irgrandhulàre , vrb Definizione cricare is cosas segretas de pigare in cunsideru coment'e chi siant gràndhulas (néulas in mesu de su lardu) Frasi Tiu Gabini teniat sos ammentos a pràticu e los mutiat irgrandhulandhe sas tramas de sas rimas (A.Satta).
irgrandiòla, irgrandizòla , nf Definizione
canistedhu mannu
Sinonimi e contrari
caistedhu,
ingrandhajola
Frasi
si poniat sa sedatzadorja intro de s'irgrandizola ◊ leàdebbos una cogone dae s'ingrandiola mia!
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
corbeille
Inglese
wicker basket
Spagnolo
canasta
Italiano
canèstra
Tedesco
großer Korb.
irgranedhàre , vrb Definizione bogare su chiu o su granu de sa tega o de s'ispiga, istagiare su granu Sinonimi e contrari irgranare, irranare Frasi s'isgranedhat su pisurtzis, sa faba, su trídicu moriscu Etimo srd.
irgrangiàe, irgrangiàri , vrb Definizione segare, fàere a orrughedhos (coment'e a gràngia), a farinedhos Sinonimi e contrari sciscirinai, spamparinai Frasi si ti orruit sa tassa a terra s'irgràngiat Etimo srd.
irgraniàre irgranàre
irgranzàre , vrb: isgrangiare,
isgranzare,
sgrangiai Definizione
seberare, bogare su pódhine grussu de sa farra cun su sedatzu largu: est sa primu manu de sa sedatzadura / sedatu de i. = fatu de pilu largu pro sa sedatadura de sa prima manu
Sinonimi e contrari
grangiai,
ingrangiai,
irghilinzonare
Frasi
cun su sedatu russu si leaiat sa farina a l'isgranzare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
séparer le son du froment
Inglese
to pull bran apart
Spagnolo
cerner
Italiano
separare la crusca
Tedesco
die Kleie trennen.
irgràriu irgràliu
irgrasazonàre , vrb Definizione betare o segare is cambos noos, is pigionatzos (grasazones) de su truncu de is matas (es. olia) Sinonimi e contrari immodhitare, irfroghedhare, ispudhonare, irbrossare Etimo srd.
irgravàre, irgraviàre , vrb: isgravai, isgravare Definizione fàere prus pagu grae, prus lébiu Sinonimi e contrari allebiae, illebiare | ctr. aggravae.
irgràviu , nm Sinonimi e contrari illebiada, illebiadura, illebiamentu, illevionzu Etimo srd.
irgrèmmere , vrb Definizione fàere una genia de isfortzu, fàere fortza, nau de sa carena Sinonimi e contrari isprèmere, ispremiare.
irgrenzàre ilzenzàre
irgrénzu inzénzu
irgrighillàre , vrb Definizione pesare a grighíllios, a boghes, a tzérrios (fintzes po alligria) Sinonimi e contrari abbochinare, irgheliare, tichirriare Frasi biendhe sa deina in mesu de sas féminas, de un'improntu si ponet a irgrighillare che disatinada ◊ apo intesu su pudhu irgrighillandhe Etimo srd.
irgrighíllu , nm Sinonimi e contrari boche, cérriu, grighílliu, tichírriu Frasi illimbrinida, sa mama, a s'isparu, picat in bratzos sa pitzinna morta e pranghet a irgrighillos Etimo srd.
irgrijàre , vrb Sinonimi e contrari irgrisire Frasi li apo postu sa supa in sa tzícara de irmartu chi si fit irgrijata.
irgríma , nf: sgherma Definizione gherra, gherrígiu, murrúngiu, fintzes su cantare de is atitadoras Frasi inue bi at atítidos e irgrimas tocat a semenare ranos de amore Etimo spn. esgrima.
irgrimàre , vrb: isgrimare,
sgrimai Definizione
andhare o fàere coment'e po si difèndhere, a s'iscabbúllere
Sinonimi e contrari
isghermire
Etimo
spn.
esgrimar
Traduzioni
Francese
se proteger,
se défendre
Inglese
to shield
Spagnolo
reparar
Italiano
schermire
Tedesco
schützen.
irgrisiàre , vrb Definizione
tènnere o fàere irgrísiu, grisu, nau fintzes in su sensu de àere bregúngia
Sinonimi e contrari
abborrèschere,
afeai,
aschiai,
ghelestiare,
grisai 1,
ischifare
Frasi
ca si fit irgrisiada de fàchere bida rimitana si at chircau una bubada prus còdoma
2.
chie iscurtat a bois iscurtat a mimme, e chie s'irgrísiat de mene s'irgrísiat de chie mi at mandhau (Ev.)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éprouver du dégoût
Inglese
to loathe,
to disgust
Spagnolo
despreciar,
disgustar
Italiano
schifare
Tedesco
verschmähen.
irgrisíre , vrb Definizione
cambiare colore in cara po assíchidu o àtera timoria manna de si arretirare su sàmbene
Sinonimi e contrari
grisare,
ingrisare,
intasuai,
irgrijare,
isarbolire,
istramudire,
scarafaciari,
stramutiri
Frasi
fit bochindhe su fizu ma si firmat de botu isgrisidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pâlir
Inglese
to go pale
Spagnolo
blanquear
Italiano
sbiancare
Tedesco
erbleichen.