1,
brutura,
grisu 1,
rena,
renza,
solla
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ordures
Inglese
garbage
Spagnolo
inmundicia,
basura
Italiano
immondézza
Tedesco
Müll.
àbigu , agt Definizione chi est in colore de abe Frasi fit un'ómine alviàbigu ◊ bi at berbeghes niedhas chi in mata sunt àbigas ◊ su procu ruju de intina si narat àbigu Terminologia scientifica clr Etimo srd.
àbigu 1 , agt: àpigu Definizione chi est de sirbone / peta àpiga = de porcrabu Sinonimi e contrari àbrinu Etimo ltn. aprinus.
àbile , nf, nm: àlipe Definizione
pígiu de ógiu pruschetotu in bentre, grussu meda in su porcu: de s'àbile si faet s'ógiu porchinu / sòlvere o iscazare sos àbiles
Sinonimi e contrari
alabare,
ansúngia,
saginu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
alipe(m)
Traduzioni
Francese
graisse
Inglese
pork-fat
Spagnolo
gordura,
manteca del puerco
Italiano
àdipe,
sugna
Tedesco
Fett,
Schweinefett.
abínche , avb, prep: ainche Definizione foedhu chi inditat logu / ainche de riu = a custa parti de s'arriu, a sa parti aundi seus nosu (ctr. adhae) Sinonimi e contrari che, nche, nci / anca 3, aundi Frasi ainch'est issu Etimo ltn. abhinc.
abíncu , avb Definizione èssere a. = meditu, bundhante / a. de cosa = unu bellu pagu de cosa; abincuabincu = biraira Sinonimi e contrari chisciaghíscia, ghiraghira, iragunoru 2. de s'ortu apo batiu abincu de pira.
abiociài , vrb Definizione
èssere in fortza, briosu, pònnere brios
Sinonimi e contrari
abbiatzai,
abbibare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se remettre
Inglese
to fit
Spagnolo
recobrarse,
restablecerse
Italiano
rimettersi in fórma
Tedesco
bei Kräften sein.