ilbianchínzu , nm Definizione iscoloridura Sinonimi e contrari irbianchimentu Etimo srd.
ilbidhicàre , vrb Definizione segare s’imbíligu a su pipiu candho naschet Sinonimi e contrari irbiligare.
ilbilandràre , vrb Definizione leare, bogare s’abbilandra a un’animale troboiu Sinonimi e contrari | ctr. abbilandrare, apegonai.
ilbiliàre , vrb: irbeliare,
isbeleare,
isbeliare,
sbeliai Definizione
leare e fàere passare su sonnu; pruschetotu, atzitzare o inganiare a ccn. e fàere pèrdere s’atentzione po su chi depet, fàere pentzare in àteru
Sinonimi e contrari
ilvaliare,
ischidare,
ismentare,
ivrasiare
/
seguzare
Frasi
su gafè m'ilbíliat su sonnu ◊ isparus e iscràmius de piciocalla mi ant isbeliau su sonnu, notesta!
2.
m'isbélias su sentidu ◊ fillu miu, prima fut istudiosu, ma immoi si est isbeliau ◊ cussa fémina de cantu est lègia no isbéliat mancu nua! ◊ tenemu gana de m’isbeliai e nci seu essiu cun gopai
Etimo
ctl., spn.
desvetlar, desvelar
Traduzioni
Francese
distraire
Inglese
to distract
Spagnolo
distraer
Italiano
distrarre
Tedesco
zerstreuen.
ilbirridàre , vrb: isbirridare, isghirridare Definizione abboghinare, currendho a cuadhu o ballandho, pro cuntentesa o ammeletzu, po fàere fuire animales Etimo ltn. ex quiritare.
ilbírriu ibbírru 1
ilbírru ibbírru
ilbíu , nm: ilviu,
irbiu,
isviu Definizione
su si firmare de fàere calecuna cosa, css. cosa chi faet firmare de fàere istrobbandho e perdendho tempus; tempus po si pigare calecunu gustu o ispàssiu, o fintzes pàusu / sena i. = chentza sessare, chi no sessat
Sinonimi e contrari
desviu,
irbortu,
isdrobbu
/
disilviu,
spàssiu
Frasi
sas abbas de su riu pro lòmpere a su mare no ndhe cherent irbiu ◊ no li dias irbiu, ca tenet presse: làssalu fàghere! ◊ cussu telarzu paret chi sigat ancora sena isviu ◊ comente tia filare donzi die ponzendhe ilviu?! ◊ tantu za so deretu a triballare, cun totu custos irbios chi so tenindhe!…
2.
sos afannos sena isvios mi segant su sonnu ◊ su mundhu at puru disilvios e benes chi no connoschides: ndhe dezis beneíghere sos ilvios!
3.
mi das tantu a su mese e in prus duas zoronadas de ilbiu (Z.Porcu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrave,
gêne
Inglese
hindrance,
inconvenience,
loss of time
Spagnolo
estorbo
Italiano
intràlcio,
disturbo,
pèrdita di tèmpo
Tedesco
Hindernis,
Störung,
Zeitverlust.
ilboidàre ibboidàre
ilboidínzu , nm Sinonimi e contrari illichidadura.
ilboligàre , vrb: ilvoligare,
irbodhiare,
irbolicare,
irboligare,
irvolicare,
isbodhiare,
isboligare,
isvodhiare,
isvoligare,
ivoligare,
sbodhiai Definizione
apèrrere, istèrrere una cosa imbodhigada o fata a lómboru (o a lobos); foedhare de una chistione coment’e ispiegandhodha; rfl., nau de sa manera de fàere sa cosa, fàere impresse, cun lestresa, cun coidau
Sinonimi e contrari
illorigare,
ispirigare,
istèrrere,
istròbere,
istrobillai,
spodhai
/
acoidai,
ispontziai
| ctr.
allomborae,
imbodhiai
/
istentare
Frasi
at isvoligadu s'atzola ◊ si nche at irbolicau sa fardeta ◊ est pensandhe a comente irboligare su filu de sa vida sua
2.
