intradòri , agt Definizione
chi intrat, punghet, infrissit
Sinonimi e contrari
ispídine,
punciudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pénétrant
Inglese
piercing
Spagnolo
penetrante
Italiano
penetrante
Tedesco
durchdringend.
intradórzu intradórgiu
intràdu , pps, agt: intratu Definizione de intrare / èssere intrados apare (nadu de zente) = èssere parentes, mancari fintzas solu de intradura, àere tratamentu mannu; a missa intrada, a iscola intrada, a pésperu intradu = candu sa missa, s'iscola, su pésperu at giai cumenciau, funt giai incarreraus Sinonimi e contrari fichidu, istichiu | ctr. essidu, bocau 2. candho sos tapos sunt intrados a sízigu no bi moent cun fatzilidade.
intradúra , nf: intratura Definizione
su intrare, pruschetotu nau de sa manera (ma fintzes cuménciu, intrada, de unu tempus); is parentes noos po cójua; tretu chi arresurtat prus aintru de una línia, de unu paris, coment'e a fossu (es. in d-unu muru)/ parenti de i. = parente custrintu de su maridu o de sa muzere, parente chi si annunghet a sa famíllia cun sos cojos; còghere cosa a i. = faghindhe un'intrada un'essida, pònnere e bogare impresse sa cosa
Sinonimi e contrari
intrada
| ctr.
bocadura,
essidura
/
tzumba
Frasi
cun issus seus parentis de intradura
2.
isse cun s'intradura no andhat tantu de acordu
3.
cust'intradura in su muru!… no zughiant lentza?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
entrée,
pénétration,
renfoncement
Inglese
entry,
penetration,
recess
Spagnolo
entrada,
concavidad
Italiano
entratura,
entrata,
penetrazióne,
rientranza
Tedesco
Eintritt,
Eingang,
Vertiefung.
intràe , vrb: intrai,
intrare,
intrari Definizione
andhare o fintzes portare, assentare, pònnere aintru (o fintzes a manera de arresurtare una cosa aintru de àtera), pònnere o andhare in mesu de unu logu o de una cosa (e fintzes de un'argumentu, in su sensu chi dhu pertocat); nau de su sole, betare apalas de s'orizonte, giare borta de no si pòdere bíere; nau de orrobba téssia, o fintzes de linnas, torrare, minimare de pesu, de mannària (e cun custu significau si narat fintzes de cartzamenta istrinta chi tocat e faet freaduras); istare o càbere, naendho de cosas chi si ponent in istrégiu, de laore semenau in d-unu tanti de terrenu, ma fintzes de trastu chi si faet a imbistidura (pantalones, giacheta, mígias)
Sinonimi e contrari
buncai,
ifilare,
intretire,
istichire
/
menguai,
piciai
/
càbere,
iltare
/
aferrare
| ctr.
essire,
bocare
Modi di dire
csn:
i. a, in = andhare a intro de…; intrare late, fortzas = pònnere late, prenare (sas titas) de late, pònnere o dare fortzas; i. denúntzia, dimandha = denuntziare, fàghere dimandha; intrare in edade, in tempus = èssiri mannus, cumentzai a èssiri antzianus; i. in religione = faisí predi, mòngia, para; i. in postu, in triballu = leare postu, triballu; i. in manu, in ungras = bènniri a tretu de dhu pigai, de dh'aferrai; i. faghe faghe (a ccn.), afródhiu = dàresi a fàghere, istare semper faghindhe, in movimentu; i. una cosa in bidea a unu = bènniri s'idea, ponnirisí un'idea in conca, circai de fai ccn. cosa; i. in sas ispesas de una cosa, unu triballu, una faina = pònnere dinari pro su chi si b'ispendhet; ischire i. in d-una chistione, in su chistionu (nendhe de unu) = leàrela in manera zusta, bene, de piàghere, de cumbínchere s'àteru; intrai in brulla = istare a sas brullas, baliare sas brullas e fàgherendhe puru
Frasi
nci dh'at intrau a domu, a guventu, a crésia ◊ su sole si che est intrendhe ◊ intramiche custu cabu de filu in s'agu! ◊ no che intres a mesu, triballendhe: comintza de sos oros! ◊ sos chi teniant terrinu a oros de cumonale si che ndhe ant intradu àteru ◊ intra linna a su fogu! ◊ no ti che intres in chistiones anzenas! ◊ su chi sezis nendhe bois no intrat e no essit cun su chi zughimus nois in chistionu ◊ candho proet lena, s'abba l'intrat menzus a sa terra ◊ su sale l'intrat menzus coghindhe, a sa cosa ◊ a s'ortu bi at intradu zente ◊ su guante intrat in sa manu ◊ at intrau sa manu a buciaca po ndi bogai su dinai
2.
