abentàu , agt Definizione nau de unu, chi no est giaendho atentzione, chi est totu pigau pentzandho in àteru Sinonimi e contrari allabentau, illabentau, isagherau, sbeliau | ctr. atentu.
abentíre , vrb Sinonimi e contrari arrepentire, ibentie, impudare, penentire* Frasi si Maria mi cheret, zeo za dha cherzo e no si ndhe piat mancu abentire! (M.Deiana)◊ no ndhe dh'aio fata abentire: sa sennora dh'aio fatu fàere!
abentuài , vrb: bentulai*,
ventulare Definizione
fàere bentu, aera, pesare in artu cosa a manera de pigare bentu; mòvere o fàere che bentu
Sinonimi e contrari
ibentulai,
ispagiare
/
isperditziai,
sparessi
Frasi
fiat abentuendusí cun su ventàgliu ◊ custa est s'ora de abentuai! ◊ su trigu beniat trebau e abentuau
2.
e cantu atrautzadas de febi sena de bentu as dépiu abentuai!
Traduzioni
Francese
aérer
Inglese
to air
Spagnolo
aventar,
airear
Italiano
aereare
Tedesco
lüften.
abentuliàda , nf Definizione trubbada o nue de bentu, puburedha de bentu Sinonimi e contrari bentulada, irfrusada, isulvilada.
abentuliàe , vrb Sinonimi e contrari abentuai.
abèrbus abbrébius
aberènza , nf Definizione
genia de erruca (e calagasu) chi si papat sa chera de s'abe in is casidhos
Sinonimi e contrari
arrenze,
ramedha,
tanzolu
Terminologia scientifica
crp, galleria mellonella
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fausse teigne de la cire
Inglese
greater wax moth
Spagnolo
tiña,
polilla de la cera
Italiano
tignòla dell'àrnia,
càmola del miele
Tedesco
große Wachsmotte
aberguàre abberguàre
abericúngia, aberigúngia abbericúngia
abèrrere, abèrri abbèrrere
aberrigúngia, aberrigúnza abbericúngia
abèrriri abbèrrere
abertài , vrb: abetai,
ibertare Definizione
istare o abbarrare cun s’idea chi ccn. o calecuna cosa bèngiat o acontessat, si averet / abetau siast! = ispeta!
Sinonimi e contrari
aisetare,
aispetare*,
arreare,
aspeare,
asseare 1,
firmai,
ispetare,
tratèniri
Frasi
seus abetendidhu, ma no est lómpiu ◊ chi estus abetau sa essida de su soli si fut tocau de cúrriri! ◊ sciadadedha, s'isposa, tenit ora abetendu!…◊ totus abetamus custa dí po arriciri giogus ca assinunca no si ndi comporànt
2.
abetau siast, no ti ndi andis innantis de s'ora! ◊ ah, balla, immó fusta abetara, lah!…
Traduzioni
Francese
attendre
Inglese
to wait for
Spagnolo
esperar
Italiano
aspettare,
attèndere
Tedesco
warten.
abèrtere abbèrtere
abértia , nf: avértia,
avértida Definizione
cosa chi si narat po avertimentu / istare o abbarrare a s'avértida, andai, ponnirisí a s'avértia = castiendi e aspetendi po ccn. cosa chi podit o depit acontèssiri
Sinonimi e contrari
abbertimentu
Frasi
su babbu l'at fatu totu sas avértidas innantis de si ndhe andhare, a su fizu
2.
bona, cussa cane: istat sempre a s'avértida ◊ abarra a s'avértida, ca cussa tzarpedhera est giai in punta de paradori! ◊ ista a s'avértida ca a tale ora assuprimus e nos depes azuare!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
alerte,
avertissement
Inglese
warning
Spagnolo
alarma,
advertencia
Italiano
allérta,
avvertènza
Tedesco
aufgepaßt,
Aufmerksamkeit,
Vorsicht.
abertiméntu abbertimentu
abertíre , vrb: avertire, avertiri Definizione nàrrere cosa po avertimentu, apretzetandho, o fintzes po fàere ischire ccn. cosa de pònnere in contu; su si acatare de ccn. cosa, cumprèndhere, connòschere ccn. cosa Sinonimi e contrari abbèrtere, abbisare 1 Frasi bos averto una cosa pro chi no bos aturdat su chi at a sutzèdere ◊ si avertit sa populatzione chi a sas tres si serrat s'abba 2. e as avértiu e chini totu dhui est? 3. si avertiat de motores e de machinàrios imbentaos a novu Etimo itl. avvertire.
abértiu , pps: avértidu,
avértitu,
avértiu Definizione
de abèrtere, de avèrtere; chi istat o est a s'avértida
Sinonimi e contrari
abbisadu,
abbistu
Traduzioni
Francese
averti
Inglese
warned
Spagnolo
advertido
Italiano
avvertito
Tedesco
gewarnt sein.
abértu abbéltu
abértula , nf: béltula* Definizione genia de istrégiu téssiu (mescamente de lana), a duos fodhes o busciacas mannas de pònnere in s'àinu (una a cada bandha), in su cuadhu, a codhu, po ingòllere cosa.