ilfainàdu ifainàdu
ilfaltàdu, ilfartàdu , agt: infaltadu,
infartadu,
irfartadu,
isfaltadu,
isfartadu Definizione
nau de unu, chi po comente foedhat o càstiat ananti de gente (coment’e provandho bregúngia) si biet chi si connoschet in crupa, in farta, si ndhe agatat male ca si connoschet de àere fatu calecuna cosa chi no andhat bene
Sinonimi e contrari
afaltadu,
faltosu,
ifastadu,
frajau
/
cdh. infaltatu
Frasi
sos birgonzosos puru fint abbaidendhe sas pitzocas, mancari isfaltados ◊ l'aciapesi isfartada: li do una mirada si fit sintzera pro fàghere sa proa ◊ fut faedhendhe male de isse e comente si l'at bidu indainanti est abbarradu isfaltadu ◊ bessias a chircare ispiga, isfaltada timendhe sos meres ◊ no ischis mancu ite nàrrere ca ses isfartadu ◊ sos mannos fint isfartados ca aiant postu su minore in perígulu ◊ a s'ómine isfartadu sutzedit su chi timet
2.
sa pitzinna turpa connoschiat totu, ma foras dae s'ambiente sou si agatait ilfaltada (Z.A.Cappai)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fautif,
qui se sent en faute
Inglese
to feel at fault or guilty about something
Spagnolo
que se siente culpable
Italiano
che si sente in difètto,
in cólpa
Tedesco
wer sich schuldig fühlt.
ilfatziennàdu , agt Definizione chi est chentza fàere, chentza faina Sinonimi e contrari chizoneri, disabbutu, ifainadu, sciacendau | ctr. impitzadu.
ilfegàre ifegàre
ilférru iférru
ilfianchídu , agt Definizione nau de animale, chi est a bentre buida (a fiancos buidos), famiu, chentza papare Sinonimi e contrari famidu | ctr. mascadu Etimo srd.
ilfidàdu, ilfidiàdu ifidàu
ilfilighitàre , vrb: irfilichitare, sfibicitai Definizione furriare a betu contràriu unu filu a manera de ispicigare is partes, fàere o bogare s’orrobba a filos, a pendhiligiones; cricare chistionos, istare a s’imbístiga imbístiga pregontandho e bolendho ischire cosa Sinonimi e contrari ilbulzare, irburgiulae, isfiocare, istramai / spricullitai 2. si sedint sas pitzocas a tzarrare dachi presse no ndhe ant, in sa funtana, chi ti paret unu padule de arana, tantu ndhe faghent de irfilichitare! (S.Manconi) Etimo srd.
ilfiòdha , nf: infiodha,
isfiodha,
isfiodhe Definizione
genia de busciuca chi si ndhe artzat in sa pedhe, prena de abbadúgia, po abbruxadura o maladia
Sinonimi e contrari
bobbollonca,
bollonca,
bubbulica,
buciuca,
bulluca,
bumbulla
/
fiodha,
freadura,
ingheta,
iscardidura,
isciota,
piticada
Traduzioni
Francese
cloque,
ampoule,
bulle,
vésicule
Inglese
blister
Spagnolo
ampolla
Italiano
bólla da ustióne,
flittèna
Tedesco
Blase.
ilfodhonàdu , agt, pps: irfodhionadu,
irfodhonau Definizione
chi portat is prabaristas caladas, largas meda, a fodhe (nau de s’ogu o de unu chi portat is ogos deosi); nau de bestimentu, chi si est fatu largu, istirau a tropu
Sinonimi e contrari
illabbariodhadu,
irfodhoronau,
isciodhau,
isfotadu
Frasi
custu gorfo est totu irfodhionadu, est fintzas feu ◊ zughet sas pibiristas isfodhonadas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
élargi
Inglese
widened
Spagnolo
ensanchado
Italiano
slargato
Tedesco
ausgeweitet.
ilfodhonàre , vrb: irfodhionare,
irfodhonare,
isfodhionare,
isfodhonare,
isfudhionare Definizione
nau prus che àteru de bestimentu, illargare meda, coment’e fàere a fodhe po difetu o genia de s’orrobba; nau de is prumones, torrare àlidu a pelea e a moida, assupandho
Sinonimi e contrari
afodhare,
ifodhonare,
illabbargiae,
illagratzare,
illarghiotare,
illariodhare,
infodhonare,
irbrofodhare,
istiriolare,
sciabudhai,
sciadhonai,
sciodhai
/
irfodhiare
| ctr.
afíere,
torrae
Frasi
no lu fortzes, su gorfo, ca l'irfodhionas! ◊ sos trastes s'irfodhionant in benugros, in cuidos, in brussos ◊ sa busica de s'antzianu si podet irfodhionare ◊ custas mudandhas portant s'elàsticu isfudhionau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
élargir
Inglese
to fray
Spagnolo
estirar
Italiano
slargare,
estroflèttere
Tedesco
erweitern.
ilfotàda , nf Definizione bisura lègia, cara chi no praghet, disgeniada.
ilfrigatzàre ifricatzàre
ilfriscàre ifriscàre
ilfrundhàre , vrb Definizione pigare e mòvere cosa coment’e frundha Frasi leei sa colora fatèndhela ilfrundhare (P.Fogarizzu) Etimo srd.
ilfruntzàta , nf: isfrunzada Definizione cropu de pigionatzu o pertighedha; cosa chi ch’essit o chi andhat de pàrrere una pertighedha, cropu de pertighedha (abba, bentu e cosas deasi) Sinonimi e contrari isfrunzitada Frasi isfrunzadas de bentu faghiant fruschiare s'úlumu in carrela ◊ s'innetaiat de sas ilfruntzatas de sa brutura de su babbu Etimo srd.
ilfumentàre ifumentàre
ilfúndhere ifúndhere
ilfunnàre ifundhàre
ilfunnoràdu , agt Definizione nau de logu, chi est totu a fossos comente dh'at isfossau s’abba, sfossonau Sinonimi e contrari iscaravossadu Etimo srd.