sa linna candho sicat intrat ◊ sas bestimentas de lana intrant totu si no sunt samunadas in abba frita ◊ custos pantalones comente los ant samunados ant intradu e como mi sunt afissos ◊ s'iscarpa in sa punta de su pódhighe m'intrat ◊ si ponet in conca una modhita, unu tedile, pro no l'intrare su bàrriu in cúcuru
3.
candho est sica, de linna in d-unu metre cubbu bi ndh'intrat meda, a pesu ◊ in cussu terrinu cantu sèmene b'intrat? ◊ in d-unu chilu, de custa melaeranu madura bi ndhe intrat pagas ◊ de arrobba de seda, in su chilu nde intrat meda, ca est lébia ◊ cantu sèmini dhoi intrat in cussa terra? ◊ cara, custa cambaredha: gei nd'intrat meda, ca est pitichedhedha, ma sempri unu chilu etotu est! ◊ custa camisa zughet sas mànigas istrintas chi mancu m'intrat in bratzos!◊ cussa màniga cheret prus irfinigada in punta pro intrare in s'ogru de su tzapu
4.
como chi est intradu in postu za istat bene ◊ mi chirco mere e intro teraca
5.
custa mi dha pagas, ca za mi as a intrae in manos! ◊ si m'intrat in manu su fuste ti che bogo maza maza!
6.
a ndhe lis intrat de faghe faghe a custos pisedhos: no asséliant un'iscuta! ◊ a sos Americanos e Soviéticos lis fit intrendhe tantu faghe faghe pro pigare a sa Luna
7.
già mi est costadu a mi fàghere pastore: mai mi esseret intradu in bidea!
8.
s'amministratzioni comunali est intrada in is ispesas po fai custu libbru
9.
sunt limbudos ma bene faedhados, ischint intrare e lis daent totu su chi cherent! ◊ lassa fàghere a mie, ca isco sa manera de l'intrare, ca in cuss'alte so nadu! ◊ no isco mancu de ue l'intrare a fàghere custa faina!
Cognomi e Proverbi
prb:
innanti intrant sas dentes e posca sos parentes
Etimo
ltn.
intrare
Traduzioni
Francese
entrer,
introduire
Inglese
to get in,
to insert,
to shrink
Spagnolo
entrar
Italiano
entrare,
accèdere,
addentrarsi,
inserire,
introdurre,
portare déntro
Tedesco
eintreten,
betreten,
eindringen,
einsetzen.
intrafórru , nm: intreforru Definizione
forra de mesu
Etimo
ctl., spn.
entreforro
Traduzioni
Francese
toile pour doublure
Inglese
inner lining
Spagnolo
entretela
Italiano
controfòdera
Tedesco
Zwischenfutter.
intragerài , vrb Definizione betare o pònnere sa tragea (fragia) a is druches Sinonimi e contrari tragerai Frasi is itzidhinis boint intrageraus e indoraus.
