castanzètas castagnètas
castanzínu : castagnínu
castanzòla castagnòla
castànzu castàngiu
castardéllu, castauréllu, castauriéllu castandiéllu
castedhàgiu, castedhàju , agt, nm Definizione chi o chie est de Castedhu (Castedhu calaritanu, Castedhu Sardu) Sinonimi e contrari cagliaresu Etimo srd.
castedhànu , nm: castellanu Definizione
chie istat in d-unu castedhu o est de Castedhu Sardu
Traduzioni
Francese
châtelain
Inglese
lord of a manor
Spagnolo
castellano
Italiano
castellano
Tedesco
Burgherr.
castédhu , nm Definizione
genia de fràigu mannu, de s'època medievale, cun muràllias artas, fatu agiummai sèmpere in su cúcuru de unu montigu, ue istaiant is Giuighes o ue teniant fortzas a difesa de su Logu; sa citade de Castedhu, sa bidha de Castedhu Sardu; nau de unu, ómine forte, de giudu; muntone de pedra o de cosa posta subràbare / pèrdiri unu c. = pèrdere una siendha
Frasi
in Sardinna, a su tempus de sos bàtoro rennos, che ndhe aiat medas de castedhos ◊ de su castedhu de Su Burgu bi abbarrat sa turre e sos muros: intro ch'est totu faladu ◊ in su castedhu de Sedhori bi istat zente fintzas como ◊ dhoi fiat unu castedhu abí dhoi biviant su rei, sa reina e unu principedhu…
2.
mortu est Chircu Serra… castedhu bostru in terra! ◊ a t'ider, fizu, mortu, betadu est su castedhu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Casteddúcciu
Etimo
ltn.
castellum
Traduzioni
Francese
château
Inglese
castle
Spagnolo
castillo
Italiano
castèllo
Tedesco
Burg.
castellànu castedhànu
castenàgliu, castennàgliu, castennàlzu, castennàrgiu, castennàrzu castagnàrza
càstia , nf: càstiga Definizione genia de arretza po portare pàgia Cognomi e Proverbi smb: Castia.
castiàda , nf: castiara Definizione
girada de ogos po abbaidare calecuna cosa / èssiri in castiaras cun d-unu o una = abbaidàresi paribari, nadu de duos (ómine e fémina) chi si cherent
Sinonimi e contrari
abbaidada,
annotada,
cumpassada,
mirada,
ocrada,
slampiada
Frasi
sa castiada chi dhi apu fatu si est citiu in truncu ◊ donasidha una castiada, a cussa cosa! ◊ ti movis a passu de pisitu chi mi assogat sa castiada ◊ portàt is ogus che braxas de fogu, sa castiada intradora parriat chi ammainàt
2.
filla tua parit chi siat in castiaras cun cussu piciocu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
regard
Inglese
glance
Spagnolo
mirada
Italiano
sguardo,
contròllo
Tedesco
Blick,
Kontrolle.
castiadía , nf Sinonimi e contrari castiaia.
castiadòre, castiadòri , nm Definizione
chie est postu a custodiare, a badrare calecuna cosa, calecunu logu: c. de bíngias, de argiolas, de àteru
Sinonimi e contrari
agodradori,
badrianu,
bardiadore,
chistidore,
miradori,
tentadore
/
agasone,
bennidore,
obbiaxu,
padraxu
Frasi
iant lassau sa tumba bèni custodida noti e dí cun is castiadoris ◊ mi torrat a pigai coment'e castiadori de su livàriu e aici su chi dhu depu dh'iscontat de sa mesada ◊ is castiadoris funt orovetendi
Terminologia scientifica
prf
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gardien
Inglese
warder
Spagnolo
guardián
Italiano
guardiano
Tedesco
Wächter.
castiài , vrb: acastiai,
castiare,
castiari,
casticare,
castigare,
chestiai Definizione
abbaidare aperindho o girandho is ogos po bíere sa cosa; tènnere contu, contivigiare, atèndhere calecuna cosa o a ccn. po su bisóngiu chi podet tènnere de agiudu; portare a ogu unu logu o calecuna cosa, giare atentzione chi no che dha furent, chi no tèngiat dannu / càstia!, castiai! = itl. ecco!
Sinonimi e contrari
abbadiai,
abbillai,
colbiare
/
addolie,
aggordai,
agguardai,
cadebai,
chistie,
coltoire,
cultodiare,
tentare
Modi di dire
csn:
castiai mali a unu = fàghere un'ograda mala a unu, coment'e cheríndheli nàrrere chi su chi est faghindhe no andhat bene; castiaisí cun d-unu, cun d-una = èssiri in castiadas, fastigiai, abbaidàresi pro si chèrrere; castiai, no castiai sa cosa (po su tanti chi est)= abbaidare, no abbaidare, no ndhe fàghere contu, lassare cúrrere
Frasi
castiadhu acomenti est bestiu! ◊ andaus a bíngia a castiai si s'àxina est cumentzendi a coi ◊ chestit, gopai, de innòi is piciochedhus nci essint apenas cabau s'unconi! ◊ si no dhas càstias, is cosas, comenti fais a dhas arregordai?! ◊ is ogos suos si fiant frimaos a castiare in altu
2.
a is antzianus is fillus no dhus bollint castiai! ◊ is arrosas sunt floridas ancora: comenti faint a èssiri friscas friscas sena chi nemus dhas castit?!…
3.
ingunis tocat a dhoi ponni a calincunu a castiai, de is bortas chi ndi fúrinti totu
4.
candu mi at biu pighendimindi totu cudha cosa mi at castiau mali… agiummai mi nci papàt cun is ogus! ◊ una de custas piciocas si castiàt cun d-unu giòvunu, ma no si fiant mai chistionaus ◊ dèu unu chilu de cosa no dhu càstiu, si unu mi dha pigat a cascita intrea!
Etimo
ltn.
castigare
Traduzioni
Francese
garder
Inglese
to look,
to guard
Spagnolo
mirar,
guardar
Italiano
guardare,
badare,
custodire,
sorvegliare,
vigilare,
controllare
Tedesco
ansehen,
sich kümmern,
behüten,
überwachen.
castiaía , nf: castigaia Definizione ispina molentina, spina cixiredha o de caràtua, genia de erba chi faet coment'e una cranciofedha cun ses o sete ispinas apertas a istella chi dha faent assimbigiare a una genia de cardu Sinonimi e contrari cadàtola, cixiredhu, colustídhiu, istrainabias Terminologia scientifica rba, Centaurea calcitrapa. Etimo srd.
castiaméntu , nm Definizione su castiai, su istare abbaidandho, iscocandho Sinonimi e contrari apompionzu, miramentu, tentonzu Etimo srd.
castiàra castiàda
castiàre, castiàri castiài
castiàu , pps, agt, nm Definizione de castiare; chi est osservau, chi funt iscocandhodhu (fintzes sa giustítzia) 3. mischinu su castiau!