ilfurràre iforràre
ilfurriàre , vrb: isfurriare, issurriare Definizione cambiare idea, torrare o fàere torrare agoa in calecuna cosa giai decídia Sinonimi e contrari furriai, ibbortare, istorrai, stolli Frasi faes impresse a nàrrere "nura", tue: aspeta, chi no s'isfúrriet, puru, fizu tuu! ◊ si faet cust'efetu a s'isposare, mih ca so in tempus a m'isfurriare! ◊ cussa est zente chi isfúrriat a chie tenet gana de trabballare!◊ innanti at patuidu e pois si n'est ilfurriadu ◊ cussu est cricandhe de ti pònnere in conca de ti che issurriare! Etimo srd.
ilgadaràdu , agt: ilgaldaradu Sinonimi e contrari afradhocu, isambesciadu, malacónciu, malancinidu, malecumbinau, malefraganau, malibigau Frasi s'ómine su piús no supentiat, ilgadaradu a un'oru che mortu (P.Casu)◊ pòvera càscia betza, ilgadarada, frundhida in su cortile, a abba e bentu! ◊ Zusepe e Maria si arrènt in d-un'istalla ilgadarada ◊ sa gianna ilgaldarada s'intendheit abbelzèndhesi a cíulu de cantariles.
ilgadólciu , agt: isgadólciu Definizione
chi no est àbbile faendho is cosas, chi dhas faet male
Sinonimi e contrari
drodhe,
giangalloi,
ildeoltu,
ilgrabbuladu,
istraoltu,
istrònscia
Frasi
est un'ilgadólciu chi si ti colat acurtzu ti apetigat de seguru!
Etimo
itl.
scatorcio
Traduzioni
Francese
gauche,
rustre
Inglese
boor,
clumsy
Spagnolo
torpe
Italiano
impacciato,
tànghero
Tedesco
unbeholfen,
Tölpel.
ilgaldaràdu ilgadaràdu
ilganídu , agt: irganiu Sinonimi e contrari dilganadu, irganau, isganaditu | ctr. imbozadu, inganidu Etimo srd.
ilgarriàdu , pps: irgarrigau Definizione
de ilgarriare
Sinonimi e contrari
irbarriadu
Traduzioni
Francese
déchargé
Inglese
discharged
Spagnolo
descargado
Italiano
scaricato
Tedesco
abgeladen.
ilgarriàre , vrb: irgarrigare,
iscarriai,
iscarrigare,
isgarrigare,
scarriai Definizione
calare o pònnere in terra unu càrrigu; pèrdere o bogare sa càrriga, sa fortza
Sinonimi e contrari
irbarriare,
istuai
| ctr.
barriare,
carriai
Frasi
si fut frimau ananti de sa domo de su piciocu e inie iat iscarrigau su carru ◊ seis ancora in tempus a boche iscarrigare sa cusséntzia, innanti de mòrrere! ◊ apu fuedhau a Pepinu po mi donai una manu a iscarriai sa carrada
2.
s'arrellozu si ch'est iscarrigandhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
décharger
Inglese
to discharge
Spagnolo
descargar
Italiano
scaricare
Tedesco
abladen.
ilgarriàta , nf Definizione su ilgarriare, cropu, iscutulada Sinonimi e contrari arropada, isciuta, isdobbada Frasi mi at iscutu un’ilgarriata a conca chi mi at lassatu dirmajatu e totu iscalavriatu (A.Pau) Etimo srd.
ilgarrighínu , nm: iscarrighinu Definizione cudhu chi faet trebballu de iscarrigare cosa Sinonimi e contrari bastàsciu Frasi essendhe póveru campavat fachendhe s'iscarrighinu.
ilgavantàre , vrb: isgabantare,
isgavantare Definizione
menguare, bogare sa cosa (una parte) de aintru de un’istrégiu po fàere logu o fintzes po illebiare unu pesu
Sinonimi e contrari
abbuidai,
ibboidare,
ilbagantare*,
illichidare,
irbarratzare
| ctr.
pienare,
pòniri
Traduzioni
Francese
vider
Inglese
to empty
Spagnolo
vaciar
Italiano
vuotare
Tedesco
ausleeren.
ilgerràre , vrb: irzerrare Definizione
passare s'ierru
Sinonimi e contrari
iberrare
Frasi
donzi annu su própiu manizu: pro ilgerrare si andhaiat a fora
Traduzioni
Francese
hiverner
Inglese
to winter
Spagnolo
invernar
Italiano
svernare
Tedesco
überwintern.
ilgérru ibérru
ilgheleníre , vrb: irghelenire,
irghilinire Sinonimi e contrari
irghilinare,
isteniai
Frasi
o mama, it'est custu prantu? Ndhe ses irghilinia! ◊ tempus gúrpinu irghiliniu de pistoléssia (F.Satta)◊ est irghiliniu dae s'istrachidúdine e dae su pessamentu de su chi li est costandhe ◊ fit cun sa frebbe arta, sos ocros irghelenios e dilliriandhe ◊ aite ses goi irghelenia, torràndheti fine che filu de cusire?
Traduzioni
Francese
épuiser
Inglese
to wear out
Spagnolo
agotar
Italiano
sfinire
Tedesco
erschöpfen.
ilgherràdu , agt Definizione
chi est istracu meda chentza prus fortzas coment'e chie at gherradu fintzas a non ndhe pòdere prus e fintzas chi ndh'at pérdidu s'aficu o sa gana de bínchere o de sighire a gherrare
Sinonimi e contrari
allacanadu,
disartoriadu,
irbalesiadu,
isbagazadu,
ispossibiu,
réndhidu,
tzédidu
Frasi
sa baca ruta ch'est ilgherrada e no tentat prus mancu de si ne achidare
Traduzioni
Francese
dépassé,
débordé
Inglese
overwhelmed
Spagnolo
vencido,
rendido
Italiano
sopraffatto
Tedesco
übermannt,
überwältigt.
ilgherrizàre , vrb Sinonimi e contrari gherrigiai.
ilghintzídu , pps, agt Definizione de ilghintzire 2. s'intendhet pantàsimas serentes in s'andhera, in sa gianna ilghintzida de s'aposentu.
ilghintzíre , vrb Definizione apèrrere unu pagu (un'apertura) Sinonimi e contrari irganzare, iscadangiai, ischinzire Frasi s'ilghintzit una gianna.
ilgiàca , nf, nm: isaca, isciaca, ixaca, ixacu Definizione bestimentu de pònnere che una giacheta, genia de camisa de fémina (ma fintzes coritu) Frasi s'ilgiaca de su costúmene de sa fémina est tota ricamada ◊ tia Frantzisca s'abbutoneit s'ixaca ◊ niedha che batia, sa conca intro s'isciallu cugudhadu e betada subra s'ixaca niedha, issa puru pariat istrízile ◊ bunnedha e falda de seda, imbustu, isciaca e giupone t'istant a perfessione (Limbudu)◊ issa si bestiat cun d-una isaca, munnedha e fardita Terminologia scientifica bst.
ilgiadòri , nm Sinonimi e contrari bigliadori*, castiadore.