ilfurràre iforràre
ilfurriàre , vrb: isfurriare, issurriare Definitzione cambiare idea, torrare o fàere torrare agoa in calecuna cosa giai decídia Sinònimos e contràrios furriai, ibbortare, istorrai, stolli Frases faes impresse a nàrrere "nura", tue: aspeta, chi no s'isfúrriet, puru, fizu tuu! ◊ si faet cust'efetu a s'isposare, mih ca so in tempus a m'isfurriare! ◊ cussa est zente chi isfúrriat a chie tenet gana de trabballare!◊ innanti at patuidu e pois si n'est ilfurriadu ◊ cussu est cricandhe de ti pònnere in conca de ti che issurriare! Ètimu srd.
ilgadaràdu , agt: ilgaldaradu Sinònimos e contràrios afradhocu, isambesciadu, malacónciu, malancinidu, malecumbinau, malefraganau, malibigau Frases s'ómine su piús no supentiat, ilgadaradu a un'oru che mortu (P.Casu)◊ pòvera càscia betza, ilgadarada, frundhida in su cortile, a abba e bentu! ◊ Zusepe e Maria si arrènt in d-un'istalla ilgadarada ◊ sa gianna ilgaldarada s'intendheit abbelzèndhesi a cíulu de cantariles.
ilgadólciu , agt: isgadólciu Definitzione
chi no est àbbile faendho is cosas, chi dhas faet male
Sinònimos e contràrios
drodhe,
giangalloi,
ildeoltu,
ilgrabbuladu,
istraoltu,
istrònscia
Frases
est un'ilgadólciu chi si ti colat acurtzu ti apetigat de seguru!
Ètimu
itl.
scatorcio
Tradutziones
Frantzesu
gauche,
rustre
Ingresu
boor,
clumsy
Ispagnolu
torpe
Italianu
impacciato,
tànghero
Tedescu
unbeholfen,
Tölpel.
ilgaldaràdu ilgadaràdu
ilganídu , agt: irganiu Sinònimos e contràrios dilganadu, irganau, isganaditu | ctr. imbozadu, inganidu Ètimu srd.
ilgarriàdu , pps: irgarrigau Definitzione
de ilgarriare
Sinònimos e contràrios
irbarriadu
Tradutziones
Frantzesu
déchargé
Ingresu
discharged
Ispagnolu
descargado
Italianu
scaricato
Tedescu
abgeladen.
ilgarriàre , vrb: irgarrigare,
iscarriai,
iscarrigare,
isgarrigare,
scarriai Definitzione
calare o pònnere in terra unu càrrigu; pèrdere o bogare sa càrriga, sa fortza
Sinònimos e contràrios
irbarriare,
istuai
| ctr.
barriare,
carriai
Frases
si fut frimau ananti de sa domo de su piciocu e inie iat iscarrigau su carru ◊ seis ancora in tempus a boche iscarrigare sa cusséntzia, innanti de mòrrere! ◊ apu fuedhau a Pepinu po mi donai una manu a iscarriai sa carrada
2.
s'arrellozu si ch'est iscarrigandhe
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
décharger
Ingresu
to discharge
Ispagnolu
descargar
Italianu
scaricare
Tedescu
abladen.
ilgarriàta , nf Definitzione su ilgarriare, cropu, iscutulada Sinònimos e contràrios arropada, isciuta, isdobbada Frases mi at iscutu un’ilgarriata a conca chi mi at lassatu dirmajatu e totu iscalavriatu (A.Pau) Ètimu srd.
ilgarrighínu , nm: iscarrighinu Definitzione cudhu chi faet trebballu de iscarrigare cosa Sinònimos e contràrios bastàsciu Frases essendhe póveru campavat fachendhe s'iscarrighinu.
ilgavantàre , vrb: isgabantare,
isgavantare Definitzione
menguare, bogare sa cosa (una parte) de aintru de un’istrégiu po fàere logu o fintzes po illebiare unu pesu
Sinònimos e contràrios
abbuidai,
ibboidare,
ilbagantare*,
illichidare,
irbarratzare
| ctr.
pienare,
pòniri
Tradutziones
Frantzesu
vider
Ingresu
to empty
Ispagnolu
vaciar
Italianu
vuotare
Tedescu
ausleeren.
ilgerràre , vrb: irzerrare Definitzione
passare s'ierru
Sinònimos e contràrios
iberrare
Frases
donzi annu su própiu manizu: pro ilgerrare si andhaiat a fora
Tradutziones
Frantzesu
hiverner
Ingresu
to winter
Ispagnolu
invernar
Italianu
svernare
Tedescu
überwintern.
ilgérru ibérru
ilgheleníre , vrb: irghelenire,
irghilinire Sinònimos e contràrios
irghilinare,
isteniai
Frases
o mama, it'est custu prantu? Ndhe ses irghilinia! ◊ tempus gúrpinu irghiliniu de pistoléssia (F.Satta)◊ est irghiliniu dae s'istrachidúdine e dae su pessamentu de su chi li est costandhe ◊ fit cun sa frebbe arta, sos ocros irghelenios e dilliriandhe ◊ aite ses goi irghelenia, torràndheti fine che filu de cusire?
Tradutziones
Frantzesu
épuiser
Ingresu
to wear out
Ispagnolu
agotar
Italianu
sfinire
Tedescu
erschöpfen.
ilgherràdu , agt Definitzione
chi est istracu meda chentza prus fortzas coment'e chie at gherradu fintzas a non ndhe pòdere prus e fintzas chi ndh'at pérdidu s'aficu o sa gana de bínchere o de sighire a gherrare
Sinònimos e contràrios
allacanadu,
disartoriadu,
irbalesiadu,
isbagazadu,
ispossibiu,
réndhidu,
tzédidu
Frases
sa baca ruta ch'est ilgherrada e no tentat prus mancu de si ne achidare
Tradutziones
Frantzesu
dépassé,
débordé
Ingresu
overwhelmed
Ispagnolu
vencido,
rendido
Italianu
sopraffatto
Tedescu
übermannt,
überwältigt.
ilgherrizàre , vrb Sinònimos e contràrios gherrigiai.
ilghintzídu , pps, agt Definitzione de ilghintzire 2. s'intendhet pantàsimas serentes in s'andhera, in sa gianna ilghintzida de s'aposentu.
ilghintzíre , vrb Definitzione apèrrere unu pagu (un'apertura) Sinònimos e contràrios irganzare, iscadangiai, ischinzire Frases s'ilghintzit una gianna.
ilgiàca , nf, nm: isaca, isciaca, ixaca, ixacu Definitzione bestimentu de pònnere che una giacheta, genia de camisa de fémina (ma fintzes coritu) Frases s'ilgiaca de su costúmene de sa fémina est tota ricamada ◊ tia Frantzisca s'abbutoneit s'ixaca ◊ niedha che batia, sa conca intro s'isciallu cugudhadu e betada subra s'ixaca niedha, issa puru pariat istrízile ◊ bunnedha e falda de seda, imbustu, isciaca e giupone t'istant a perfessione (Limbudu)◊ issa si bestiat cun d-una isaca, munnedha e fardita Terminologia iscientìfica bst.
ilgiadòri , nm Sinònimos e contràrios bigliadori*, castiadore.