aiat in mente de fàghere unu discursu difítzile e isvoligadu cun chentu lemas, ma posca at timidu chi l'apataiant in calchi modu cun su professore
3.
si no t'irbóligas ti lasso e mi che andho! ◊ cheret chi nos isvodhiemus si cherimus fàghere a tempus! ◊ bi sunt cudhos chi pro s'irboligare de chistiones e pilisos truncant in curtzu: si fuint!◊ cosa de nudha a l'irbolicare sa pràtica de un'amicu suo in ufíssiu!…
Traduzioni
Francese
dérouler,
démêler,
déployer,
se dépêcher
Inglese
to unwind,
to roll into a ball,
to lay,
to hurry up
Spagnolo
devanar,
extender,
darse prisa
Italiano
svòlgere,
dipanare,
distèndere,
spicciarsi
Tedesco
abwickeln,
ausbreiten,
sich beeilen.
ilbómbiu , nm: isbómbiu Sinonimi e contrari arremore, iscópiu, tzacàrridu Frasi at fatu un’ilbómbiu chi at trémidu sa domo (Z.Porcu)◊ a s'isbómbiu de s'isparu sos cadhos ant iscapadu a cúrrere ◊ a s'isbómbiu sa zente est fuia Etimo srd.
ilborràda , nf: irburrada Definizione
su ilborrare, bogada de sèmene, nau de s’ómine, de pegus mascu
Sinonimi e contrari
sburridura
/
cdh. sburrata
Terminologia scientifica
ssl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éjaculation
Inglese
ejaculation
Spagnolo
eyaculación
Italiano
eiaculazióne
Tedesco
Ejakulation.
ilborràre , vrb: irburrare,
sburrai 1 Definizione
bogare su sèmene, nau de s’ómine, de su pegus mascu: dhu faent fintzes prnl. (at irburradu e s’est irburrau)
Terminologia scientifica
ssl
Etimo
itl.
sborrare
Traduzioni
Francese
éjaculer
Inglese
to ejaculate
Spagnolo
eyacular
Italiano
eiaculare
Tedesco
ejakulieren.
ilbòrro , nm: irburru,
sborru Definizione
su sèmene de su mascu, de s’ómine
Sinonimi e contrari
ttrs. imburriadura
Terminologia scientifica
crn, ssl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sperme
Inglese
sperm
Spagnolo
esperma
Italiano
spèrma
Tedesco
Samen.
ilborrocàre, ilborrochiàre , vrb: isborrocare Definizione
su essire, su cumenciare de calecuna cosa cun fortza, a s’airada, a meda, betare a terra, isconciare; fintzes foedhare male, a frastimos, pigare a boghes
Frasi
càglia chi mi sicas! - ilborrocat sa rosa tota fele ◊ isborrocat riendhe a tota gana
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sortir avec violence,
jaillir,
éclater
Inglese
to pelt (down),
to burst out
Spagnolo
irrumpir
Italiano
erómpere,
scrosciare
Tedesco
hervorbrechen,
rauschen.
ilborrócu , nm: isborrocu Definizione
cuménciu airadu, a meda, cun fortza de calecuna cosa o de unu fàere (es. de errisu)
Sinonimi e contrari
sderrocu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
impétuosité,
élan,
éclat
Inglese
roar,
loud rush
Spagnolo
estallido
Italiano
ìmpeto fragoróso,
scròscio
Tedesco
Ausbruch,
Rauschen.
ilbótigu , nm Definizione botabbota, su bobboi chi faet in su casu martzu Sinonimi e contrari giambaghe, saltaredhu, sartasarta Terminologia scientifica crp.
ilbramàre , vrb: isbramare Definizione bogare o cuntentare su disígiu, sa gana, fintzes papare cun asuria, a s’airada Sinonimi e contrari abbudegare, assansiare, isbramire, mascare, satzai Frasi como piús ne ràndhine, ne nie e ne abbas ilbramant su terrinu (G.Monzitta) Etimo srd.