A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

abiàrja , nf: apeàrgia, apiàglia Definitzione puzone isconcamojos, pigione birde papadore de abe Sinònimos e contràrios abeana, abioi, apiaresu, marragau, miàrgiu, pranedha Terminologia iscientìfica pzn.

abiàrzu abiàlzu

abidabèdhi , nm Sinònimos e contràrios alaepedhe, arratapignata, cincidedhu, satzamurredhu, terriolubedhe Terminologia iscientìfica anar Ètimu srd.

abidài , vrb: alidai, alidare Definitzione bogare o torrare àlidu Sinònimos e contràrios alenare, anidare Ètimu ltn. halitare Tradutziones Frantzesu respirer Ingresu to breathe Ispagnolu alentar Italianu alitare Tedescu hauchen.

abidhitzirài abbidhiritzài

abidòre , nm Definitzione sabore aghedu Sinònimos e contràrios agresa Ètimu srd.

àbidu , nm: àidu 2, àlidu, àliru Definitzione s'ària chi intrat a o chi essit de is prumones: si narat fintzes in su sensu de agiudu, cumpangia de un’àtera persona Sinònimos e contràrios alentu, alenu, alidore, àlinu 1, ànidu, fiadu 1 / calore Maneras de nàrrere csn: torrare à. = alidai; segare s'à. = firmai de alidai; mobadia de s'àidu impressi o de s'àidu crutzu = maladia a prummones chi faghet a bàtima, a bémida, itl. asma Frases ojamomia, s'àbidu mi est manchendi, innòi nci at àcua meda! ◊ lassamí torrai àbidu, assumancus! ◊ est assupandho ca est àlidi curtzu 2. est unu bentu budhidu, unu pudidore, chi segat s'àlidu 3. candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru 4. sa pessone sola istat male: un'àteru àlidu bi cheret, fintzas pro un'apretu! Ètimu ltn. halitus Tradutziones Frantzesu souffle Ingresu breath Ispagnolu aliento Italianu respiro Tedescu Atem.

àbidu 1 , agt Definitzione nau de sabore, chi est unu pagu aghedu Sinònimos e contràrios acriolu, acronzu, agrestinu, agritu.

abièra , nf Definitzione s'abe chi faet sa cria e cumandhat totu su pigione, in is casidhos Terminologia iscientìfica sbs Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu reine Ingresu queen bee Ispagnolu abeja reina Italianu ape regina Tedescu Bienenkönigin.

abierài , vrb Definitzione cunsiderare a unu coment'e biau.

abiéri , nm Definitzione chie contivígiat abe Sinònimos e contràrios abiaresu Frases l'ant dadu sa patente de abieri Terminologia iscientìfica prf Ètimu srd.

abièsciri abèsciri

abiésciu , agt Sinònimos e contràrios abbillu, allutinedhu, iscardallutu, ispabillu, spiscinetu.

abighíngiu , nm: alighíngiu, alighinzu Definitzione àliga, matuca o minuda chi siat, fintzes cosighedha de pagu contu Sinònimos e contràrios àiga, arghinzu, arghiminzu, bascaràmine / arritzu 1, brutura, grisu 1, rena, renza, solla Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ordures Ingresu garbage Ispagnolu inmundicia, basura Italianu immondézza Tedescu Müll.

àbigu , agt Definitzione chi est in colore de abe Frases fit un'ómine alviàbigu ◊ bi at berbeghes niedhas chi in mata sunt àbigas ◊ su procu ruju de intina si narat àbigu Terminologia iscientìfica clr Ètimu srd.

àbigu 1 , agt: àpigu Definitzione chi est de sirbone / peta àpiga = de porcrabu Sinònimos e contràrios àbrinu Ètimu ltn. aprinus.

àbile , nf, nm: àlipe Definitzione pígiu de ógiu pruschetotu in bentre, grussu meda in su porcu: de s'àbile si faet s'ógiu porchinu / sòlvere o iscazare sos àbiles Sinònimos e contràrios alabare, ansúngia, saginu Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. alipe(m) Tradutziones Frantzesu graisse Ingresu pork-fat Ispagnolu gordura, manteca del puerco Italianu àdipe, sugna Tedescu Fett, Schweinefett.

abínche , avb, prep: ainche Definitzione foedhu chi inditat logu / ainche de riu = a custa parti de s'arriu, a sa parti aundi seus nosu (ctr. adhae) Sinònimos e contràrios che, nche, nci / anca 3, aundi Frases ainch'est issu Ètimu ltn. abhinc.

abíncu , avb Definitzione èssere a. = meditu, bundhante / a. de cosa = unu bellu pagu de cosa; abincuabincu = biraira Sinònimos e contràrios chisciaghíscia, ghiraghira, iragunoru 2. de s'ortu apo batiu abincu de pira.

abiociài , vrb Definitzione èssere in fortza, briosu, pònnere brios Sinònimos e contràrios abbiatzai, abbibare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu se remettre Ingresu to fit Ispagnolu recobrarse, restablecerse Italianu rimettersi in fórma Tedescu bei Kräften sein.