ilgiagàda , nf Definizione tretu de un'erriu inue faet a passare de una parte a s'àtera Sinonimi e contrari badu.
ilgiagàdu , agt Definizione nau de is erbas o laores chi naschent, chi est tropu cracu, chi dhue ndh’at tropu in pagu tretu Sinonimi e contrari afissu, calcu, cutzu, fitu, incalchidu, intipidu, subélciu | ctr. làschiu Frasi trigu ilgiagadu Etimo srd.
ilgiaitàre , vrb: iscraitare, iscravitare, ixaitare Definizione bogare, iscravare, tirare is púncias, is craos Sinonimi e contrari iscravillai, ispuntzare | ctr. craitare, puntzare Frasi tres oras est istadu in agonia e daboi ndhe l'ant ixaitadu ◊ est iscravitanne craos dae su muru e in chirca de cantos de tàula Etimo srd.
ilgiaràre , vrb: ilgiariare,
ixariare Definizione
fàere giaru, craru, cun prus lughe de si pòdere bíere, de si pòdere cumprèndhere de prus
Sinonimi e contrari
ilciarire
/
aclarai,
acrarire,
illuchèschere,
iscrariai
| ctr.
iscuriai
Frasi
parias cudh'istella luminosa chi su manzanu ilgiàriat s'aera ◊ che lampu chi ilgiarendhe su terrinu in d-una note mala de iscuria ndhe boltat dae s'oru de su trabentu cudhu tristu ◊ sa lughe atraessat sas aeras ilgiarendhe sos giassos de su chelu ◊ a su primu ixariare a sa lughe de istellas, cantas bellas boghes soliant cantare! (B.Truddaju)
2.
su bonusensu ilgiarat dogni chistione
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éclairer,
éclaircir
Inglese
to illuminate,
to explain
Spagnolo
alumbrar
Italiano
rischiarare,
illuminare,
chiarire
Tedesco
erleuchten,
erhellen.
ilgiàri igliàri
ilgiariàda , nf: ixariada Definizione su ilgiariare, su àere iscrariu s’aera, nau de s’iscuru, sa fata de sa die Sinonimi e contrari abbréschida, isclarida Frasi est alveschendhe: s'idet s'orizonte fatendhe s'ilgiariada Etimo srd.
ilgiariàre ilgiaràre
ilgiaríre ilciaríre
ilgiàriu , nm Definizione su ilgiarire Etimo srd.
ilgiarràda , nf Definizione ispinta forte, a cropu, chi faet orrúere a terra Sinonimi e contrari imbudada, imperta, istrempiada Etimo srd.
ilgiarràre , vrb Definizione betare o fàere orrúere a terra Sinonimi e contrari betae, istrampare.
ilgiobàre , vrb: ixobare Sinonimi e contrari illiare, isòlbere, isprèndhere, scapiai Frasi si agatades sos nodos, chircade su cabu a ixobare Etimo srd.
ilgiogàre , vrb: isgiogare Definizione bogare de pare Sinonimi e contrari bocare, illogare, innoigare, irbesciai, isconzare, isgioghedhare Frasi sos ossos mios sunt totu igiogados Etimo srd.
ilgiovinàre , vrb Definizione nau de un’arremu, essire de s’incàsciu Sinonimi e contrari ilmanchinare, innoigai, irbesciai, scadrogai Frasi a donzi iscadrúsciu, su cadhu faghiat un'iscartu a iscatos de s'ilgiovinare.
ilgiràdu , agt: irgiradu, irziradu Definizione de ilgirare; chi est fora de tinu, chi no arrexonat Sinonimi e contrari conchilébiu, conchiminudu / afoglietadu, desessidu, dischissiau, ilvariadu, iscassatu, issentidu 2. a cussa pisedha irgirada la faghent totu a cara de santu ◊ si a Dante ti aio assimizadu mi dias nàrrere chi so ilgiradu!
ilgiràre , vrb: irgirare,
isgirare Definizione
furriare is crebedhos, èssere fora de tinu; pigare assíchidu forte
Sinonimi e contrari
irbariare
/
acicai,
asciuconare,
asciustrare,
aterrighinare,
ispantamare,
ispramai,
isturdinare,
stremessiri
Traduzioni
Francese
effarer,
effrayer
Inglese
to dismay
Spagnolo
desconcertar
Italiano
sgomentare
Tedesco
erschüttern.
ilgíru , nm Definizione
assíchidu forte de ndhe furriare is crebedhos, de si ammachiare
Sinonimi e contrari
acíchidu,
arrore,
asciuconu,
assàrtiu,
assúmbridu,
assústidu,
isprama
/
ischíssiu
Frasi
ca piús miras piús ndh'as ammiru e piús vides piús creschet vista piús cumprendhes piús ndh'as ilgiru (P.Casu)◊ sendhe gai afritzadu rie rie, sempre martirizadu e in ilgiru, dultze pinneta, so torradu a tie ◊ s'ammentu, s'ilgiru de sos parentes fit peus terrore pro sos sordados in sa gherra
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terreur
Inglese
fright
Spagnolo
susto fuerte
Italiano
atterriménto
Tedesco
Erschrecken.
ilgiucàre igiucàre
ilgiuliadúra , nf Sinonimi e contrari bunnas, cordulai, trampighe Frasi s'istintina de s'anzone si ndhe istacat de s'ilgiuliadura, si sàmunat e si faghet a coldita (M.Fara).
ilgiunàre , vrb: (il-gi-u-na-re) irgeunare isgiunare Definizione segare su giaúngiu, acabbare de istare chentza papare, papare apustis de àere giaunau Sinonimi e contrari papae | ctr. geunare Frasi falant a bidha pro iscansare su fàmine totu a ilgiunare a su brou ◊ istracos de cascare, apenas arrivados si sunt irgeunados ◊ fit unu cane famidu, ma già l'apo ilgiunadu Etimo srd.