fèrrere , vrb: ferri,
fèrriri Definizione
su tocare calecuna cosa o a ccn. a cropu cun cosa chi si faet a iscudidura: prus che àteru si narat candho su cropu faet male, dolet, o faet dannu, lassat su singiale, ma s'impreat fintzes solu in su sensu de tocare e fintzes de iscúdere / pps. fertu
Sinonimi e contrari
corpare,
ingolli,
ingrimi
/
tocai
/
atripai
/
ammachiae
Modi di dire
csn:
fèrriri cun aciotus, fèrriri in plenu, fèrriri sa mira; fèrrere a ocru = pònniri ogu
Frasi
no cherzo chi ti ferzas, gioghitendhe gai in modu isciàpidu ◊ fiat unu pillonedhu fertu a s'ala ◊ si est fertu seghendhe linna: azummai si fit istropiadu! ◊ che li at iscutu una nae a cambarinu ma no l'at fertu ◊ at isparadu a perdigones ma no ndhe at fertu mancunu, de puzone ◊ abí nci fiat ferta sa perda fiat nàscia un'ísula ◊ apo fertu su bratzu a su muru ◊ sa fortuna fait che tiru de managu: aundi ferit ferit!
2.
su calore che ferit atesu ◊ acúrtziadi, ca no ti ndhe ferit de fogu! ◊ su tallu mériat po no dhi ferri soli pitziosu ◊ mabadita sa luxi chi dhi ferit! ◊ su bentu ferit is frutas ◊ lah chi no fèrgiat àcua a is follas candu àcuas sa matixedha!
3.
custu macu pigat unu fusti e bandat a ferri su lori: dhi at donau una surra!…
4.
amorados ndhe aias una chedha, ma fertos ti los ant a oju malu
Etimo
ltn.
ferire
Traduzioni
Francese
frapper,
blesser
Inglese
to hit,
to injury
Spagnolo
golpear,
pegar,
herir
Italiano
colpire,
ferire
Tedesco
schlagen,
verletzen.
fèrrere 1 , vrb: ferri, fèrriri 1 Definizione lòmpere, arribbare, andhare a finire in calecunu logu / pps. fertu, fértidu Sinonimi e contrari afèrrere, imbàtere, lòmpere Modi di dire csn: fèrreresi apare = pònnere de acordu, pònnere a fàghere cosa paris; fintzas a ube ferit ocru = atesu a cantu si arrennescit a biri, a cantu afiet ogru; fèrrere fogu a ccn. = lòmpere caentu de fogu, sentire su calore de su fogu Frasi padentes de suberjos si perdiant fintzas a ube feriat ocru ◊ fertu ch'est in Planàrgia e giradu at s'Anglona ◊ che frundha fúrridu ch'est fértidu in sas chimas de Limbara ◊ fit abbaidendhe a cantu podiat fèrrere oxu ◊ in duas oras che so fertu inie ◊ andhat arrúmbula arrúmbula e feriveri ◊ gai atesu no ti ferit fogu: acurtziadindhe! 2. nois nos ferimus apare, duos o tres pastores, e ti torramus a fàchere sa gama Etimo ltn. ferre.
ferréri farréri
ferriàda ferràda
ferríchina , nf Definizione s'errighina Sinonimi e contrari arréxini 2, erichina Terminologia scientifica crp.
ferrifógu ferivógu
ferríghine , nf Definizione
iscadra o medra de ferru, s'iscartu de su ferru iscagiau in sa forredha de su ferreri o in logu inue iscàgiant ferru
Sinonimi e contrari
cagaverru,
férrina
Traduzioni
Francese
scorie de fer
Inglese
slag
Spagnolo
metralla,
cagafierro
Italiano
scòria di fèrro
Tedesco
Schmiedesinter.
ferrigònca ferigònca
férrina , nf Definizione iscadra o medra de ferru, s'iscartu de su ferru iscagiau in sa forredha de su ferreri o in logu inue s’iscàgiat ferru Sinonimi e contrari cagaverru, ferríghine Etimo srd.
ferrínu, férrinu , agt Definizione
de ferru, forte che ferru, chi giughet o cuntenet ferru / erba ferrina o de ferru = Piptatherum miliaceum
Sinonimi e contrari
ferrinzu
Frasi
sa preda ferrina bogat coment'e ruinzu chi ndhe faghet rúere fintzas s'intúnigu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ferrifère,
semblable au fer
Inglese
ferriferous,
iron-like
Spagnolo
ferroso,
de hierro
Italiano
ferrìfero,
ferroso,
ferrigno
Tedesco
eisern.
ferrínzu , agt Definizione
chi est forte che ferru
Sinonimi e contrari
ferrinu
2.
mancari siat betzu est ancora ferrinzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
de fer
Inglese
hard
Spagnolo
férreo,
de hierro
Italiano
fèrreo
Tedesco
eisern.
ferriólu , agt Definizione chi andhat irbelirbeli, de unu logu a s'àteru, chentza importu Sinonimi e contrari bacamundhu, corruntoneri, garroneri, rundhajolu.
ferrirmàrtu , nm: ferrusmaltu, ferrusmartu Definizione ferru ismaltau po istrégiu, làuna ammuntada cun d-unu pígiu de materiale chídrinu po no dha lassare ossidare o po èssere prus sana e fàcile a samunare Sinonimi e contrari ferrumartau Frasi a minore apo connotu sos piatos de ferrirmartu ◊ apu agiumbuau su pratu de ferrusmaltu e po cussu est iscroxau.
ferrisciàle , nm Definizione genia de passante, de ferru, po agguantare serrada un'apertura Sinonimi e contrari alcione, barcioni, facioni, runtzone / cdh. farriali Frasi cussu faghet cúrrere dogni ferrisciale e dogni porta serrat e abberit! Terminologia scientifica ans.
ferritàre , vrb Definizione pònnere su filuverru in su bruncu de su procu po no forrogare Sinonimi e contrari afiliverrare, inferritare Etimo srd.
ferrítu , nm Definizione
orrugu de ferru piticu, fine; agu de mígia, genia de aina, de ferru o àteru metallu, longhitu e fine, a punta, po fàere tessíngiu a manu (ferritu de fai mígias)
Sinonimi e contrari
busa,
busoni
Modi di dire
csn:
fàghere in ferritos = triballare, tèssere sa lana a ferritos (pro fàghere peuncos, gorfos e gai); macarrones de ferritu = fatos a busa, longhitos, fines e istampaos a zisa de canna
3.
titia chi tenzo fritu, no lu poto baliare… macarrones de ferritu ndhe cherio manigare!
Terminologia scientifica
ans
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
aiguille à tricoter
Inglese
tip,
spindle
Spagnolo
aguja de media
Italiano
ferrétto
Tedesco
kleines Eisen,
Stricknadel,
Häkelnadel.
ferrítu 1 , nm Definizione lorighita o lobu de filuverru chi si ponet in su bruncu a su mannale po no forrogare Sinonimi e contrari cdh. farritu.
ferrítu 2 , nm Definizione f. de iscógliu, genia de animaledhu de mare, croxiu, a tubbitu de matéria carcària Sinonimi e contrari serritu Terminologia scientifica crp, hydroides uncinata, serpula vermicularis, protula tubularia, spirorbis pagenstecheri.