intràgna , nf: intragnas,
intràngias,
intrànias,
intranna,
intrànnia Definizione
sa carena, pentzada mescamente coment'e parte de aintru e prus che àteru de sa fémina (po su prus si narat su pl.): podet significare fintzes sentidu / ómine, fémina de malas intragnas = matzibbrutu, chi pentzat a fai mali
Sinonimi e contrari
bentre,
carena,
fríschias
Frasi
leges chi no bochint su delincuente bochint in sas intragnas s'innotzente, cun s'istruminzu! ◊ Cristos si est ingeneradu de sas intragnas de Maria ◊ in s'íntimu de su coro as penetradu, Rosa chi mi as furadu sas intragnas!
2.
sa terra in sas intragnas suas tenet frantas richesas mannas ◊ utos de brunzu essint de petorras licucadas e de intragnas abrinadas
3.
diàulu de s'intranna chi ti at fatu, francu Deus e nostra Segnora!
Terminologia scientifica
crn
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
sein,
entrailles
Inglese
breast,
internal organ
Spagnolo
entrañas
Italiano
séno,
vìscere
Tedesco
Brust,
Innere.
intragnàbbile , agt Definizione
chi si sentit meda in su coro, in is intragnas, chi est sentiu meda
Frasi
amus un'amore intragnàbbile pro sa limba sarda
Traduzioni
Francese
passionné,
exagéré
Inglese
eviscerated
Spagnolo
entrañable
Italiano
sviscerato
Tedesco
leidenschaftlich.
intragnàdu , pps, agt, nm: intragnau, intraniadu, intrignau Definizione de intragnare; chi o chie pentzat a fàere male, malu / ómine mal'i. = fartzu, traitore, chi no bi at de si fidare Sinonimi e contrari intragneri, malintragnadu, malintranniu 2. est unu pitzinnu male intragnadu, cussu! ◊ sa mente in sos afannos est dutora: la faghet s'apuria intraniada ◊ sos male intraniados ant a parusu s'ingannu.
intragnadúra , nf Definizione impestadura de arresis parassitas, de bobbois Frasi dh'iant ricoverau po una mala intragnadura.
intragnài, intragnàre , vrb: intrannare Definizione intrare, pònnere in is intragnas; pentzare a fàere male, cuncordare o trassare calecunu dannu (coment'e cosa chi benit de is intragnas) Sinonimi e contrari altimizare, archimingiai, arminzare, concevare, intrannire, oldinzare, ordimignare Frasi cheriat ismentigare cudha solidade chi si li fit intragnada in su coro e li porriat anneos ◊ dae sa note chi aiant segadu a pedra sos bidros de sos barcones nche li est intrannadu unu seru malu chi no resessit a si catzare 2. cussu istat semper intragnendhe contr'a sos àteros Etimo spn. entrañar.
intràgnas intràgna
intragnàu intragnàdu
intragnéri , agt, nm Sinonimi e contrari intragnadu, malintragnadu Frasi cussu est intragneri che sa maladia! (G.Puddu) Etimo srd.
intrài intràe
intraighedhàre , vrb Definizione papare o ingurtire chentza de ganas, po s'ammarolla, agiummai coment'e ingurtire sa cosa a tragu Etimo srd.
intrajài , vrb Definizione pònnere in órdine is trajas de unu pizusostru, de una teulada; pònnere is tzivinas po fàere sa teulada Sinonimi e contrari intzivinai Etimo srd.
intrajaméntu , nm Definizione
órdine de is trajas postas in sa teulada, isterrimentu de is tzivinas
Sinonimi e contrari
aparatu,
imbastimentu,
imperatu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
échafaudage,
voligeage
Inglese
planking
Spagnolo
andamio
Italiano
impalcatura
Tedesco
Gerüst.
intralàte , agt, nm Definizione
chi faet intrare o bogare late meda
Traduzioni
Francese
galactogène
Inglese
galactogenic
Spagnolo
que produce leche
Italiano
galattògeno
Tedesco
Galaktogen.