ijerrítu ierrítu
ijérru ibérru
ijogulàdu , agt Definizione bogau de pare, fortzau meda de no èssere prus firmu Sinonimi e contrari iscossiminzadu, istracassau, scancarau, scarrabeciau, scarrugau Frasi est una banca betza ijogulada.
ijonàda , nf Definizione sonu a cropu de orruta mala, de atzapuladura a terra Sinonimi e contrari arratroxa, istrampada Frasi sos cumpagnos, comente ant intesu s'ijonada, fúrriant e l'agatant percossadu: su cadhu che l'aiat iscasidhadu in sa manchina.
ijòne igiòne
ilàche , nm Definizione ambidhedha pitica, fine fine Sinonimi e contrari curricurre, filiache, filistredha, filóstrigu Terminologia scientifica psc.
ilaíla , nm Sinonimi e contrari aligadorza / gràmene Terminologia scientifica rba.
ilbadhinàre ibbadhinàre
ilbagantàre , vrb: irbagantare,
isbagantare,
isvagantare Definizione
fàere unu logu o un’istrégiu bagante, buidu, o prus pagu prenu bogandhondhe sa cosa in parte o in totu, betare (fintzes a iscarrigadura)
Sinonimi e contrari
ibboidare,
ilgavantare,
illichidare,
irbarratzare,
spilai,
vagantare
/
ghetai
| ctr.
ammedare,
pienare,
plèniri
Frasi
sos isportinos s'ilbagantant po dhos prenare torra ◊ isvagantat su late dai sa murghijola o cannada a su labiolu ◊ de su chi manigamus, una parte la suspint sas istentinas, s'àtera che la isvagantamus
2.
sos operajos che fint isvagantendhe duos sacos de sale subra a s'àinu
Traduzioni
Francese
déblayer,
débarrasser
Inglese
to clear
Spagnolo
despejar
Italiano
sgomberare,
evacüare
Tedesco
räumen.
ilballiàre ibbagliàre
ilbalóru , nm Definizione
genia de addormigamentu a immadoinadura, coment'e mancamentu de fortzas
Sinonimi e contrari
abborticadura,
addrommigadura,
lentesa
Frasi
s'ilbaloru nostru siet coment'e su sonnu de su cacaracasu
Traduzioni
Francese
torpeur
Inglese
torpor
Spagnolo
entorpecimiento
Italiano
torpóre
Tedesco
Gefühllosigkeit.
ilbambarriàre , vrb: imbambarriare,
impamparriare,
irbabbarriare,
isbabbarriare,
isbambarriai,
isbambarriare,
ispambarriare,
ispamparrai,
ispamparriare Definizione
apèrrere is ogos deunutotu, bene, meda; nau de aperturas o àteru, apèrrere deunudotu, apèrrere in campu; nau de unu cuau, essire de si fàere a bíere / ƒisbambarriare sas origras = allutai is origas, ascurtai bèni
Sinonimi e contrari
ilbarrizare,
imbarritzare,
irbarriolare,
ispalpedhare,
ispampanai,
ispamparinare,
ispamporionare,
scampaniai,
sparrancai
| ctr.
serrai,
tancai
Frasi
pro ispantu ilbambàrriant s'oju a sa lugura ◊ li ant postu su retratu a ojos impamparriados ◊ cun sa fantasia isbambàrrio sas alas! ◊ fit a ojos isbambarriados ◊ su casifítziu isbambàrriat su portale dae sas ses ◊ at castiau ispamparrandu is ogros
2.
nc'iat iscabulau su cupitu ci dhu cuàt e si nci fut ispamparrau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ouvrir grand
Inglese
to open wide
Spagnolo
abrir de par en par
Italiano
spalancare
Tedesco
aufreißen.
ilbambiàdu , pps, agt Definizione de ilbambiare; nau de unu, chi est pagu sàbiu, chi istat naendho o faendho solu cosas de pagu contu / irbambiadu fatu = ribbambiu meda Sinonimi e contrari bambu / arrembambiu, ibbamiau, irbentiadu 2. ses che cudha cantone irbambiada chi no méritat prémiu ne dote (Tz.Muredda).
ilbambiàre , vrb: irbambiare,
sbambiai Definizione
fàere bambu, fàere prus pagu saliu aciunghendho àtera cosa, pèrdere sale; in cobertantza, nàrrere isciolórios
Sinonimi e contrari
abbambiai,
irbambissiare,
isbambiorare
/
sciolloriai
| ctr.
salire
Frasi
no annungas tropu abba a su brou, como, ca lu torrat a irbambiare! ◊ si càmbiat s'abba a tantas bortas pro irbambiare su bacagliare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dessaler
Inglese
to desalt
Spagnolo
hacer insípido,
desalar
Italiano
insipidire,
dissalare
Tedesco
geschmacklos werden,
entsalzen.
ilbandhidàre , vrb: ilbannidare, irbandiai, isbandhidare Definizione essire, istare o fàere su bandhiu, èssere foressiu Sinonimi e contrari bandhiare Frasi parentes e bighinos che sunt semper foras, che ilbannidos, ilbannidanne, emigrados ◊ maladita s'ora… dèu mi fuu a irbandiai!
ilbandhonídu , agt Sinonimi e contrari irbandhonadu, iscóndhiu | ctr. contivizadu.
ilbannidàre ilbandhidàre
ilbannídu ibbanníu
ilbanninàre ibbadhinàre